Εν αρχή, συνοπτικά μαθήματα ιστορίας. Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος ξεκίνησε, επίσημα, με την εισβολή της ναζιστικής Γερμανίας την 1η Σεπτεμβρίου 1939 στη φτωχή Πολωνία (η οποία είχε ακόμη στρατό με… άλογα και όχι τανκς) και ολοκληρώθηκε, στην Ευρώπη τον Μάιο του ’45 με την πτώση του Βερολίνου και, παγκοσμίως, τον Σεπτέμβρη του ίδιου έτους με την παράδοση της Ιαπωνίας. Ήδη όμως από το 1943 φαινόταν η επικείμενη ήττα των δυνάμεων του Αξονα (Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία) και εννοείται πως οι σύμμαχοι, Αγγλοι, Αμερικανοί και Σοβιετικοί, σχεδίαζαν το μοίρασμα της πίτας και των εδαφών.
Το… σιδηρούν παραπέτασμα
Ο κόκκινος στρατός της ΕΣΣΔ, στην εκπληκτική του προέλαση από το Στάλινγκραντ ως το Βερολίνο, δεν απελευθέρωσε απλά τις χώρες που διέσχιζε – τις υποδούλωσε π0λιτικά επιβάλλοντας ακραία κομμουνιστικά καθεστώτα: Ανατολική Γερμανία (συν το ανατολικό Βερολίνο), Πολωνία, Τσεχοσλοβακία, Ρουμανία, Ουγγαρία, Βουλγαρία και άλλες αποτελούσαν μέλη αυτού που ο ευφυέστατος Ουίνστον Τσόρτσιλ ονόμασε κάποτε ως «σιδηρούν παραπέτασμα», κατά την εξαιρετική ελληνική μετάφραση της εποχής.
Τον όρο «iron curtain» τον χρησιμοποίησε ο Τσόρτσιλ για πρώτη φορά στην περιβόητη διάλεξή του στο Westminster College, του Μιζούρι, τον Μάρτιο του 1946 κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στις ΗΠΑ. «Από το Στετίνο στη Βαλτική έως την Τεργέστη στην Αδριατική Θάλασσα ένα σιδηρούν παραπέτασμα πέφτει πάνω στην ήπειρο. Πίσω από τη γραμμή αυτή βρίσκονται όλες οι πρωτεύουσες των παλαιών κρατών της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης: Βαρσωβία, ανατολικό Βερολίνο, Πράγα, Βουδαπέστη, Βελιγράδι, Βουκουρέστι και Σόφια. Όλες υπό σοβιετική σφαίρα (…)». Αφιερώστε πέντε λεπτά, αξίζει:
Το σιδηρούν παραπέτασμα έσβησε οριστικά με την πτώση της Σοβιετικής Ενωσης το 1991, όταν σταδιακά οι εν λόγω χώρες άρχιζαν να αλλάζουν πολιτικό status quo και να μπαίνουν σε δημοκρατικά πολιτεύματα, παράλληλα με την οικονομική τους ανάπτυξη.
Η φράση χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον από τις δυτικές κυβερνήσεις κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου για να προπαγανδίσει την απαγόρευση ελεύθερης επικοινωνίας των δορυφόρων της ΕΣΣΔ (aka ανατολικό μπλοκ) με τον υπόλοιπο κόσμο, προκειμένου οι πολίτες τους να παραμένουν στο εσωτερικό τους και οι μη ελεγχόμενες πληροφορίες να μένουν… απ’ έξω.
Berliner Mauer
Το πασίγνωστο Τείχος του Βερολίνου («Berliner Mauer»), το τείχος της ντροπής για τους Γερμανούς της δύσης και επισήμως αποκαλούμενο από την ανατολικογερμανική κυβέρνηση ως «αντιφασιστικό τείχος προστασίας», ανεγέρθηκε στην καρδιά της πόλης το 1961 για να αποτραπεί η ολοένα και αυξανόμενη φυγή των κατοίκων της Ανατολικής Γερμανίας προς τη Δυτική.
