Ξεκινώ με μια παραδοχή: Σαφέστατα η Ρεάλ Μαδρίτης αποτέλεσε το «άρμα» επί ημερών δικτατορίας Φράνκο ώστε το καθεστώς να προβληθεί. Εξ ου και το «Ρεάλ» που πρόσθεσαν στην ονομασία τους πολλές ισπανικές ομάδες.
Ετερη παραδοχή: Η Μπαρτσελόνα και η Βαρκελώνη γενικότερα υπέφεραν πολύ τότε. Αντιστάθηκαν. Ομως έχει γίνει γνωστή η… μισή αλήθεια.
Με δεδομένο ότι μιλάμε για μια χώρα που ο τοπικισμός ουδέποτε μειώθηκε είναι λογικό το ζήτημα να περνά και στο ποδόσφαιρο. Και το clasico αποτελεί στην ουσία του μια απλή μεταφορά σε αθλητικό επίπεδο του γεωπολιτικού χάρτη της Ισπανίας. Κέντρο εναντίον περιφέρειας. κυβέρνηση κόντρα στην οικονομική δύναμη. Για να μην μπούμε στα ιδεολογικά μονοπάτια και μιλήσουμε για την πάλη Δεξιάς κι Αριστεράς. Στην πραγματικότητα η διαμάχη Ρεάλ και Μπαρτσελόνα δεν θα ήταν τόσο έντονη χωρίς το… ντόπινγκ του πολιτικού παράγοντα που την εξέθρεψε σε ανεξέλεγκτα πλέον μεγέθη, μετατρέποντας τον ποδοσφαιρικό αγώνα σε μετωπική σύγκρουση από το αποτέλεσμα του οποίου θαρρείς εξαρτάται το μέλλον όχι μόνο των εμπλεκόμενων συλλόγων αλλά κι αυτή η μοίρα του κράτους.
Δεν είναι λίγες οι φορές μάλιστα που η επικράτηση της μιας ή της άλλης ομάδας στον αγωνιστικό χώρο αποτελεί πιστή απεικόνιση του συσχετισμού των πολιτικών δυνάμεων μέσα στο ισπανικό Κοινοβούλιο.
Αληθινά… ψέματα (και ο Κρόιφ)
Για τα απολυταρχικά καθεστώτα είναι συνηθισμένη η τακτική του ρωμαϊκού «panem et circences» (σ.σ. άρτος και θεάματα). Τα όσα έκανε ο Φράνκο είναι λίγο ως πολύ γνωστά, με την ετσιθελική… απαγωγή του Αλφρέδο Ντι Στέφανο για χάρη της Ρεάλ τη δεκαετία του ’50 και τη χρησιμοποίηση της τελευταίας ως προπαγανδιστικού οχήματος του καθεστώτος του. Ως μιας άτυπης… εθνικής Ισπανίας σε μια χώρα που μαστίζεται από αυτονομιστικά κινήματα.
Γεγονός επίσης ένα επικό 11-1 (!) της Ρεάλ σε ρεβάνς ημιτελικού Κυπέλλου το 1943 επειδή, όπως αποκάλυψε ο τότε δημοσιογράφος και μετέπειτα πρόεδρος της ΔΟΕ, Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ, καθεστωτικοί είχαν απειλήσει τους «μπλαουγράνα» με απέλαση «αν επιδείκνυαν έλλειψη πατριωτισμού»! Ομως σε αρκετές περιπτώσεις η Καταλανοί συμβάδισαν με τον Φράνκο αλλά και γενικώς με το εκάστοτε καθεστώς. Αρα να αφαιρούμε σταδιακά την… ταμπέλα της «αδικημένης ομάδας».
Οι μεταγραφές της Μπάρτσα επί Φράνκο
Ο Γιόχαν Κρόιφ το καλοκαίρι του 1973 κόστισε μια περιουσία και το ποσό κατέβαλε η «Banca Cataluna», κατόπιν εντολής του δικτάτορα! Οι εφημερίδες της Μαδρίτης έκαναν έρευνα και ανακάλυψαν πως ο Κρόιφ θα έκλεινε στη Ρεάλ αλλά η καταλανική τράπεζα κάλυψε το ποσό και ουσιαστικά χάρισε στην Μπαρτσελόνα τον παίκτη. Οι φίλοι της Ρεάλ μπορούν πλέον να απαντάνε όταν οι φίλοι της Μπαρτσελόνα μιλάνε για σκάνδαλο στην υπόθεση Ντι Στέφανο.
