Η εκλογική ιστορία της χώρας είναι γεμάτη από κόμματα, φορείς και παρατάξεις. Κόμματα που ιδρύθηκαν, ενισχύθηκαν, μπήκαν στη Βουλή αλλά ήλθε κάποια στιγμή το πλήρωμα του χρόνου και τα… ρούφηξε η μαύρη τρύπα. Από το 1974 ως και σήμερα, ούτε λίγο ούτε πολύ, 18 από τα κοινοβουλευτικά κόμματα της Μεταπολίτευσης δεν υπάρχουν πια. Κι όμως, κάποια στιγμή, εκπροσωπούνταν στο Κοινοβούλιο.
Ιδού η ιστορία τους.
Ενωσις Κέντρου – Νέες Δυνάμεις
Εμφανίστηκε μόνο το 1974 ως συνέχεια της ιστορικής Ενωσις Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου αλλά αρκετά αλλαγμένη. Με αρχηγό τον Γεώργιο Μαύρο έγινε αξιωματική αντιπολίτευση με 61 έδρες, ποσοστό 20,42% και 1.002.559 ψήφους. Ωστόσο η συνεργασία της Ένωσης Κέντρου με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή στη σύμπτυξη κυβέρνησης Εθνικής Ενότητος που προηγήθηκε των εκλογών, όπου ο Μαύρος είχε πάρει μέρος ως Αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών, κόστισε εκλογικά.
Παρά την ίδρυση της Ελληνικής Δημοκρατικής Νεολαίας (E.ΔΗ.Ν.) με επικεφαλής τον εμβληματικό Αλέξανδρο Παναγούλη, το κόμμα διαλύθηκε και μετονομάστηκε σε Ένωση Δημοκρατικού Κέντρου (ΕΔΗΚ) στις 5 Φεβρουαρίου του 1976. Η ΕΔΗΚ έβγαλε 16 βουλευτές το 1977, έναν το 1985, λάμβανε μέρος σε εκλογές ως και το 2015 και έκτοτε καθόλου, έχοντας πάντως δώσει από τότε στήριξη στον ΣΥΡΙΖΑ και αρκετά μέλη της είναι πλέον εκεί.
Ενωμένη Αριστερά
Ήταν ένας συνασπισμός αριστερών κομμάτων που δημιουργήθηκε με σκοπό να συμμετάσχει στις πρώτες μετά τη μεταπολίτευση εκλογές του 1974. Πρόεδρος της διοικούσας επιτροπής ανέλαβε ο Ηλίας Ηλιού. Με 464.787 ψήφους (ποσοστό 9,47%) εξασφάλισε 8 έδρες στη Βουλή, εκ των οποίων οι 5 ανήκαν στο ΚΚΕ, 2 στο ΚΚΕ Εσωτερικού και μία στην ΕΔΑ. Με τη λήξη της κοινοβουλευτικής της θητείας, η Ενωμένη Αριστερά διασπάστηκε. Το ΚΚΕ συνέχισε αυτόνομη πορεία, ενώ τα υπόλοιπα κόμματα μαζί με άλλους σχηματισμούς δημιούργησαν στη συνέχεια τη Συμμαχία Προοδευτικών και Αριστερών Δυνάμεων.
Εθνική Παράταξις
Ιδεολογικά εντασσόταν στην παραδοσιακή δεξιά εκφράζοντας τους συντηρητικούς βασιλόφρονες. Ιδρύθηκε από τον Στέφανο Στεφανόπουλο, που ήταν πρώην ηγέτης της συντηρητικής πτέρυγας της Ενώσεως Κέντρου. Δεύτερος στην ιεραρχία ήταν ο Σπύρος Θεοτόκης, που είχε υπάρξει ηγετική μορφή στην ΕΡΕ και αργότερα εκλέχτηκε στο ελληνικό Κοινοβούλιο το 1981, με την Νέα Δημοκρατία.
Συμμετείχε μόνο στις εκλογές του 1977, στις οποίες συγκέντρωσε ποσοστό 6,82%, εξασφαλίζοντας 5 έδρες στη Βουλή. Ο ίδιος ο Στεφανόπουλος δεν κατάφερε να εκλεγεί, και επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας ανέλαβε ο Θεοτόκης. Χαρακτηριστικό των προεκλογικών συγκεντρώσεων του κόμματος ήταν τα ακραία αντικομμουνιστικά συνθήματα. Η Εθνική Παράταξις διαλύθηκε λίγο πριν τις εκλογές του 1981, λόγω έντονων διαφωνιών στο θέμα της εκλογής του προέδρου της Δημοκρατίας και τα περισσότερα στελέχη του κόμματος προσχώρησαν στη Νέα Δημοκρατία. Η νεολαία του κόμματος, ΕΝΕΠ, αυτονομήθηκε και ακολούθησε διαφορετική πορεία. Στη συνέχεια διασπάστηκε και αργότερα μέρος της προσχώρησε στο Κόμμα Προοδευτικών του Μαρκεζίνη.
Συμμαχία Προοδευτικών και Αριστερών Δυνάμεων
Έμεινε γνωστή και ως η Συμμαχία των Πέντε. Ήταν ένας συνασπισμός αριστερών κομμάτων που δημιουργήθηκε το 1977. Πρόεδρος της συμμαχίας ήταν ο Ηλίας Ηλιού. Πήρε μέρος στις εκλογές του 1977 αποσπώντας 139.356 ψήφους (ποσοστό 2,72%) και εξασφάλισε 2 έδρες στο κοινοβούλιο. Οι δύο έδρες που εξασφάλισε η συμμαχία ήταν για τον πρόεδρο Ηλία Ηλιού στην Α’ Αθήνας και για το στέλεχος του ΚΚΕ Εσωτερικού Λεωνίδα Κύρκο στη Β’ Αθήνας. Με τη λήξη της κοινοβουλευτικής της θητείας, η Συμμαχία διαλύθηκε.
