Menu

Ο Πετρόμπεης και ο Καποδίστριας

Ο Πετρόμπεης και ο Καποδίστριας

Ο πρώτος κυβερνήτης δολοφονείται απ’ αυτόν που ξεκίνησε τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα.

Στις 27 Σεπτεμβρίου 1831, ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας Ιωάννης Καποδίστριας δολοφονήθηκε στο Ναύπλιο, μπροστά στην εξώπορτα της εκκλησίας του Αγίου Σπυρίδωνα. Η τραγική μοίρα αυτής της χώρας το ‘φερε έτσι, ώστε ο μεν δολοφονημένος να είναι ένας άνθρωπος που έδωσε ως και την ψυχή του για την ανασυγκρότηση της Ελλάδας, οι δε δολοφόνοι να είναι αυτοί που ξεκίνησαν τον αγώνα για την ανεξαρτησία.

Ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης που πρώτος κατέλαβε την Καλαμάτα στην έναρξη του αγώνα, δέκα χρόνια αργότερα βρισκόταν φυλακισμένος στο Ιτς Καλέ του Ναυπλίου. Αν και είχε πολεμήσει όσο ελάχιστοι για την ελευθερία της πατρίδας, δεν μπορούσε να προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση. Οι μικροί ηγεμόνες πολλών περιοχών σαν τον Πετρόμπεη, μαθημένοι σε ένα αποκεντρωμένο και ανεξέλεγκτο σύστημα τοπικών εξουσιών, δεν μπορούσαν να αποδεχτούν τη λειτουργία ενός συγκεντρωτικού κράτους σαν κι αυτό που θεμελίωνε ο Καποδίστριας. Βίωναν την καινούρια κατάσταση σαν αναβίωση της σκλαβιάς, αλλά από Έλληνες αυτή τη φορά, που οι ίδιοι με τον αγώνα τους είχαν φέρει στην εξουσία.

Ο κυβερνήτης από την άλλη, είχε γίνει εξαιρετικά ευερέθιστος μετά από τρία χρόνια συνεχών στάσεων και εξεγέρσεων. Μαθημένος στην τσαρική αυλή αλλά και από χαρακτήρα, ήταν τρομερά αυταρχικός και συγκεντρωτικός. Παράλληλα, τον εξόργιζε το γεγονός ότι ενώ αυτός πάλευε νυχθημερόν να συνεφέρει τη ρημαγμένη χώρα με τους πάμφτωχους κατοίκους της, αντί για βοήθεια αντιμετώπιζε μόνο άρνηση πληρωμής φόρων, συνωμοσίες και αυτονομιστικές πράξεις από τους πλούσιους και τους κοτζαμπάσηδες.

Η τελευταία εξέγερση ήταν του Τζανή Μαυρομιχάλη, αδερφού του Πετρόμπεη, εναντίον του τοπικού νομάρχη της Μάνης. Ο Τζανής αρνιόταν να πληρώσει φόρους και πήρε τα όπλα. Ο Πετρόμπεης που ήταν περιορισμένος στο Ναύπλιο, ζήτησε να κατέβει στην περιοχή του για να μεσολαβήσει. Ο Καποδίστριας αρνήθηκε, ο Πετρόμπεης το ‘σκασε, αλλά συνελήφθη και μόλις επέστρεψε στο Ναύπλιο φυλακίστηκε με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας και της απόπειρας στάσης κατά του κυβερνήτη.

Μόλις μαθεύτηκε η σύλληψη, ο αδερφός του Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης (υπουργός του Κουντουριώτη το 1825) και ο τριτότοκος γιός του Γεώργιος πήγαν στο Ναύπλιο για να ζητήσουν την απελευθέρωση του. Ο Καποδίστριας τους απαγόρευσε να ξαναφύγουν από την πόλη και τους έθεσε κάτω από αστυνομική συνοδεία.

Στον κυβερνήτη προσέφυγε και η 90χρονη μάνα του Πετρόμπεη, ζητώντας του χάρη για τον γιο της. Μαζί με τον Ρώσο ναύαρχο Ρίκορτντ έπεισαν τον Καποδίστρια να δεχτεί να μιλήσει με τον Πετρόμπεη, όμως η συνάντηση που είχε οριστεί στο σπίτι του κυβερνήτη δεν έγινε ποτέ.

Ο αλυσοδεμένος Μανιάτης μεταφέρθηκε ως εκεί, αλλά εκείνο το πρωί ο Καποδίστριας διάβασε κάτι συκοφαντικό εναντίον του σε μια αγγλική εφημερίδα και έξαλλος αρνήθηκε να τον συναντήσει θεωρώντας ότι αυτός ήταν πίσω από το δημοσίευμα. Τον ξαναγύρισαν στην φυλακή. Αυτά τα εξευτελιστικά πήγαινε-έλα του αλυσοδεμένου Πετρόμπεη στα σοκάκια του Ναυπλίου, ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Ο γέρο-Μανιάτης και οι συγγενείς του δεν ανέχονταν την περιφορά του μέσα στην πρωτεύουσα, με όλους τους Ναυπλιώτες να τον κοιτάζουν σα να ήταν κατάδικος του κοινού ποινικού δικαίου.

Στις 27 Σεπτεμβρίου 1831, ο Κωνσταντίνος και ο Γεώργιος Μαυρομιχάλης, με την ανοχή των αστυνομικών που τους επιτηρούσαν, έδωσαν τέλος στην διαμάχη δολοφονώντας τον Καποδίστρια.

Ο Κωνσταντίνος λιντσαρίστηκε αμέσως απ’ το πλήθος. Πριν πεθάνει, φώναξε: «Δεν φταίω εγώ στρατιώται, άλλοι μ’ έβαλαν». Ο Γεώργιος κατέφυγε στο σπίτι του Γάλλου πρέσβη. Τυχαία; Οι Γάλλοι τον παρέδωσαν, δικάστηκε και εκτελέστηκε. Στον τοίχο του Αγίου Σπυρίδωνα, δίπλα στην είσοδο, καρφώθηκε μια σφαίρα των δολοφόνων που αστόχησε. Σήμερα φαίνεται μέσα από μια γυάλινη θήκη και για πολλές δεκαετίες πάνω από τη σφαίρα έκαιγε ένα καντήλι.

Αυτή είναι η μοίρα του ελληνικού γένους: Να προσκυνά ένα αδελφοκτόνο βόλι, που ρίχτηκε από αγωνιστή σε αγωνιστή της πατρίδας…

Ο Πέτρος «Πετρόμπεης» Μαυρομιχάλης πέθανε σαν σήμερα, 17 Ιανουαρίου 1848 στην Αθήνα και κηδεύτηκε με τιμές αντιστρατήγου εν ενεργεία. Λίγο πριν το τέλος, είχε εξομολογηθεί ότι το μεγαλύτερο λάθος του ήταν η δολοφονία του Καποδίστρια «του εθνάρχη μας», ως έλεγε…