Οι Ελληνες πολίτες φαίνεται ότι γυρίζουν τις πλάτες τους στα δελτία ειδήσεων της τηλεόρασης τους τελευταίους μήνες. Τα αίτια του φαινομένου και οι αναλυτικοί αριθμοί στην Ελλάδα και τον κόσμο.
Η ερώτηση εύλογη αφού διανύουμε πια το 2021 και οι συνήθειες ενημέρωσης τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό έχουν αλλάξει: Παραμένουν το ίδιο δημοφιλή τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων και ποιοι τα παρακολουθούν όταν υπάρχουν αρκετές πλέον εναλλακτικές πηγές πληροφόρησης, κυρίως στο διαδίκτυο; Το ερώτημα, σε ότι αφορά την ελληνική εκδοχή του, δεν έχει εύκολη απάντηση όπως ίσως φαντάζεστε. Και ο κύριος λόγος είναι πάρα πολύ απλός. Δίπλα στους νέους οι οποίοι πια δεν εμπιστεύονται το μέσο υπάρχουν πολλοί, πάρα πολλοί μεσήλικες και ηλικιωμένοι που εξακολουθούν να εμπιστεύονται την ενημέρωσή τους στα δελτία ειδήσεων της τηλεόρασης, πολλές φορές και αποκλειστικά (αν μιλάμε για τις πολύ μεγάλες ηλικίες του πληθυσμού).
Μέσα από αυτό το χάντικαπ, δε, προκύπτουν και οι σημαντικές διαφορές που καταγράφονται σε πρόσφατες δημοσκοπήσεις για τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται τα γεγονότα οι νεότερες ηλικίες σε σχέση με τις μεγαλύτερες. Η σχέση πάντως κοινού και τηλεοπτικών δελτίων ειδήσεων περνάει αναμφισβήτητα κρίση αφού έχει υποστεί μετάλλαξη σε σχέση με τα δεδομένα που υπήρχαν ακόμα και πριν από 20 μόλις χρόνια.
Σήμερα, οι Ελληνες δύσκολα μπορούν να πιστέψουν ότι τα media μένουν μακριά από επιχειρηματικά και πολιτικά συμφέροντα ενώ τονίζεται, και αυτό έχει τη δική του ξεχωριστή αξία, ότι η χώρα καταγράφει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά χρήσης των social media για τις ανάγκες της ενημέρωσης. Είναι κοντολογίς αποδεδειγμένο πλέον ότι οι Ελληνες επιχειρούν να βρουν στα social τις ειδήσεις που δεν μπορούν να βρουν στα τηλεοπτικά κανάλια και στα άλλα παραδοσιακά media.
Πρόσφατα όμως, πριν από ένα χρόνο, υπήρξε και μία μεγάλη εξαίρεση. Κατά τη διάρκεια της πρώτης καραντίνας, τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2020, οι Ελληνες, αφού κλείστηκαν μαζικά στα σπίτια τους για να αποφύγουν τον κορονοϊό, παρουσίασαν μία πολύ μεγάλη δίψα για σχετική ενημέρωση. Τόσο τα παραδοσιακά media όσο και τα on line παρουσίασαν τεράστια αύξηση της θεαματικότητας/επισκεψιμότητας.
Ο Νίκος Μποζιονέλος, εκ των πιο έμπειρων μιντιακών ρεπόρτερ, παρατηρεί: “Γυρίζουν την πλάτη οι Ελληνες στα δελτία ειδήσεων; Εν γένει ναι, καθώς φαίνεται κι από τις περσινές, τέτοιον καιρό, μετρήσεις, εν συγκρίσει με τις φετινές. Με την υποσημείωση αφενός ότι η μείωση δεν είναι τόσο μεγάλη (ήταν στις αρχές του φετινού Μαρτίου όμως), αφετέρου ότι τον Μάρτιο του 2020 τα δελτία ειδήσεων έκαναν ρεκόρ σε τηλεθέαση. Λογικό μιας και λέξεις και έννοιες όπως καραντίνα, λόκνταουν, απαγόρευση κυκλοφορίας και άλλα, που πλέον έχουμε… αφομοιώσει και είναι μέρος της καθημερινότητάς μας, τότε ήταν πρωτόγνωρα. Και η ενημέρωση ήταν επιβεβλημένη, ουχί τυχαίον ότι εκείνη την εποχή ακριβώς στις 18:00 η τηλεθέαση χτυπούσε… κόκκινο καθώς ο Ελληνας πολίτης στηνόταν στην οθόνη για να ακούσει τον Σωτήρη Τσιόδρα.