Κόμμα Νεοφιλελευθέρων
Ήταν ένα βραχύβιο ελληνικό πολιτικό κόμμα του κεντρώου χώρου, με πρόεδρο τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Ιδρύθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 1977, με τον Μητσοτάκη να δηλώνει ότι το κόμμα αποτελούσε απλώς «ανασύσταση» του βενιζελικού κόμματος «προσαρμοσμένου στις ανάγκες της εποχής μας». Στις εκλογές απέσπασε 55.494 ψήφους και ποσοστό 1,08%. Παρότι δεν κατέβηκε σε όλες της εκλογικές περιφέρειες της χώρας (συμμετείχε μόνο σε 31 από τις 56 εκλογικές περιφέρειες) και παρ’ ότι η επιρροή του κόμματος κυμάνθηκε σε χαμηλά επίπεδα, κατάφερε να κερδίσει δύο έδρες στη Βουλή λόγω της εξαιρετικής παρουσίας του στην Κρήτη όπου συγκέντρωσε 38.368 ψήφους, δηλαδή περίπου το 70% των συνολικών του ψήφων.
Μάλιστα κατάφερε να αναδειχθεί πρώτο κόμμα στην εκλογική περιφέρεια Χανίων με ποσοστό 25,71%, αφήνοντας πίσω το ΠΑΣΟΚ (23,44%), την ΕΔΗΚ (20,55%), τη Νέα Δημοκρατία (16,01%) και το ΚΚΕ (10,67%), εξασφαλίζοντας μία έδρα για τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Στην εκλογική περιφέρεια Ρεθύμνου αναδείχθηκε δεύτερο κόμμα με ποσοστό 26,02%, εξασφαλίζοντας τη δεύτερη έδρα για τον Παύλο Βαρδινογιάννη.
Λίγους μήνες αργότερα, στις 10 Μαΐου 1978, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης προσχώρησε στη Νέα Δημοκρατία, σε ένα άνοιγμα που είχε επιχειρήσει ο τότε αρχηγός της Κωνσταντίνος Καραμανλής στο χώρο του κέντρου. Ο, δε, Παύλος Βαρδινογιάννης παρέμεινε ανεξάρτητος και το 1983 προσχώρησε στο Κόμμα Φιλελευθέρων του Νικήτα Βενιζέλου, όπου ανέλαβε γενικός γραμματέας του κόμματος.
ΚΚΕ εσωτερικού
Ήταν ελληνικό πολιτικό κόμμα της Αριστεράς, που προήλθε από τη διάσπαση του ΚΚΕ μετά το Φεβρουάριο του 1968. Ιδεολογική του ταυτότητα υπήρξε η ελληνική εκδοχή του Ευρωκομμουνισμού, η ανανέωση της Αριστεράς και η επαγγελία ενός «σοσιαλισμού με ανθρώπινο πρόσωπο». Στις πρώτες εκλογές μετά τη Μεταπολίτευση συνεργάστηκε μέσω της ΕΔΑ, στην οποία συμμετείχε ακόμα, με το ΚΚΕ στη δημιουργία του συνασπισμού της Ενωμένης Αριστεράς και το 1977 σύναψε τη Συμμαχία Προοδευτικών και Αριστερών Δυνάμεων μαζί με την ΕΔΑ, τη Σοσιαλιστική Πορεία, τη Χριστιανική Δημοκρατία και τη Σοσιαλιστική Πρωτοβουλία, η οποία και απέσπασε 139.356 ψήφους και εξέλεξε δύο βουλευτές.
Στις εκλογές του 1981, το ΚΚΕ εσωτερικού πήρε μέρος αυτόνομο και έλαβε 76.404 ψήφους με ποσοστό μόλις 1,34% και κατάφερε να εκλέξει έναν βουλευτή στη Βουλή των Ελλήνων: τον Αντώνη Μπριλλάκη. Στις Ευρωεκλογές του ίδιου χρόνου τα ποσοστά ήταν αρκετά υψηλότερα (5,3%) και εκλέχτηκε Ευρωβουλευτής ο Λεωνίδας Κύρκος.
Η μετεξέλιξη του κόμματος: μετά το 4ο συνέδριό του τον Μάιο του 1986 υπερίσχυσαν οι προτάσεις για τη δημιουργία ενός νέου, μη κομμουνιστικού φορέα, αλλά υπήρξαν διαφωνούντες που συγκρότησαν το ΚΚΕ Εσωτερικού – Ανανεωτική Αριστερά ενώ οι υπόλοιπο εντάχθηκαν σε νέο κόμμα που ονομάστηκε Ελληνική Αριστερά (ΕΑΡ) με γραμματέα τον Λεωνίδα Κύρκο.
Δημοκρατική Ανανέωση
Η ΔΗΑΝΑ ήταν ένα προσωποπαγές κεντροδεξιό πολιτικό κόμμα και ιδρύθηκε στις 6 Σεπτεμβρίου 1985 από τον Κωστή Στεφανόπουλο, ο οποίος προηγουμένως είχε αποχωρήσει από τη Νέα Δημοκρατία, καθώς διαφώνησε με την απόφαση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη να συγκαλέσει την κοινοβουλευτική ομάδα, με στόχο την επανεκλογή του μετά την ήττα του κόμματος στις εκλογές του 1985. Είχε προηγηθεί η αποτυχία του Στεφανόπουλου να εκλεγεί πρόεδρος της ΝΔ το 1984 (εξελέγη ο Μητσοτάκης).
