Η εκλογική περίοδος στη Μεταπολίτευση συνδυάστηκε με 18 εκλογές σε διάστημα 45 ετών ως το 2019. Με δεδομένο ότι οι προσεχείς εκλογές διεξάγονται με απλή αναλογική και είναι σχεδόν δεδομένο ότι θα ακολουθήσουν και δεύτερες, η Ελλάδα θα βιώσει τις 19ες και 20ές βουλευτικές αρχαιρεσίες μέσα σε 49 έτη. Και μια μία λέξη-κλειδί να τις χαρακτηρίζει: αυτοδυναμία.
Οι εκλογές ισούνται με ποσοστά και τα ποσοστά ισούνται με αριθμούς. Τα σενάρια για την αυτοδυναμία εξαρτώνται από δύο παράγοντες: το ποσοστό που θα λάβει το πρώτο κόμμα και το ποσοστό των κομμάτων που θα μείνουν εκτός Βουλής ή, αν δει κανείς το ποτήρι μισοάδειο, τον αριθμό των κομμάτων που θα εκλέξουν βουλευτές. Η ιστορία του Κοινοβουλίου έχει φέρει μόλις τρία κάποτε, το 1981, εντός αυτού μα και οκτώ τον Σεπτέμβριο του 2015.
Το ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων
Σηκώνεις λοιπόν δαχτυλάκια και μετράς: Νέα Δημοκρατία, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ και ΚΚΕ οι σταθερές που… δεν χάνουν ποτέ. Λογικά μέσα και η Ελληνική Λύση του Βελόπουλου, άρα πέντε κόμματα, ρεαλιστικά, θα μπουν στη Βουλή – και με ερώτημα το ΜέΡΑ 25 του Γιάνη Βαρουφάκη.
Βεβαίως, πλην αυτοδυναμίας υπάρχει κι άλλη μια λέξη που φοριέται πολύ εσχάτως: συγκυβέρνηση. Και μη ξεχνάμε ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης σε εκείνο το ταξίδι του στο Λονδίνο είχε εκστομίσει την ατάκα, ότι αυτοδύναμη διακυβέρνηση δεν σημαίνει και ντε και καλά μονοκομματική…
Για το ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων πρέπει να προχωρήσει κανείς σε πρόσθεση αυτού όσων μπουν – και οι δημοσκοπήσεις δεν πολυδιαφέρουν τους τελευταίους μήνες, ειδικά με την αναγωγή στα έγκυρα. Ποιητική και… εκλογική αδεία, η εκτίμηση: ΝΔ στο 35%, ΣΥΡΙΖΑ στο 29%, ΠΑΣΟΚ στο 12%, ΚΚΕ στο 6%, ΕλΛυ στο 4%, σούμα 86%. Και με ερώτημα αν μπει ή όχι στη Βουλή το ΜέΡΑ25, ήτοι πέριξ του 3%.
Κοντολογίς, το ποσοστό των εκτός Βουλής κομμάτων ανάγεται μεταξύ 11% και 14% σε εξακομματική και πεντακομματική νέα Βουλή αντίστοιχα.
Το όριο της αυτοδυναμίας
Σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνα της Pulse για λογαριασμό του ΣΚΑΪ, σε αυτές τις δύο περιπτώσεις (του 11% και 14%) το απαιτούμενο ποσοστό αυτοδυναμίας -για τη Νέα Δημοκρατία, ευλόγως- κυμαίνεται μεταξύ 37,1% και 36,2% αντίστοιχα. Αν και η ποσοστιαία διαφορά είναι μόλις 0,8 η αυτοδυναμία δεν είναι ανέφικτη για την παράταξη του Κυριάκου Μητσοτάκη, ειδικά σε περίπτωση που η Βουλή είναι πεντακομματική.
Υπάρχει όμως κι ένα απρόβλεπτος παράγοντας που καμία μαθηματική φόρμουλα στον κόσμο δεν μπορεί να υπολογίσει: ότι τα περί αυτοδυναμίας αφορούν στις δεύτερες εκλογές (που διεξάγονται με κλιμακωτό bonus, βλ. παρακάτω) και όχι στις πρώτες, της απλής αναλογικής. Τα… σκορ που θα φέρουν τα κόμματα στις πρώτες θα επηρεάσουν άρδην τις επόμενες. Είτε, για κάθε κόμμα, προς τα πάνω, είτε προς τα κάτω.
Ο τρίτος πόλος
Υπάρχει κι ένας δεύτερος παράγοντας που δυσκολεύει τις εκτιμήσεις όσο πλησιάζουν οι εκλογές: ο αναδυόμενος τρίτος πόλος που δημιουργεί τις συνθήκες ενός… τριφασικού μοντέλου με τρία κόμματα (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ) να αντιπροσωπεύουν τις τρεις μεγάλες ιδεολογικές παρατάξεις. Ωστόσο, τα μεταξύ τους όρια δεν είναι ιδιαιτέρως αποσαφηνισμένα και υπάρχουν αρκετές αλληλοεπικαλύψεις.
Παρατηρείται επίσης μια υποχώρηση της ιδεολογικής πόλωσης η οποία οδηγεί στη διεύρυνση του μεσαίου χώρου, απ’ όπου και τα τρία κόμμα διεκδικούν ψηφοφόρους (!), καθιστώντας την επίτευξη της αυτοδυναμίας μια πολυπαραγοντική εξίσωση με πολλούς αγνώστους.
Το μπόνους εδρών
Όσο για το κλιμακωτό bonus εδρών (των δεύτερων εκλογών); Είναι «μέχρι 50», όχι… σκέτες 50. Ήτοι, υπό τη μορφή ενισχυμένης αναλογικής εκπροσώπησης. Εάν λοιπόν το νικητήριο κόμμα ξεπεράσει το όριο του 25%, κερδίζει επιπλέον 20 έδρες.
Το μπόνους αυξάνεται στη συνέχεια κατά έναν βουλευτή για κάθε 0,5 ποσοστιαία μονάδα που έχει κερδίσει το κόμμα, φτάνοντας το ανώτατο όριο των 50 εδρών εάν το 40% ή περισσότερο των ψήφων έχουν ψηφιστεί υπέρ του.