Ο δε Ούγγρος Λαντισλάο Κουμπάλα πήρε την ισπανική υπηκοότητα μετά από παρέμβαση του «Generalisimo» Φράνκο. Τον Κουμπάλα τον είχαν δει οι άνθρωποι της Ρεάλ και της Μπαρτσελόνα σε μια σειρά φιλικών αγώνων που έδωσε στην Ισπανία το καλοκαίρι του 1950 η ομάδα Χουνγκάρια την οποία είχε ιδρύσει ο ίδιος με πρόσφυγες – ποδοσφαιριστές από την Ανατολική Ευρώπη. Η Ρεάλ του πρόσφερε πρώτη συμβόλαιο, ωστόσο ο ίδιος ήθελε να φέρει προπονητή τον πεθερό του Φερντινάντ Ντάουτσικ και εκεί οι διαπραγματεύσεις κόλλησαν. Το κενό εκμεταλλεύτηκε ο τότε σκάουτερ της Μπάρτσα, Χοσέπ Σαμιτιέρ Βιλάτα (ο πρώτος «προδότης» στην ιστορία των δύο συλλόγων, καθώς άφησε τη Μπαρτσελόνα για τη Ρεάλ το 1932), ο οποίος χάρη στις διασυνδέσεις του με το καθεστώς του Φράνκο ολοκλήρωσε τη μεταγραφή του Κουμπάλα και του… πεθερού του!
Απόδειξη του πόσο χρησιμοποίησε τον Κουμπάλα το καθεστώς του Φράνκο, αποτελεί η κινηματογραφική ταινία «Τα Αστέρια αναζητούν ειρήνη» («Los Ases buscan la paz», 1955), στην οποία πρωταγωνιστεί ο Ούγγρος ποδοσφαιριστής και ο Σαμιτιέρ!
Το γήπεδο
Σημειωτέον ότι το «Καμπ Νου» ανεγέρθη επί των ημερών του Φράνκο, αφού είχε προηγηθεί η πώληση του προηγούμενου γηπέδου (του «Λες Κορτς»). Βέβαια για τους Καταλανούς και την προπαγάνδα τους, έφταιγε μόνο το φασιστικό καθεστώς του Φράνκο. Αυτός χάρη στον οποίο πήραν μια πολυπόθητη γι’ αυτούς άδεια προκειμένου να το χτίσουν σε μια περιοχή που είχε χαρακτηριστεί… δασική!
Μάλιστα η Μπαρτσελόνα τίμησε το 1974 τον δικτάτορα με το 75ο χρυσό μετάλλιο του συλλόγου!
Η άρνηση και η saeta rubia
Στις αρχές του εμφύλιου πολέμου της Ισπανίας η Ρεάλ ζήτησε να συμμετάσχει στο πρωτάθλημα Καταλωνίας που επρόκειτο να διεξαχθεί, αλλά ενώ όλες οι υπόλοιπες ομάδες συμφώνησαν, η Μπαρτσελόνα αρνήθηκε προκαλώντας τρομερές αντιδράσεις ακόμη και στους δικούς της ποδοσφαιριστές (που ήθελαν).
Στις δε 13 Μαΐου 1953 η saeta rubia (σ.σ. ξανθιά σαΐτα) προσγειώνεται στη Βαρκελώνη. Ο Αλφρέδο ντι Στέφανο έχει κλείσει στην Μπαρτσελόνα, παίζει και σε κάποια φιλικά αλλά τον Οκτώβριο ο Αργεντινός καταλήγει στη Ρεάλ αφού η ομάδα του, η κολομβιανή Μιγιονάριος γνωστοποιεί πως είχε συμφωνήσει με τους Μαδριλένους για την πώλησή του. Η Λίγκα αποφάσισε να αγωνίζεται ο παίκτης εναλλάξ (!) σε Ρεάλ και Μπάρτσα για τέσσερις σεζόν (μια στη μία και μια στην άλλη), ξεκινώντας από τη Βαρκελώνη. Στα πρώτα ματς όμως είναι (επίτηδες) απογοητευτικός και εντέλει πωλείται στη Ρεάλ. Η –λαμπρή- συνέχεια είναι γνωστή! Πάντως οι «μπλαουγράνα» λένε, ακόμη και σήμερα, ότι εκβιάστηκαν από τον Φράνκο για να τον παραχωρήσουν, ο αείμνηστος πια Ντι Στέφανο επέμενε ότι πήγε στη Ρεάλ… νόμιμα.