Τον Στεφανόπουλο ακολούθησαν και άλλοι 9 βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας (Ν. Αναστασόπουλος, Θ. Γάτσος, Κ. Γιατράκος, Η. Μαλεβίτης, Δ. Μανουσάκης, Γ. Μουτζουρίδης, Κ. Πρίντζος, Δ. Βρεττάκος, Σ. Στρατηγής)] και δύο στελέχη της εκτελεστικής επιτροπής του κόμματος (Β. Μαγγίνας, Φ. Σπεντζάρη).
Συμμετείχε στις εκλογές του Ιουνίου 1989 λαμβάνοντας ποσοστό 1,01% και μία έδρα για τον πρόεδρό της στην Α’ Αθήνας, καθώς και στις Ευρωεκλογές που διεξήχθησαν την ίδια μέρα (ποσοστό 1,36% και μία έδρα για τον Δημήτρη Νιάνια), ενώ απείχε λίγους μήνες αργότερα από τις εκλογές του Νοεμβρίου 1989.
Στις εκλογές του 1990 το κόμμα κατήλθε εκ νέου (ποσοστό 0,67%) εξασφαλίζοντας μία έδρα στο υπόλοιπο Αττικής, για τον Θεόδωρο Κατσίκη (ο οποίος εκλέχθηκε με 406 σταυρούς προτίμησης). Καθώς η Νέα Δημοκρατία δεν είχε εξασφαλίσει αυτοδυναμία έχοντας 150 έδρες, κατόπιν συμφωνίας Στεφανόπουλου – Μητσοτάκη, ο Κατσίκης στήριξε τη δημιουργία της μονοκομματικής κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας. Στη συνέχεια όμως προσχώρησε σ’ αυτήν, αφήνοντας τη Δημοκρατική Ανανέωση χωρίς κοινοβουλευτική εκπροσώπηση.
Στις ευρωεκλογές του 1994 η Δημοκρατική Ανανέωση, παρ’ ότι υπερδιπλασίασε το ποσοστό της (2,79%, το υψηλότερο που έλαβε ποτέ), απέτυχε να συγκεντρώσει ποσοστό 3% που στο μεταξύ είχε καθιερωθεί ως πλαφόν για να εκπροσωπηθεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οπότε ο πρόεδρός της λίγες μέρες αργότερα σε συμφωνία με τα κομματικά όργανα ανακοίνωσε τη διάλυσή της και αποσύρθηκε από την πολιτική.
Το κόμμα συνέχισε για λίγο την παρουσία του με άλλα στελέχη, μέχρι τον Αύγουστο του 1996, οπότε προσχώρησε στην Πολιτική Άνοιξη του Αντώνη Σαμαρά.] Είχε προηγηθεί το 1995 η εκλογή του Κωστή Στεφανόπουλου στην Προεδρία της Δημοκρατίας με πρόταση της Πολιτικής Άνοιξης και στήριξη του ΠΑΣΟΚ.
Εμπιστοσύνη – Πεπρωμένο
Η Εμπιστοσύνη ήταν Ελληνικό μουσουλμανικό πολιτικό κόμμα. Το κόμμα έδρασε κυρίως στο νομό Ροδόπης, όπου υπάρχει σημαντική μουσουλμανική μειονότητα.
Το κόμμα συμμετείχε για πρώτη φορά σε εκλογές το 1989 όπου κέρδισε μία έδρα στις εκλογές του Ιουνίου. Στις εκλογές του Νοεμβρίου του 1989 το κόμμα διατήρησε την έδρα του στο Κοινοβούλιο. Σε αυτές του 1990 συμμετείχε μαζί με την παράταξη Πεπρωμένο κερδίζοντας μία έδρα (και με βουλευτή τον Αχμέτ Φαΐκογλου). Στις εκλογές του 1993 το κόμμα απώλεσε την κοινοβουλευτική του εκπροσώπηση και έκτοτε διαλύθηκε.
Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου
Αποτελεί φυσικά το προοίμιο του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Συνασπισμός ιδρύθηκε το 1989 ως εκλογική συμμαχία του ΚΚΕ, της Ελληνικής Αριστεράς και άλλων κομμάτων του κεντροαριστερού χώρου. Το 1991, μετά την αποχώρηση του ΚΚΕ, μετεξελίχθηκε σε ενιαίο κόμμα, ενώ το 2004 πρωτοστάτησε στο σχηματισμό του ΣΥΡΙΖΑ, του οποίου απετέλεσε τη μεγαλύτερη συνιστώσα. Το 2013, ο Συνασπισμός αυτοδιαλύθηκε, ενόψει της μετατροπής του ΣΥΡΙΖΑ σε ενιαίο κόμμα.
Η ίδρυσή του το 1989 αποτέλεσε μια εκλογική συμμαχία πριν τις εθνικές εκλογές του Ιουνίου του 1989 και μετείχαν το ΚΚΕ του Χαρίλαου Φλωράκη, η Ελληνική Αριστερά του Λεωνίδα Κύρκου, η Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά του Ανδρέα Λεντάκη, η Σοσιαλιστική Πορεία του Νίκου Κωνσταντόπουλου, το Κόμμα Δημοκρατικού Σοσιαλισμού του Μπάμπη Πρωτοπαπά και προσωπικότητες από το ΠΑΣΟΚ και το κέντρο όπως ο Μανόλης Δρεττάκης και ο Στάθης Παναγούλης.
