Στις 23 Αυγούστου 1982, η Εθνική Αντίσταση αναγνωρίστηκε με το νόμο 1285 που ψήφισε η Βουλή, με πρωτοβουλία της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ.
Το νομοσχέδιο υπαγόταν στην αρμοδιότητα του Υπουργείου των Εσωτερικών, υπό τον αείμνηστο Γιώργο Γεννηματά. Ωστόσο, λόγω της ειδικής σημασίας του θέματος, πρώτος ομιλητής –κατά μερική παρέκκλιση από τον κανονισμό– ήταν ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου.
Ακολούθησαν στο βήμα οι αρχηγοί των άλλων κομμάτων: ο Ευάγγελος Αβέρωφ της Νέας Δημοκρατίας, ο Χαρίλαος Φλωράκης, γενικός γραμματέας του ΚΚΕ, ενώ μίλησαν ακόμη ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, πρώην πρωθυπουργός, και ο πρώην αρχηγός της ΕΔΗΚ (Ένωση Δημοκρατικού Κέντρου), Γεώργιος Μαύρος.
Έτσι, η διαδικασία έλαβε και χαρακτήρα συζήτησης σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών. Ύστερα από αυτούς, και ενώ η ΝΔ είχε αποχωρήσει από τη συνεδρίαση, έλαβαν το λόγο οι εισηγητές της πλειοψηφίας και βουλευτές. Το νομοσχέδιο εγκρίθηκε από τη Βουλή τις επόμενες ημέρες και έγινε ο Ν. 1285/1982.
Η συνεδρίαση και το ρεπορτάζ από το αρχείο της ΕΡΤ
Το νομοσχέδιο υπερψηφίστηκε από τους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ και του ΚΚΕ. Στις σχετικές διατάξεις περιλαμβάνονταν η αναγνώριση του ΕΑΜ, του ΕΛΑΣ, της Εθνικής Αλληλεγγύης, της ΕΠΟΝ ως οργανώσεων Εθνικής Αντίστασης, η καθιέρωση της επετείου ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοπόταμου ως ημέρας εορτασμού της Εθνικής Αντίστασης, η ανέγερση μνημείου στο Γοργοπόταμο, καθώς και η κατάργηση των νομοθετικών διαταγμάτων της Δικτατορίας που ευνοούσαν τους πρώην ταγματασφαλίτες.
Ο νόμος 1285 υπήρξε κομβικό σημείο στην αντιμετώπιση και διευθέτηση ζητημάτων που σχετίζονταν με την «κρίσιμη δεκαετία» 1940-50, αλλά ενίσχυσε πολιτικά και το ίδιο το κυβερνών κόμμα στις συνθήκες της μεταπολιτευτικής πόλωσης, επιτρέποντάς του, σε κρίσιμες για το ίδιο στιγμές, να απευθύνεται στα αριστερά ακροατήρια και να επικαλείται την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης ως τεκμήριο της διαφοράς του από τη Δεξιά.
Η ομιλία, τότε, του Ανδρέα:
Στην ομιλία του ο Παπανδρέου είχε υπογραμμίσει πως προηγούμενοι νόμοι έθεταν όρια και στρεβλώσεις, με αποτέλεσμα να αναγνωρίζεται ως αντιστασιακή η δράση οργανώσεων που τάχθηκαν με το πλευρό του κατακτητή, με βουλευτές του ΚΚΕ και τον Χαρίλαο Φλωράκη να χειροκροτούν συγκεκριμένα αποσπάσματα της ομιλίας.
Από την άλλη βέβαια, οι βουλευτές της ΝΔ αποχώρησαν από την αίθουσα, ενώ ο Αβέρωφ στην ομιλία του είχε πει ότι… εγείρονται πάθη και η ιστορία διαστρεβλώνεται (!).
Σημειωτέον ότι από το 1949 είχε εκδοθεί ο πρώτος νόμος (Α.Ν. 971) για την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης ο οποίος συμπληρώθηκε με τον Α.Ν. 971/1949 και τον Ν. 2272 του 1952, που καταργήθηκαν αργότερα, αλλά επανήλθαν σε ισχύ και συμπληρώθηκαν με τον Νόμο 1285 του 1982.
Οι νόμοι του 1949-1952, οι οποίοι εκδόθηκαν κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου πολέμου, είχαν ως κύριο χαρακτηριστικό ότι περιελάμβαναν τις οργανώσεις που έδρασαν μεταξύ 1941-44, αλλά απέκλειαν όσους παράκουσαν τη διαταγή για διάλυση των οργανώσεών τους από τη νόμιμη ελληνική κυβέρνηση και όσους «αποδεδειγμένως αντεθνικώς δράσαντες». Η αναγνώριση των αντιστασιακών γινόταν με αποφάσεις επιτροπών στις οποίες λάμβαναν μέρος ανώτεροι στρατιωτικοί. Με τους νόμους αυτούς λοιπόν αποκλείονταν όσοι πήραν μέρος στον Εμφύλιο πόλεμο εναντίον της ελληνικής κυβέρνησης.
Με το νόμο του 1982 λοιπόν, αφαιρέθηκαν οι παράγραφοι για αποκλεισμό οργανώσεων και αναγνωρίστηκαν ρητά οργανώσεις που δε διαλύθηκαν και συνέχισαν ένοπλο αγώνα κατά τον Εμφύλιο πόλεμο, ενώ καθιερώθηκε ως ετήσιος πανελλαδικός εορτασμός της Εθνικής Αντίστασης η επέτειος του Γοργοποτάμου.
Ακόμη, στις περισσότερες ελληνικές πόλεις οδοί και πλατείες φέρουν τιμητικά το όνομα της Εθνικής Αντίστασης όπως επίσης πολλά μνημεία έχουν ανεγερθεί στη μνήμη των αντιστασιακών αγωνιστών.
Εργο Ανδρέα όλο αυτό.
ΥΓ. Προς τι η αναφορά; Σαν σήμερα πέθανε, το 2020, ο Μανώλης Γλέζος, εκ των μεγάλων αντιστασιακών. Και η υποκρισία, ένα χρόνο πριν, της Δεξιάς ξεπέρασε κάθε όριο.
Σαν σήμερα, πέρυσι, πέθανε ο Γλέζος.
Υπήρξαν συγκινητικά μηνύματα, όπως από τον Μητσοτάκη.
Μπας και ξεπλυθεί λίγο η ντροπή της ΝΔ που το 1982 καταψήφισε την πρόταση του ΠΑΣΟΚ για αναγνώριση της εθνικής αντίστασης – και απόδοση τιμής στους ήρωες που πολέμησαν.— nbozionelos.gr ?✍️? (@nbozionelosgr) March 30, 2021
Δημοσιεύτηκε στο TheSocialist.gr στις 30/3/2021
