Η Pepsi Cola, όπως και η Coca Cola, είναι δημιούργημα ενός φαρμακοποιού. Ο Κάλεμπ Μπράνταμ (1867-1934) το καλοκαίρι του 1898 σκέφθηκε να φτιάξει ένα ποτό για να δροσίζει την πελατεία του στο Νιου Μπερν της Βόρειας Καρολίνας. Ανέμιξε εκχυλίσματα cola, βανίλια και αιθέρια έλαια και δημιούργησε ένα αναψυκτικό, το οποίο ονόμασε Brad’s Drink. Η μεγάλη επιτυχία του ποτού στην τοπική κοινωνία τον ώθησε να ξεκινήσει την εμπορική του εκμετάλλευση. Το μετονόμασε σε Pepsi Cola και ξεκίνησε διαφημιστική καμπάνια.
Μάλιστα το όνομα «Pepsi» έχει ελληνικές ρίζες. Προέρχεται είτε από τη λέξη δυσπεψία (dyspepsia στα αγγλικά) μιας και ο Μπράνταμ το πρότεινε ως χωνευτικό ή τη λέξη πεψίνη (pepsin στα αγγλικά), το ένζυμο που διευκολύνει την πέψη.
Οι δουλειές πήγαιναν καλά και στις σαν σήμερα, 16 Ιουνίου 1903, κατοχυρώθηκε ως εμπορικό σήμα, ενώ στο τέλος του 1910 το αναψυκτικό είχε παρουσία σε 24 πολιτείες των ΗΠΑ, χάρη στο μοντέλο της δικαιόχρησης (franchising) που εφάρμοσε ο Μπράνταμ. Ωστόσο τη δεκαετία του ’20 το άστρο του Αμερικανού φαρμακοποιού άρχισε να δύει. Μία σειρά από παράτολμες επιχειρηματικές κινήσεις τον έφεραν στα πρόθυρα της χρεωκοπίας και εταιρεία πουλήθηκε στον επιχειρηματία Ρόι Μέγκαρτζελ, αλλά επτά χρόνια αργότερα το φάντασμα της πτώχευσης άρχισε να πλανάται και πάλι πάνω από το Νιου Μπερν. Από το αδιέξοδο την έβγαλε το 1937 ο Τσαρλς Γκαθ, επικεφαλής μιας αλυσίδας καταστημάτων με ζαχαρωτά με την επωνυμία Loft.
Τεχνάσματα
Ο Γκαθ ήθελε να κοντράρει την Coca Cola, επειδή δεν του έκανε αρκετή έκπτωση στα προϊόντα της και αποφάσισε να αγοράσει την ανταγωνίστριά της Pepsi. Την αναδιοργάνωσε και στα τέλη της δεκαετίας του ’30 η Pepsi ήταν και πάλι μια υγιής επιχείρηση με κέρδη, μετά από 15 χρόνια απωλειών. Ομως ο Γκαθ βρέθηκε εκτός Loft με απόφαση των μετόχων της, επειδή παραμέλησε την εταιρεία προς χάρη του νέου του αποκτήματος.
Ακολούθως τη διεύθυνση ανέλαβε ο Γουόλτερ Μακ. Γνωστός για τις προοδευτικές του ιδέες, αντελήφθη ότι η διαφημιστική πολιτική της εταιρείες αγνοούσε ένα μεγάλο και ανερχόμενο κομμάτι των ΗΠΑ, τους μαύρους, όταν δεν χρησιμοποιούσε τα εθνικά στερεότυπα εναντίον τους. Προσέλαβε μαύρους διαφημιστές και αναλυτές, ενώ χρησιμοποίησε το χαρτί του ρατσισμού, που ήταν καθεστώς τότε στην Αμερική, για να πλήξει την Coca Cola, η οποία δεν προσελάμβανε εύκολα μαύρους εργάτες. Ωστόσο η εταιρεία φοβήθηκε ότι η μονομανία του Μακ θα τις έκανε κακό μακροπρόθεσμα κι έτσι ο Αλφρεντ Στιλ, που τον διαδέχθηκε στην προεδρία, προσανατολίστηκε στο χτίσιμο της εικόνας του προϊόντος, μια πολιτική που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Το 1965 η The Pepsi Cola Company ενώθηκε με την εταιρεία τροφίμων Frito Lay και μετονομάσθηκε σε PepsiCo.
Ο… πράσινος Αγιος Βασίλης
Βεβαίως, η πλευρά της Coca Cola δεν έμεινε αμέτοχη. Αναλογιστείτε ότι κοτζάμ Αγιος Βασίλης το 1930 άλλαξε τα… πράσινα που φορούσε σε κόκκινα, ελέω σπόνσορινγκ ενώ, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ο CEO της εταιρίας, Ρόμπερτ Γούντρoυφ, έπεισε την αμερικανική κυβέρνηση ότι η Coca Cola ήταν… αναγκαία εν καιρώ πολέμου. Ελαβε το αποκλειστικό δικαίωμα πώλησης αναψυκτικών σε στρατόπεδα και αποστολές, και κάπως έτσι εξαπλώθηκε παγκοσμίως…
Στις μέρες μας Pepsi Cola υπολείπεται σε μερίδια αγοράς της μεγάλης αντιπάλου της σε όλα τα κράτη του κόσμου, εκτός της Σαουδικής Αραβίας, του Πακιστάν και των γαλλόφωνων επαρχιών του Καναδά. Στη Ρωσία τα ποσοστά της μειώθηκαν ραγδαία μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού, επειδή ταυτίστηκε από τους καταναλωτές με την τέως Σοβιετική Ενωση, όπου είχε το αποκλειστικό προνόμιο στην παραγωγή προϊόντων τύπου cola. Στις ΗΠΑ, η Pepsi κατέχει το 31,7% της αγοράς, ενώ η Coca Cola το 43,1%.
Δημοσιεύτηκε στο «Scripta manent» της «Sportday» στις 16/9/2019