Ο Συνασπισμός συμμετείχε για πρώτη φορά σε εκλογές, τον Ιούνιο του 1989, όπου κατάφερε να βγει στην τρίτη θέση με ποσοστό 13,1%, εκλέγοντας 28 βουλευτές. Στις εκλογές του Νοεμβρίου του 1989 τα ποσοστά του έπεσαν στο 10,97% και εξέλεξε 21 βουλευτές – πτώση που οφείλεται κατά πολλούς στην κυβερνητική συνεργασία με τη Νέα Δημοκρατία. Κατόπιν αποχώρησαν από το κόμμα η πλειοψηφία της Νεολαίας του ΚΚΕ και 15 μέλη της κεντρικής επιτροπής του ΚΚΕ, διαφωνώντας με την τακτική του Συνασπισμού και τη συμμετοχή του στις κυβερνήσεις συνεργασίας. Ο Συνασπισμός συμμετείχε και στις εκλογές του Απριλίου του 1990, αλλά η πτωτική πορεία των ποσοστών του κόμματος συνεχίστηκε. Έλαβε το 10,28% των ψήφων και εξέλεξε 19 βουλευτές. Μετά από πρόταση του Φλωράκη και με τη σύμφωνη γνώμη του Κύρκου, πρόεδρος εξελέγη το Μάρτιο του 1990 η Μαρία Δαμανάκη.
Στο ΚΚΕ, το 1991, μετά την αλλαγή του πολιτικού συστήματος στις χώρες του «υπαρκτού σοσιαλισμού» και την κρίση που αυτή προκάλεσε στο κομμουνιστικό κίνημα, οι αποκαλούμενοι «ανανεωτικοί», οι οποίοι ζητούσαν αναθεώρηση βασικών αρχών της θεωρίας και λειτουργίας του κόμματος, αποχώρησαν από το κόμμα, ύστερα από την επικράτηση της μαρξιστικής-λενινιστικής πτέρυγας στο 13ο Συνέδριο. Οι αποχωρήσαντες ήταν πλειοψηφία σε πολλές κομματικές τοπικές οργανώσεις και περίπου το 45% της Κεντρικής Επιτροπής, μεταξύ των οποίων και ο απελθών γραμματέας του κόμματος Γρηγόρης Φαράκος.
Μετά από αυτό, οι ανανεωτικοί του ΚΚΕ και τα υπόλοιπα κόμματα της συμμαχίας αποφάσισαν να μετατρέψουν το Συνασπισμό σε ενιαίο πολιτικό κόμμα. Το 1ο (ιδρυτικό) συνέδριο του Συνασπισμού έγινε το 1992 και εξελέγη η Μαρία Δαμανάκη, δίχως να υπάρχει άλλη υποψηφιότητα. Το 1993 απέτυχε να εισέλθει στη Βουλή (έλαβε ποσοστό 2,94%), η Δαμανάκη παραιτήθηκε και νέος πρόεδρος εξελέγη ο Νίκος Κωνσταντόπουλος. Στις εκλογές του 1996 έλαβε 5,12% και έβγαλε 10 βουλευτές ενώ, ως και το 2007 (με αρχηγό πια τον Αλέκο Αλαβάνο) είχε σταθερά 5-6 βουλευτές και 12 το 2007.
Αλλά, από τις βουλευτικές εκλογές του 2004, ο Συνασπισμός μαζί με μικρότερα αριστερά κόμματα και οργανώσεις είχαν συγκροτήσει το Συνασπισμό Ριζοσπαστικής Αριστεράς. Τα κόμματα αυτά ήταν η Ανανεωτική Κομμουνιστική Οικολογική Αριστερά, η Κίνηση για την Ενότητα Δράσης της Αριστεράς, η Διεθνιστική Εργατική Αριστερά και οι Ενεργοί Πολίτες. Η συμμαχία υποστηρίχθηκε και από την Κομμουνιστική Οργάνωση Ελλάδος, η οποία όμως δε συμμετείχε στα ψηφοδέλτια. Τελικά, έλαβε 3,27% και εξέλεξε 6 βουλευτές, όλους προερχόμενους από το Συνασπισμό. Έκτοτε, η παράταξη μπήκε στην εποχή του ΣΥΡΙΖΑ.
Οικολόγοι Εναλλακτικοί
Η Ομοσπονδία Οικολογικών και Εναλλακτικών Οργανώσεων, γνωστότερη ως Οικολόγοι-Εναλλακτικοί (OE), είναι ελληνική ομοσπονδιακή συμμαχία πολιτικών οικολογικών ομάδων. Ιδρύθηκε το 1989 και ήταν η πρώτη προσπάθεια ενοποιημένης πολιτικής εκπροσώπησης της οικολογίας στην Ελλάδα.
Στις εκλογικές αναμετρήσεις του Νοεμβρίου του 1989 και του Απριλίου του 1990, οι Οικολόγοι Εναλλακτικοί θα καταφέρουν να εισέλθουν στη Βουλή με ένα βουλευτή, συγκεντρώνοντας 0,58% και 0,77% των ψήφων αντίστοιχα.
Η ελλιπής οργανωτική δομή και η έλλειψη συνοχής μεταξύ των οργανώσεων, ωστόσο, καθώς και η ύπαρξη ηγετικών στελεχών με εντελώς αντίθετες απόψεις, προκάλεσαν τη διάσπαση των Οικολόγων Εναλλακτικών, με μια σειρά αποχωρήσεων και κατέστησαν τα όργανα του φορέα αδρανή. Οι Οικολόγοι Εναλλακτικοί, εν τέλει, αυτοδιαλύθηκαν πριν τις εκλογές του 1993. Τα τελευταία χρόνια συμμετέχουν ως συνιστώσα της ΑΝΤΑΡΣΥΑ.
Πολιτική Άνοιξη
Η ΠΟΛΑΝ ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 1993 από τον Αντώνη Σαμαρά αφότου αποχώρησε από το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας όταν αποπέμφθηκε από υπουργός Εξωτερικών. Ο Σαμαράς θεωρείτο υπερασπιστής της σκληρής γραμμής ως προς τη FYROM και την Τουρκία. Η Πολιτική Άνοιξη προσδιορίστηκε ως ένα μονοθεματικό κόμμα με έμφαση στο Μακεδονικό ζήτημα.