Ο «τελικός των μπουκαλιών»…
…πρόκειται για τον τελικό του Κυπέλλου του 1968 όταν οι «μπλαουγράνα» επιβλήθηκαν των «μερένχες» μέσα στη Μαδρίτη με τον Ρίγκο να συγκεντρώνει όχι «βέλη» αλλά… μπουκάλια για τις αποφάσεις του. Η αμφισβήτηση προς το πρόσωπό του έντονη αφού είχε σφυρίξει την Μπάρτσα σε 13 από τα 30 ματς της περιόδου καθώς και στα προημιτελικά, τα ημιτελικά και τον τελικό.
«Κάποια εξωσυζυγική σχέση την είχε»
Το ισπανικό περιοδικό «Don Balon» έγραψε κάποτε πως «η Μπαρτσελόνα δεν παντρεύτηκε ποτέ τη δικτατορία του Φράνκο, αλλά κάποια εξωσυζυγική σχέση την είχε». Υπονοώντας εμμέσως πλην σαφώς ότι η ετικέτα της αντιστασιακής Μπάρτσα είναι κατασκευασμένη από τους διοικούντες του συλλόγου που την ακολουθούν πιστά και με θρησκευτική ευλάβεια κι αφοσίωση.
Ο Καταλανός συγγραφέας Μανουέλ Βάσκες Μονταλμπάν έλεγε ότι «αν δεν υπήρχε η Ρεάλ θα τη δημιουργούσαμε εμείς» θέλοντας να δείξει πόσο ανάγκη έχει τη «βασίλισσα» η αγαπημένη του Μπαρτσελόνα. Αλλωστε οι «μπλαουγράνα» πάντα ζούσαν μέσα σε έναν μύθο, τον οποίο έπλαθαν (κυρίως) οι ίδιοι, όπως για παράδειγμα την απαγόρευση χρήσης των καταλανικών από το καθεστώς του Φράνκο ή την απαγόρευση του παραδοσιακού κυκλικού χορού Σαρδάνα, πράγματα που δεν συνέβησαν ποτέ…
Αντίλογος
Σαφώς και η Ρεάλ λοιπόν ευνοήθηκε επί ημερών Φράνκο. Διαιτητικά, κυβερνητικά, όπως θέλετε. Ακόμη και… σήμερα, με την προ ολίγων ετών παραχώρηση του προπονητικού κέντρου στον δήμο της Μαδρίτης έναντι 250 εκατ. ευρώ, ποσό που καρπώθηκε ο Φλορεντίνο Πέρεθ για να δημιουργήσει την ομάδα των «galacticos» με τους Λουίς Φίγκο, Ρονάλντο, Ζινεντίν Ζιντάν και Ντέιβιντ Μπέκαμ.
Ομως (όπως παντού και πάντα) υπάρχει κι ο αντίλογος. Οπως για παράδειγμα ότι ακόμη και κάτω από τη δικτατορία του Φράνκο το… χαϊδεμένο του παιδί (Ρεάλ) έκανε 15 χρόνια προκειμένου να πάρει το πρώτο της πρωτάθλημα (1954). Από την άλλη επί της πρωθυπουργίας του σοσιαλιστή Φελίπε Γκονζάλες (δεδηλωμένου οπαδού της Μπάρτσα) οι Καταλανοί πήραν λιγότερους τίτλους από τους αιώνιους αντιπάλους τους.
Ούτως ή άλλως Ρεάλ κόντρα σε Μπαρτσελόνα είναι μια μάχη όπου ποδόσφαιρο και πολιτική βαδίζουν χέρι χέρι. Από την μία πλευρά ο συγκεντρωτισμός της Μαδρίτης κι από την άλλη οι… φυγόκεντρες δυνάμεις της Βαρκελώνης.
Δημοσιεύτηκε στο Halamadrid.gr στις 5/2/2019
