Υπάρχουν μερικές ποδοσφαιρικές έννοιες που χάθηκαν στη λήθη και έχουν απομείνει ως φράσεις κλισέ.
Π.χ. το «ΠΟΚ» που, εν αντιθέσει με το τι νομίζει η κοινή γνώμη σήμερα, δεν σήμαινε «Ποδοσφαιρικές Ομάδες Κέντρου» αλλά προήλθε από τα αρχικά των Παναθηναϊκού, Ολυμπιακού και το «Κ» από το Κωνσταντινούπολη για την ΑΕΚ (καθώς τότε επισήμως ονομαζόταν «Κωνσταντινουπόλεως Α.Ε.»!). Η… τρόικα δημιουργήθηκε το 1927 ως ένα είδος αθλητικού τραστ, με σκοπό το αμοιβαίο όφελος από τη διοργάνωση αγώνων και τουρνουά και εξελίχθηκε σε μακροχρόνια συνεργασία ως τα μέσα της δεκαετίας του ’60. Αλλες εποχές, ρομαντικές…
Οσο απίθανο κι αν ακούγεται σήμερα, οι τρεις τους συνασπίστηκαν ενάντια στην ΕΠΟ, επειδή είχε τιμωρήσει τον Ολυμπιακό. Πρακτικά δημιούργησαν μια μικρή λίγκα προσβλέποντας στις πενιχρές – αλλά σημαντικές για την εποχή – εισπράξεις από μεμονωμένα τουρνουά που διεξάγοντο τρεις εποχές του χρόνου: το Κύπελλο Σεπτεμβρίου, το Κύπελλο Χριστουγέννων και το Κύπελλο Πάσχα. Πρωτεργάτες της ιστορικής πρωτοβουλίας, ο Θανάσης Μέρμηγκας από τον Ολυμπιακό, ο Απόστολος Νικολαΐδης από τον Παναθηναϊκό και ο Κωνσταντίνος Κωνσταντάρας από την ΑΕΚ, η οποία με την άρνησή της να αγωνιστεί εναντίον του Απόλλωνα για το πρώτο πανελλήνιο πρωτάθλημα της ΕΠΟ, σφράγισε τη συμφωνία των «παρτιζάνων» μεγάλων του ελληνικού ποδοσφαίρου.
Αργότερα, στο ΠΟΚ… προστέθηκαν και… δύο άλφα μιας και συνασπίστηκαν μαζί τους ο Απόλλωνας και ο Αθηναϊκός. Και τι έκαναν; Διοργάνωναν διάφορα τουρνουά και καλούσαν και ξένες δυνάμεις της εποχής από Γιουγκοσλαβία, Ουγγαρία, Ρουμανία για φιλικά. Αρκετά τουρνουά μάλιστα συνεχίστηκαν και μετά την εξομάλυνση των σχέσεων με την ΕΠΟ, ακόμα και μετά τον πόλεμο, ώσπου σταδιακά ατόνησε. Και, όχι μόνο αυτό, αφού το ΠΟΚ είχε και… εθνική ομάδα η οποία φορούσε ερυθρόλευκα και έδωσε φιλικά ακόμη και στην Τουρκία (με μια μεικτή των Γαλατά και Φενέρ).
Οι τίτλοι και πώς ατόνησε
Η διοργάνωση συνεχίστηκε με διακοπές έως το 1964, για να διεξαχθεί σε 23 συνολικά περιπτώσεις. Πολυνίκης σύλλογος υπήρξε ο Ολυμπιακός με 11 Κύπελλα, ακολούθησαν ΑΕΚ και Παναθηναϊκός με 4, ενώ από μία κατάκτηση είχαν οι ρουμανική Προγκρεσούλ Βουκουρεστίου, η γερμανική Κολωνία, ο Αρης και ο Εθνικός. Μεταξύ 1930 και 1936 διεξήχθη μία μόνο φορά, καθώς υπήρξαν αυξημένες υποχρεώσεις των τριών σωματείων του ΠΟΚ στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα, αλλά και της Εθνικής (1932 και 1936). Εκτοτε, σταδιακά έλαβε εορταστικό χαρακτήρα, εφευρίσκονται μοναδικά τρικ για το κοινό, όπως το σπάσιμο των αυγών για την επιλογή της εστίας. Μέχρι να πλήξει την Ελλάδα ο πόλεμος καταγράφονται και οι πρώτες επιτυχίες που δεν είναι ερυθρόλευκου χρώματος: Εθνικός το 1937, ΑΕΚ το 1938, Παναθηναϊκός το 1940.
Η διοργάνωση θα διεξάγεται συνεχόμενα μέχρι το 1950. Η Ελλάδα προσπαθεί να σταθεί ξανά στα πόδια της, αντιμετωπίζοντας και τις καταστροφικές συνέπειες του εμφυλίου και οι Αθηναίοι εξακολουθούν να συρρέουν στο χωρητικότητας 13.000 θέσεων, πλέον, γήπεδο πριν από τον εκκλησιασμό κατά τις αργίες του Πάσχα. Σταδιακά ο θεσμός θα αρχίσει να φθίνει, το ΠΟΚ δεν είναι πλέον τόσο αρραγές και η αντιπαλότητα μεταξύ των τριών δυνάμεων αρχίζει και αυξάνεται. Οταν δε καθιερώθηκε η Α’ Εθνική, τα πράγματα γίνονται ακόμη χειρότερα, αφού οι ομάδες παρουσιάζονται αδιάφορες και επιδίδονται απλώς σε… κοκορομαχίες. Το 1964 έγινε μια προσπάθεια αναβίωσης του θεσμού, αλλά δεν στέφθηκε με επιτυχία.
Δημοσιεύτηκε στο «Scripta manent» της «Sportday» στις 25/4/2019