Η Πολιτική Άνοιξη αναδείχθηκε τρίτη σε μέγεθος κοινοβουλευτική δύναμη με ποσοστό 4,88% στις εθνικές εκλογές του 1993, κερδίζοντας 10 έδρες στο Κοινοβούλιο ενώ τον Αύγουστο του 1996 απορρόφησε τη Δημοκρατική Ανανέωση και πρότεινε τον μετέπειτα ΠτΔ Κωστή Στεφανόπουλο για Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Η πτώση των εκλογικών ποσοστών άρχισε στις εθνικές εκλογές του 1996, όταν έλαβε 2,94% (ακριβώς κάτω από το εθνικό κατώτατο όριο 3%) και, κατά συνέπεια, δεν εξασφάλισε έδρα. Απείχε από τις εκλογές του 2000 και στις εκλογές του 2004 υποστήριξε δημόσια μέσω του Σαμαρά τη Νέα Δημοκρατία ενώ το 2004 ανακοινώθηκε η οριστική αναστολή της λειτουργίας του κόμματος. Πριν από τις Ευρωεκλογές του 2004, ο Σαμαράς και αρκετά στελέχη του κόμματος επέστρεψαν στη Νέα Δημοκρατία.
Δημοκρατικό Κοινωνικό Κίνημα
Το ΔΗΚΚΙ ιδρύθηκε το 1995, από πρώην στελέχη του ΠΑΣΟΚ με επικεφαλής τον Δημήτρη Τσοβόλα, υπουργό των κυβερνήσεων του Ανδρέα Παπανδρέου στη δεκαετία του ’80. Συμμετείχε στις βουλευτικές εκλογές του 1996 όπου έλαβε ποσοστό 4,43% (300.671 ψήφοι) και εισήλθε στη Βουλή ως πέμπτο (και τελευταίο) κόμμα καταλαμβάνοντας 9 βουλευτικές έδρες. Η επόμενη εκλογική αναμέτρηση στην οποία έλαβε μέρος ήταν οι Ευρωεκλογές του 1999. Καταφέρνει να αυξήσει το ποσοστό του στο 6,85% (440.191 ψήφοι) και βγήκε 4ο κόμμα, καταλαμβάνοντας 2 έδρες στο Ευρωκοινοβούλιο.
Η ραγδαία πτώση των εκλογικών ποσοστών, άρχισε στις βουλευτικές εκλογές του 2000. Σε αυτές, το ΔΗΚΚΙ έλαβε ποσοστό 2,69% (184.598 ψήφοι) από 6,85% που είχε λάβει στις Ευρωεκλογές του 1999 και δεν εισήλθε στη Βουλή. Η πτώση αυτή οφείλεται από πολλούς στο ότι το ΔΗΚΚΙ ήταν ένα αρχηγικό κόμμα χωρίς ιδιαίτερα γνωστά στελέχη. Στις βουλευτικές εκλογές του 2004 το ποσοστό έπεσε και άλλο, στο 1,78% (132.782 ψήφοι). Αυτό σήμαινε και το τέλος της αυτόνομης παρουσίας του στο πολιτικό σκηνικό, αφού δεν συμμετείχε στις Ευρωεκλογές του ίδιου χρόνου.
Τον Μάρτιο του 2004, μετά τη δεύτερη συνεχόμενη αποτυχία να περάσει το όριο του 3% για είσοδο στη Βουλή, ο Τσοβόλας ανακοίνωσε ότι διαλύει το ΔΗΚΚΙ και επέστρεψε στο δημόσιο ταμείο τα αδιάθετα ποσά της κρατικής επιχορήγησης. Στην κίνηση αυτή, ωστόσο, αντέδρασε η πλειοψηφία της κεντρικής επιτροπής, η οποία σύμφωνα με το καταστατικό ήταν η μόνη αρμόδια για να λάβει απόφαση διάλυσης. Το ζήτημα μεταφέρθηκε στις δικαστικές αίθουσες, όπου αποφασίσθηκε ότι η διάλυση είναι άκυρη και κατακύρωσε τον τίτλο του κόμματος στην πλειοψηφία της επιτροπής. Την αρχηγία του κόμματος την ανέλαβε τριμελής διοικούσα επιτροπή με επικεφαλής τον Παναγιώτη Μαντά.
Αρχικά συνεργάστηκε (στις εκλογές για την τοπική αυτοδιοίκηση του 2006) με το ΚΚΕ κι από το 2007 τα στελέχη του άρχισαν να εντάσσονται στον ΣΥΡΙΖΑ (ως και το 2015 και το μνημόνιο…). Τον Ιούνιο του 2019, το ΔΗΚΚΙ προσχώρησε στον εκλογικό συνασπισμό Ενιαίο Παλλαϊκό Μέτωπο-Αγροτικό Κτηνοτροφικό Κόμμα Ελλάδας, τον Μάρτιο του 2021, εντάχθηκε στους Ελεύθερους Ανθρώπους του Γιώργου Τράγκα, από τους οποίους αποχώρησε λίγους μήνες αργότερα και πλέον συμμετέχει στον εκλογικό συνασπισμό Συμμαχία Ανατροπής.
Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός
Ο ΛΑΟΣ είναι ελληνικό εθνικιστικό πολιτικό κόμμα. Ιδρύθηκε από τον δημοσιογράφο και πρώην βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας, Γεώργιο Καρατζαφέρη στις 14 Σεπτεμβρίου του 2000 και πολιτικά κινείται στον ευρύτερο πατριωτικό χώρο – οι επικριτές του τον τοποθετούν στην ακροδεξιά.