Για όσους δεν το θυμούνται ή είναι μικροί σε ηλικία, η ανατολική ονομαζόταν επίσημα Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας (ΛΔΓ) και η δυτική ονομαζόταν επίσημα Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας (ΟΔΓ).
Το τείχος δεν ήταν απλά πέτρες και τσιμέντο αλλά ένα μια σύνθετη στρατιωτική κατασκευή η οποία περιείχε δύο τείχη ύψους 3,6 μέτρων, περιπολίες, 14.000 φύλακες, 600 σκυλιά και καλωδιωτά πλέγματα. Και χώρισε στη μέση μια πόλη η οποία βρισκόταν, γεωγραφικά, στη μέση της Ανατολικής Γερμανίας αλλά κατά το ήμισυ ανήκε στους Σοβιετικούς και το άλλο μισό σε Αγγλους, Γάλλους και Αμερικανούς, βάσει της συνθήκης λήξης του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Το τείχος γκρεμίστηκε το 1989 και, μαζί του, μια ολόκληρη εποχή για τον πλανήτη, με την παράλληλη επανένωση των δύο Γερμανιών.
For the record, επισήμως ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος έληξε οριστικά, όχι το 1945 αλλά… στις 3 Οκτωβρίου του 1990, όταν τέθηκε σε εφαρμογή η συνθήκη οριστικής διευθέτησης του ζητήματος. Διότι ως τότε δεν υπήρχε μια Γερμανία για να υπογράψει τη λήξη, του, αλλά… δύο. Εξ ου και έγινε μετά την πτώση του τείχους.
Το γήπεδο που δεν άρεσε στον Χίτλερ
Επί 28 συναπτά έτη ελέω τείχους και επί 46 χρόνια συνολικά, το Βερολίνο ήταν διαιρεμένο πληρώνοντας τον ναζιστικό παροξυσμό του πολέμου και ότι ένας ολόκληρος λαός πείστηκε ή εξαναγκάστηκε να ακολουθήσει τον Αδόλφο Χίτλερ. Και απόψε, για πρώτη φορά στην ιστορία αναμετρώνται σε επίσημο ματς στο «Ολίμπιασταντιον», η Χέρτα με την Ουνιόν. Το οποίο Ολυμπιακό Στάδιο του Βερολίνου κατασκευάστηκε αρχικώς το 1934 με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1936 και με χωρητικότητα 100.000 θεατών υπό τον αρχιτέκτονα Βέρνερ Μαρχ.
Γεωμετρικώς ακολουθούσε, φυσικά, τα αρχαία πρότυπα ωστόσο, επειδή το μισό του σταδίου είναι υπόγειο και δεν φαινόταν επιβλητικό, όπως π.χ. το «Κόνγκρεσαλε» της Νυρεμβέργης, ο Χίτλερ αρνήθηκε να ξαναδοθεί στο στάδιο το όνομα «Deutsches Stadion» (σ.σ. Γερμανικό Στάδιο) όπως το προηγούμενο, που κατεδαφίστηκε. Το στάδιο ανακαινίστηκε ριζικά ενόψει του Παγκοσμίου Κυπέλλου 2006.
Γράφεται ιστορία λοιπόν απόψε αφού το ματς Χέρτα – Ουνιόν θα γίνει το πρώτο που θα διεξαχθεί στο Ολυμπιακό Στάδιο της πόλης σε επίπεδο Bundesliga ανάμεσα στις δύο ομάδες της πόλης και το πρώτο ανάμεσα σε μία ομάδα από το άλλοτε δυτικό (Χέρτα) και το άλλοτε ανατολικό (Ουνιόν) Βερολίνο στο εν λόγω γήπεδο. Σχεδόν τρεις δεκαετίες μετά την πτώση του, το τείχους του Βερολίνου (ως ανάμνηση, αλλά και ελάχιστα κομμάτια του, που διατηρήθηκαν) είναι αυτό που ενώνει τους ανθρώπους και δεν τους χωρίζει. Στο παρελθόν, τα φιλικά ματς των δύο ομάδων στο ίδιο γήπεδο αποτελούσαν σημείο συνάντησης συγγενών και φίλων, που το τείχος αποτελούσε την αιτία να έχουν χαθεί για πολλά χρόνια.