Στις 23 Μαρτίου 2020 ήταν η μέρα που επιβλήθηκαν για πρώτη φορά σημαντικοί περιορισμοί στην κυκλοφορία και μετακίνηση των πολιτών σε ολόκληρη την επικράτεια. Εκείνη τη μέρα είχε πρωτεύσει το δελτίο του ΣΚΑΪ με 18,7% στο γενικό σύνολο και 12,9% στο δυναμικό κοινό 18-54, με Alpha (17,9% και 17,1%) και Star (15,9% και 17,3%) αντίστοιχα να ακολουθούν.
Την καταμέτρηση έκλεισαν τότε ο ΑΝΤ1 με 15,8% και 14,3%, η ΕΡΤ1 με 5,4% και 3,3%, το Mega με 5,3% και 6,9% και το Open με 4,9% και 5,6%. Και οφείλουμε να λάβουμε υπ’ όψη ότι εκείνη την περίοδο προβάλλονταν αρκετές live εκπομπές ενημέρωσης: η ΕΡΤ είχε από νωρίς το πρωί ως αργά το βράδυ, το Open είχε έκτακτη εκπομπή, ο Νίκος Ευαγγελάτος ξεκινούσε αρκετά νωρίτερα στο Mega.
Ακριβώς ένα χρόνο μετά, 23 Μαρτίου 2021, δεν είναι κάτι νέο, κάτι πρωτοφανές αλλά κανόνας ο περιορισμός στη μετακίνηση, καλά καλά τα ημερήσια κρούσματα και οι απώλειες συχνά δεν είναι πρώτο θέμα στα δελτία. Μια τα ελληνοτουρκικά, μια τα 200 χρόνια από το Εικοσιένα, μια οι πολιτικές εξελίξεις, φέρνουν την πανδημία σε κατώτερες θέσεις ιεραρχικά. Δεν… πουλάει πια ο κορoνοϊός; Τα νούμερα αυτό δείχνουν.
Ο ΣΚΑΪ από το 18,7% έπεσε στο 14,1%, το Star από το 15,9% στο 12,2% και ο ΑΝΤ1 από το 15,8% στο 15άρι. Αντίθετα, σχεδόν διπλασίασε τους τηλεθεατές του το Open, με το δελτίο που παρουσιάζει η Νίκη Λυμπεράκη να φτάνει στο 9,1% στο γενικό σύνολο την ώρα που το ως και πρόσφατα ανεβασμένο, ως και στα 6,5άρια, δελτίο του Μega με τη Ράνια Τζίμα να υποχωρεί στο 3,8%. Η πτώση είναι ακόμη μεγαλύτερο στο δυναμικό κοινό, όπου ο ΣΚΑΪ ήταν στο 11,9%, το Star στο 11,8% και ο ΑΝΤ1 στο 11,6%”.
Οπου δυναμικό κοινό, τοποθετήστε τους νέους ανθρώπους, που εκ φύσεως είναι πιο ανήσυχοι, λιγότερο προβλέψιμοι και διαχρονικά φορείς των νεωτερισμών παντός είδους. Η μεταστροφή όμως οφείλεται στο ότι ο κορονοϊός έπαψε να πουλάει ή υπάρχει κάτι πιο βαθύ;
Ο Ν. Μποζιονέλος απαντά: “Υπάρχει μια άλλη, πιθανώς επικρατέστερη, ερμηνεία. Ότι δεν κουράστηκε τόσο ο τηλεθεατής να παρακολουθεί ειδήσεις και να ακούει για τον κορονοϊό, όσο ότι αρχίζει να γυρίζει την πλάτη στα κανάλια που αντιμετωπίζουν φιλικά με γραμμή κατευνασμού την κυβέρνηση”.
Παρατηρείται, κοινώς, μεγάλο χάντικαπ μεταξύ του αφηγήματος που προβάλλουν τα περισσότερο κανάλια και της αντικειμενικής πραγματικότητας, τουλάχιστον όπως οι νέοι την εισπράττουν στις περιορισμένες, έτσι και αλλιώς, κοινωνικές εκδηλώσεις τους.
Σχόλιό μου σε έρευνα του Νίκου Γιαννόπουλου που δημοσιεύτηκε στο News247.gr στις 28/3/2021