Αρχισε να μετέχει από το 2000 στις εκλογές, το 2007 εξέλεξε 10 βουλευτές (με 3,80% και 271.764 ψήφους) και παρέμεινε στη Βουλή ως και τις πρώτες εκλογές του 2015. Μεγαλύτερη επίδοσή του ήταν το 2009 (συνεργάστηκε μάλιστα με τους Οικολόγους Ελλάδας) με 5,63% και 15 βουλευτές, αριθμοί που έδωσαν στον Καρατζαφέρη την ευκαιρία να μετάσχει στην κυβέρνηση συνεργασίας του Λουκά Παπαδήμου…
Στις εκλογές του Μαΐου 2012 πήρε 2,90% χάνοντας την είσοδο στη Βουλή για λίγες ψήφους, όπως και έγινε και σε αυτές του Ιουνίου 2012 ενώ από τις εθνικές εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015 δεν συμμετέχει. Υφίσταται μεν ως παράταξη ακόμη, επισήμως…
Χρυσή Αυγή
Ο Λαϊκός Σύνδεσμος – Χρυσή Αυγή είναι νεοναζιστικό ελληνικό πολιτικό κόμμα και αποτελεί (σύμφωνα με τη Ελληνική Δικαιοσύνη) εγκληματική οργάνωση. Μετείχε από το 1996 σε εκλογές και στις δύο του 2012 αλλά και στις δύο του 2015 εξέλεξε διαδοχικά 21, 18, 17 και 18 βουλευτές.
Τον Οκτώβριο του 2020 το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων καταδίκασε ομόφωνα την ηγεσία της Χρυσής Αυγής, πρώην βουλευτές και πολλά μέλη της για ένταξη σε εγκληματική οργάνωση, επιβάλλοντάς τους πολυετείς ποινές κάθειρξης, με απόφαση στην οποία αναφέρεται ότι η Χρυσή Αυγή ήταν μία εγκληματική οργάνωση που δρούσε «υπό τον μανδύα πολιτικού κόμματος».
Δημοκρατική Αριστερά
Η ΔΗΜΑΡ ιδρύθηκε το 2010 από τον Φώτη Κουβέλη στις 27 Ιουνίου 2010 από μέλη της Ανανεωτικής Πτέρυγας του Συνασπισμού της Αριστεράς, των Κινημάτων και της Οικολογίας, τα οποία αποχώρησαν από το κόμμα μετά το 6ο Συνέδριο, με επικεφαλής το Φώτη Κουβέλη και άλλους τρεις βουλευτές (Θανάση Λεβέντη, Γρηγόρη Ψαριανό και Νίκο Τσούκαλη) καθώς και από την Πρωτοβουλία για την Ανασυγκρότηση της Ανανεωτικής Αριστεράς, ανένταχτους πολίτες και διανοούμενους της Αριστεράς. Με επιστολή του, ο Λεωνίδας Κύρκος στήριξε το νέο πολιτικό κόμμα.
Κατόπιν συνεργάστηκε με την κίνηση των Ελευθέρων Πολιτών, που είχε ιδρύσει ο πρώην βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Βασίλης Οικονόμου ενώ πέντε βουλευτές του ΠΑΣΟΚ. (Αμοιρίδης, Μιχελογιαννάκης, Θεοδωρίδης, Παπαμανώλης, Βουδούρης), οι οποίοι είχαν καταψηφίσει το 2ο Μνημόνιο και είχαν διαγραφεί, προσχώρησαν στη Δημοκρατική Αριστερά.
Το 2012 έλαβε ποσοστό 6,11%, εκλέγοντας 19 βουλευτές και σε αυτές του Ιουνίου 2012 ανέβηκε στο 6,26% και έβγαλε 17 βουλευτές. Η Νέα Δημοκρατία, το ΠΑΣΟΚ και η ΔΗΜΑΡ. συμφώνησαν στο σχηματισμό κυβέρνησης συνεργασίας με πρωθυπουργό τον Αντώνη Σαμαρά. Μια απόφαση που προκάλεσε εσωτερικούς τριγμούς και αποχωρήσεις από το κόμμα (Γιάννης Μιχελογιαννάκης, Οδυσσέας Βουδούρης, Πάρις Μουτσινάς και άλλοι). Στις 21 Ιουνίου 2013, η Δημοκρατική Αριστερά αποφάσισε να άρει την στήριξή της από την κυβέρνηση Σαμαρά, με αφορμή το κλείσιμο της ΕΡΤ. Εν μέσω κι άλλων αποχωρήσεων, έλαβε μέρος στις εκλογές του 2015 συνεργαζόμενη με τους Πράσινους του Νίκου Χρυσόγελου αλλά το σχήμα «Πράσινοι-Δημοκρατική Αριστερά» δεν κατάφερε να εισέλθει στη Βουλή. Μετά από την εκλογική αποτυχία, ο Φώτης Κουβέλης παραιτήθηκε από πρόεδρος.
Νέος πρόεδρος εξελέγη ο Θανάσης Θεοχαρόπουλος που συνέπραξε με το ΠΑΣΟΚ στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015 σε κοινό συνδυασμό με το όνομα Δημοκρατική Συμπαράταξη. Αργότερα η ΔΗΜΑΡ εντάχθηκε στο Κίνημα Αλλαγής και αποχώρησε στις αρχές του 2019 μετά από διαφωνία για το Μακεδονικό ζήτημα. Λίγο αργότερα., μετά από συνάντηση του Θεοχαρόπουλου με τον Αλέξη Τσίπρα, αποφασίστηκε η συμπόρευση ό,τι είχε απομείνει από τη ΔΗΜΑΡ με τον ΣΥΡΙΖΑ.