Τα τελευταία έτη, η κόντρα των δύο προσπαθεί να αναζωπυρωθεί εντός αγωνιστικού χώρου, λόγω και της προόδου της Ουνιόν που προσπαθεί να ανταγωνιστεί την ιστορική Χέρτα, αλλά όχι παραπάνω από τα όρια ενός γειτονικού ντέρμπι, που κάθε ομάδα θέλει να υπερισχύσει. Συν ότι το αποψινό… φιλικό ντέρμπι θα μείνει στην ιστορία καθότι διεξάγεται στο αχανές και 74.000 θέσεων γήπεδο, άδειο ελέω της πανδημίας..
«Να πέσει το τείχος». Ποιο… τείχος όμως;
Στα δύσκολα χρόνια οι οπαδοί της Ουνιόν, που ήταν οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές της πτώσης του τείχους είχαν εφεύρει ένα πανέξυπνο σύνθημα που είχε περάσει απαρατήρητο από τις αρχές ως προς την πραγματικότητα ύπαρξης του. «Το τείχος πρέπει να πέσει…» φώναζαν κάθε φορά που η ομάδα τους κέρδιζε φάουλ και η αντίπαλος έστηνε αμυντικό τείχος για την εκτέλεσή του. Οταν από τις αρχές ασφαλείας τούς ρωτούσαν τι εννοούν, έλεγαν με απλοϊκότητα: «Να περάσει η μπάλα το τείχος και να μπει γκολ!».
Από τον περασμένο Μάιο όπου εξασφαλίστηκε η άνοδος όλοι στην Ουνιόν ζούσαν για τα ματς με τη Χέρτα. Η Ουνιόν είναι ένα club ανήκει πραγματικά στον λαό του και δεν είναι τίποτα χωρίς την ύπαρξη του. Ενδεικτικά ότι το 22.000 θέσεων γήπεδο «Αν ντερ Άλτεν Φερστερέι» είχε απωλέσει την άδειά του το 2008 για να φιλοξενεί αγώνες, καθότι δεν υπήρχε ασφάλεια στατικότητας και 2.500 οπαδοί της εργάστηκαν επί 140.000 ώρες εθελοντικά για την ανακαίνιση!
Μόλις τελείωσαν τα έργα, δε, οργανώθηκε έγινε φιλικό με την Χέρτα με τους οπαδούς του συνέβαλαν στο κτίσιμο από τα θεμέλια σχεδόν να φορούν τα κόκκινα κράνη στην διάρκεια των εργασιών. Οι περισσότεροι από τους θεατές δεν μπόρεσαν να συγκρατήσουν τα δάκρυα τους…
Η αδελφοποίηση
Για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι δύο ομάδες δεν είχαν τίποτα να χωρίσουν. Στην πραγματικότητα κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου κατάφεραν να δημιουργήσουν μια απίθανη φιλία παρά το τείχος που χώριζε την πόλη στα δύο. Συν ότι, την εποχή της διαβόητης Στάζι που έλεγχε τα πάντα στην Ανατολική Γερμανία, παράλληλα με την εμφάνιση της τηλεόρασης τη δεκαετία του ’70, πολλοί στην ανατολή αγάπησαν την ομάδα από την άλλη πλευρά του τοίχου. Ήταν εκείνο το σημείο που οι οπαδοί της Ουνιόν δημιούργησαν μια σχέση με το μόνο αντιπρόσωπο του Βερολίνου στη Bundesliga: τη Χέρτα ενώ παράλληλα απεχθάνονταν την ομάδα της Στάζι και του καθεστώτος, την Ντινάμο Βερολίνου.
Κορυφαίο παράδειγμα; Στις 21 Μαρτίου 1979 όταν έγινε μια από τις μεγαλύτερες μετακινήσεις οπαδών στην ιστορία του ποδοσφαίρου. Από τους περίπου 20.000 που είχαν στο πλευρό τους οι παίκτες της Χέρτα, στο εκτός έδρας παιχνίδι κόντρα στην Ντούκλα Πράγας στην Τσεχοσλοβακία, για το Κύπελλο UEFA, υπολογίζεται ότι παραπάνω από τους μισούς ήταν οπαδοί της Ουνιόν!