Ανεξάρτητοι Έλληνες
Οι ΑΝΕΛ είναι ένα δεξιό, συντηρητικό κόμμα, που ιδρύθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2012 από τον Πάνο Καμμένο λίγους μήνες μετά τη διαγραφή του από τη Νέα Δημοκρατία. Σταδιακά στο νεοσύστατο κόμμα εντάχθηκαν εννέα βουλευτές της ΝΔ που είχαν διαγραφεί από το κόμμα λόγω της αντίθεσης τους με το μνημόνιο, καθώς και μια σειρά από στελέχη με αποτέλεσμα να συμπληρωθεί ο απαιτούμενος, σύμφωνα με τον κανονισμό της Βουλής, αριθμός των πέντε βουλευτών, και να συγκροτηθεί κοινοβουλευτική ομάδα.
Ενόψει των εκλογών του 2012, οι Ανεξάρτητοι Έλληνες προχώρησαν σε συνεργασία με τα κινήματα της πλατείας Συντάγματος, με τους Αντιμνημονιακούς Πολίτες του Νότη Μαριά και με το Πανελλήνιο Άρμα Πολιτών. Με ποσοστό 10,6% εξέλεξαν 33 βουλευτές, μια υψηλή επίδοση για πρωτοεμφανιζόμενο κόμμα. Στις επαναληπτικές εκλογές τον Ιούνιο το ποσοστό του κόμματος έπεσε στο 7,5% και εξέλεξε 20 βουλευτές. Αργότερα, το 2014, ανακοινώθηκε η συνεργασία των Ανεξάρτητων Ελλήνων με το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα Ελλάδος, του Νίκου Νικολόπουλου ενώ το 2015 (όπου συνεργάστηκαν και με το Αγροτικό Κτηνοτροφικό Κόμμα Ελλάδας καθώς και με στελέχη από τη Νέα Μεταρρυθμιστική Ριζοσπαστική Ανασυγκρότηση) κατάφεραν να εισέλθουν στη Βουλή και να αυξήσουν το ποσοστό τους σε σχέση με τις Ευρωεκλογές, με ποσοστό 4,75% και επιτυγχάνοντας να εκλέξουν 13 βουλευτές.
Την επόμενη των εκλογών συμφωνήθηκε η συνεργασία με το ΣΥΡΙΖΑ. για τον σχηματισμό κυβέρνησης, με τον Καμμένο να ορκίζεται Υπουργός Άμυνας και το κόμμα να τοποθετεί επιπλέον την Έλενα Κουντουρά ως αναπληρώτρια υπουργό Τουρισμού καθώς και τρεις υφυπουργούς. Η συγκυβέρνηση συνεχίστηκε και μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015 και κράτησε ως και τον Ιανουάριο του 2019, όταν ο Πάνος Καμμένος ανακοίνωσε την αποχώρηση των ΑΝΕΛ από την κυβέρνηση Αλέξη Τσίπρα εξαιτίας της επικείμενης ψήφισης της συμφωνίας για το Μακεδονικό. Κατόπιν οι Έλενα Κουντουρά, Βασίλης Κόκκαλης, Αριστείδης Φωκάς, Θανάσης Παπαχριστόπουλος και άλλοι ανεξαρτητοποιήθηκαν στηρίζοντας τον ΣΥΡΙΖΑ.
Λόγω της εκλογικής αποτυχίας των Ευρωεκλογών του 2019 (ποσοστό 0,80%) το συμβούλιο των Ανεξαρτήτων Ελλήνων αποφάσισε να μην συμμετέχει το κόμμα στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές του 2019. Έκτοτε το κόμμα έχει ουσιαστικά αδρανοποιηθεί, χωρίς να έχει επίσημα διαλυθεί.
Το Ποτάμι
Ήταν πολιτικό κόμμα του κέντρου και της κεντροαριστεράς. Ιδρύθηκε το 2014 από τον δημοσιογράφο Σταύρο Θεοδωράκη και… άντεξε πέντε χρόνια. Ο Θεοδωράκης δεν είχε έκδηλη κομματική ταυτότητα αλλά στο απώτερο παρελθόν ανήκε στο χώρο της Κεντροαριστεράς και μέχρι το 1981 στο ΠΑΣΟΚ. Αρχικά τη στήριξη τους στο Ποτάμι δήλωσαν μεταξύ άλλων οι Νίκος Δήμου, Θοδωρής Γκόνης, Βάσω Κιντή, Γιώργος Μαυρωτάς, Νίκος Ξυδάκης, Νίκος Ορφανός, Ανδρέας Πετρουλάκης, Τάσος Τέλλογλου, Γεωργία Λινάρδου.
Το Ποτάμι κατήλθε για πρώτη φορά σε εκλογική διαδικασία στις Ευρωεκλογές του 2015 και πέτυχε ποσοστό της τάξης του 6,60%, ποσοστό υψηλό για πρωτοεμφανιζόμενο κόμμα – και εξέλεξε 2 ευρωβουλευτές. Εν όψει της προκήρυξης πρόωρων εκλογών από την αδυναμία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, το κίνημα προχώρησε σε συνεργασίες με κόμματα και κινήσεις, τόσο από την Αριστερά, όσο και από την Κεντροδεξιά, με τους Μεταρρυθμιστές για τη Δημοκρατία και την Ανάπτυξη του Σπύρου Λυκούδη, τη Δράση και την Ευρώπη-Οικολογία] να συμμετέχουν στα ψηφοδέλτια. Επιπλέον στο κόμμα προσχώρησαν πέντε ανεξάρτητοι βουλευτές (Λυκούδης, Μάρκου, Τατσόπουλος, Φούντα, Ψαριανός). Τελικά στις εκλογές του Ιανουαρίου 2015 το Ποτάμι εξελέγη τέταρτο κόμμα με ποσοστό 6,05% και εξέλεξε 17 βουλευτές. Την επομένη ο Θεοδωράκης συναντήθηκε με τον νέο πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, σε μία προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να αυξήσει την κυβερνητική πλειοψηφία. Ωστόσο το κόμμα δε συμμετείχε στην κυβέρνηση, λόγω της συμμετοχής των Ανεξάρτητων Ελλήνων σε αυτήν.
Τον Ιούλιο του 2015, στο δημοψήφισμα που ανακοινώθηκε από τον πρωθυπουργό, το Ποτάμι τάχθηκε υπέρ του «ΝΑΙ». Ένα μήνα αργότερα, προκηρύχθηκαν πρόωρες βουλευτικές εκλογές για τις 20 Σεπτεμβρίου. Εν όψει των εκλογών, η Δράση επιβεβαίωσε την στήριξή της στο Ποτάμι, ενώ συνεχίστηκε η συμπόρευση με τους Μεταρρυθμιστές του Σπύρου Λυκούδη. Τελικά, το Ποτάμι αναδείχθηκε έκτο κόμμα με ποσοστό 4,09%, εξέλεξε 11 βουλευτές και αυτοτοποθετήθηκε στην αντιπολίτευση.
Τα χαμηλά ποσοστά που σημειώθηκαν στις εκλογές του Σεπτεμβρίου, προκάλεσαν εσωτερική κρίση στο Κίνημα, με κατηγορίες για ασαφή ιδεολογική ταυτότητα. Αυτή η εσωτερική κρίση προσανατολισμού, σε συνδυασμό με τη δημοσκοπική κατάρρευση του Ποταμιού, είχε ως αποτέλεσμα διαγραφές και ανεξαρτητοποιήσεις βουλευτών, από τους οποίους άλλοι προσχώρησαν στη Νέα Δημοκρατία και στο ΠΑΣΟΚ και άλλοι παρέμειναν ως ανεξάρτητοι.
Στις αρχές του καλοκαιριού του 2017, διεξήχθη το συνέδριο της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, κατά το οποίο η προέδρος του ΠΑΣΟΚ, Φώφη Γεννηματά εξήγγειλε τη διενέργεια εκλογών για την ανάδειξη του επικεφαλής του υπό ίδρυση νέου πολιτικού φορέα της Κεντροαριστεράς στην Ελλάδα, απευθύνοντας κάλεσμα και στο Ποτάμι. Μάλιστα ο Σταύρος Θεοδωράκης ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του για την ηγεσία της κεντροαριστεράς ωστόσο δεν εξελέγη, καθώς συγκέντρωσε 10,93% καταλαμβάνοντας την τέταρτη θέση μεταξύ εννέα υποψηφίων.
Έκτοτε, το Ποτάμι συμμετείχε σε όλες τις διαδικασίες συγκρότησης του νέου φορέα της κεντροαριστεράς, που συγκροτήθηκε υπό τον τίτλο Κίνημα Αλλαγής, από όπου αποχώρησε το 2018 λόγω εσωτερικών διαφωνιών.
Τον Ιανουάριο του 2019, διαγράφτηκε ο βουλευτής Ηρακλείου Σπύρος Δανέλλης, επειδή έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση Τσίπρα ενώ ενόψει της κύρωσης από τη Βουλή των Ελλήνων της συμφωνίας για το Μακεδονικό ανεξαρτητοποιήθηκαν οι βουλευτές Γιώργος Αμυράς και Γρηγόρης Ψαριανός. Αυτό το γεγονός είχε ως αποτέλεσμα τη διάλυση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, καθώς απώλεσε το ελάχιστο όριο των πέντε βουλευτών που απαιτούνται για τη διατήρησή της.
Στις ευρωεκλογές του 2019 δεν κατάφερε να εκλέξει κανένα ευρωβουλευτή, λαμβάνοντας 1,52%. Ο Σταύρος Θεοδωράκης εξέφρασε την πρόθεσή του να παραιτηθεί από την ηγεσία του κόμματος (υποδεικνύοντας ως διάδοχό του τον Γεώργιο Μαυρωτά), ενώ το κόμμα αποφάσισε να μην συμμετάσχει αυτόνομα στις εθνικές εκλογές του 2019. Μετά τη νίκη της Νέας Δημοκρατίας στις εκλογές, ο Γιώργος Μαυρωτάς διορίστηκε Γενικός Γραμματέας Αθλητισμού στην κυβέρνηση Μητσοτάκη παραιτούμενος ταυτόχρονα από τη θέση του αντιπροέδρου του κόμματος. Το Νοέμβριο του ίδιου χρόνου η συνέλευση των αντιπροσώπων υπερψήφισε την πρόταση του Πολιτικού Συμβουλίου για αναστολή της λειτουργίας του κόμματος.
Δημοκρατική Συμπαράταξη
Η ΔΗΣΥ ήταν εκλογικός συνασπισμός κομμάτων της κεντροαριστεράς. Συγκροτήθηκε από το ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜΑΡ με σκοπό τη συμμετοχή στις εθνικές εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015. Επικεφαλής του συνασπισμού ήταν η Φώφη Γεννηματά.
Στις εκλογές ο συνδυασμός έλαβε 6,28% και 17 έδρες. Μία από τις έδρες κατέλαβε ο Θανάσης Θεοχαρόπουλος, ενώ τις υπόλοιπες 16 το ΠΑΣΟΚ. Τον Ιούλιο του 2017 η Γεννηματά ανακοίνωσε τη δημιουργία ενός νέου ενιαίου κεντροαριστερού φορέα στην Ελλάδα πριν από το τέλος του έτους: το Κίνημα Αλλαγής, όπου απορρίφθηκε η Δημοκρατική Συμπαράταξη.
Δημοσιεύτηκε στο intronews.gr στις 7/5/2023