Αργότερα οι Ultras της Ουνιόν δημιούργησαν ένα τραγουδιστό σύνθημα που έλεγε ότι «υπάρχουν μόνο δύο ομάδες εδώ, η Ουνιόν και η Χέρτα» ενώ συχνά, στο «Ολίμπιασταντιον» όλα αυτά τα χρόνια, εμφανίζονταν ανάμεσα σε χιλιάδες μπλε σημαίες και πανό, και μερικά κόκκινα ως αλληλεγγύη για τους γείτονες της Ουνιόν.
«Familienfest»
Και, οι δύο ομάδες συναντήθηκαν σε έναν ιστορικά σημαντικό φιλικό αγώνα στις 27 Ιανουαρίου 1990. Το τείχος είχε πέσει σε εκείνο το σημείο όμως το μέλλον των δύο χωρών ήταν ακόμη ρευστό. Ωστόσο ενώ η Γερμανία παρέμενε διχασμένη πολιτικά, χιλιάδες φίλαθλοι από κάθε πλευρά του τοίχου (πουλώντας συμβολικά εισιτήρια που μπορούσαν να αγοραστούν και με το νόμισμα της Δυτικής και της Ανατολικής Γερμανίας) παρευρέθηκαν μαζί στο «Ολίμπιασταντιον» και απόλαυσαν αγώνα των δύο ομάδων κάτι που θα φαινόταν αδιανόητο μόλις λίγα χρόνια νωρίτερα.
Στο «Familienfest», όπως ονομάστηκε, έδωσαν το «παρών» 51.270 οπαδοί και στο γήπεδο ακούστηκε για πρώτη φορά ένα νέο σύνθημα, το «Eisern Berlin», παραλλαγή του «Eisern Union». Η Χέρτα νίκησε 2-1 με τον Άλεξ Κρούζε να κάνει το ντεμπούτο του, όμως δεν ένοιαζε κανέναν ενώ στο γήπεδο βρέθηκαν και 100 οπαδοί της Ντινάμοκ άτι που επέφερε δια βοής το αίτημα «έξω η Στάζι!» και τελικά χρειάστηκε η παρέμβαση της αστυνομίας.
Η οικονομική ανισορροπία γρήγορα φιλτράρεται και στο ποδόσφαιρο. Τεράστιοι σύλλογοι που είχαν κυριαρχήσει στο ποδοσφαιρικό τοπίο της Ανατολικής Γερμανίας, το περασμένο αιώνα υποχώρησαν στα κατώτερα πρωταθλήματα μετά τη συγχώνευση της Oberliga και της Bundesliga το 1991. Ομάδες όπως η Ντινάμο Βερολίνου, η Ντινάμο Δρέσδης και η Λοκομοτίβ Λειψίας δεν ήταν πια σε θέση να σταθούν οικονομικά στην ελίτ της Bundesliga και ξεθώριασαν ενώ, τα τελευταία χρόνια, μόνο η Ενεργκι Κότμπους και η Λειψία, όπως και από φέτος η Ουνιόν, έφθασαν στην κορυφαία κατηγορία από την ανατολή.
Ο δε Τόνι Κρόος ήταν το μόνο μέλος εξ ανατολής στην ομάδα της Γερμανίας που κατέκτησε το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2014, υπογραμμίζοντας τη διαφορά μεταξύ των δύο χωρών που ενίοτε υφίσταται, οικονομικά, ακόμη και σήμερα, 29 χρόνια μετά την ένωσή τους.
Σήμερα η Χέρτα ασκεί την μεγαλύτερη επιρροή στην πρωτεύουσα της Γερμανίας, καθώς η απήχηση της φτάνει και στις 12 συνοικίες της πόλης, σε αντίθεση με την Ουνιόν η οποία αντλεί τους οπαδούς της από την περιοχή του Κέπενικ, κέντρο της εργατικής τάξης του Βερολίνου.
Δημοσιεύτηκε στο Foxbet.gr στις 23 Μαΐου 2020
