Τι έχει κάνει η Βολιβία στα Copa America; Επί συνόλω 27 συμμετοχών μια φορά το πήρε, το 1963, κι άλλη μια φορά ήταν φιναλίστ του τελικού, το 1997.
Κοινός παρονομαστής των εν λόγω επιτυχιών; Σε αμφότερα ήταν η οικοδέσποινα του τουρνουά, στο υψόμετρο των Ανδεων. Οταν περνάει… τα διόδια, σπάνια προκρίνεται από τον πρώτο γύρο. Λογικό, είναι ένας απαράβατος κανόνας σαν το… ποσοστό του ΚΚΕ στις εκλογές.
Στην Αργεντινή είναι άλλωστε ακόμη… ζωντανές οι μνήμες από το ναυάγιο του 2009 όταν και η «αλμπισελέστε» δέχτηκε 6 γκολ από τους συμπαθείς Βολιβιανούς, που κάποτε χρειάστηκε μια ομάδα… φάντασμα, όπως ονομάστηκε, για να την αντιμετωπίσει.
Το εθνικό στάδιο της Λα Παζ, το «Ερνάντο Σίλες» χωράει περίπου 42.000 θεατές αλλά το νούμερο που το μετατρέπει σε εφιάλτη για κάθε φιλοξενούμενο είναι το 3.637: τόσα είναι τα μέτρα που το χωρίζουν από την επιφάνεια της θάλασσας. Για να γίνει αντιληπτό το πόσο ψηλά βρίσκεται, αρκεί να σκεφτούμε ότι το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας, ο Ολυμπος, φτάνει μέχρι τα 2.918 μέτρα…
Σε τέτοια υψόμετρα το οξυγόνο είναι αισθητά λιγότερο, στη Λα Παζ σύμφωνα με έρευνες είναι στο 66% σε σχέση με αυτό που βρίσκεται στην επιφάνεια της θάλασσας, και τούτο κάνει την αναπνοή πιο δύσκολη. Οι Βολιβιανοί είχαν βάλει κάποτε μάλιστα ακόμη πιο… δύσκολα, ορίζοντας ματς στο Ποτοσί που βρίσκεται στα 4.060 μέτρα, για το Copa Libertadores του 2007 ανάμεσα στην ομώνυμη ομάδα και τη Φλαμένγκο. Ναι μεν οι Βραζιλιάνοι απέσπασαν 2-2 αλλά οι παίκτες τους χρειάστηκαν αρκετές φορές τη βοήθεια μάσκας οξυγόνου ενώ κάποιοι εξ αυτών έφτασαν κοντά στο να λιποθυμήσουν.
Εφτιαξαν… δύο εθνικές ομάδες
Η Αργεντινή είχε αναλάβει να διοργανώσει (και, εντέλει, κατέκτησε) το Μουντιάλ του 1978 και δεν ήθελε με τίποτε να απέχει από το προηγούμενο, της Δυτικής Γερμανίας εν έτει 1974 κι ενώ ήταν απούσα το ’70 από το Μεξικό. Ο θρυλικός Ομάρ Σίβορι είχε αναλάβει ομοσπονδιακός από το ’72 καίτοι είχε ελάχιστη προπονητική εμπειρία αλλά αποτέλεσμα των εμπνευστή της περίφημης «La Selección fantasma», ήτοι… το φάντασμα της Αργεντινής. Ενώ τα προκριματικά ήταν σε εξέλιξη, επικρατούσε προβληματισμός για το παιχνίδι στη Λα Παζ της Βολιβίας και ο Σίβορι έδωσε εντολή στον βοηθό του, Μιγέλ Ιγνομιριέγιο, να φτιάξει μια «παράλληλη» ομάδα που θα έκανε ειδική προετοιμασία για τον εν λόγω αγώνα ενώ η… κανονική ομάδα θα αγωνιζόταν με την Παραγουάη, σε όμιλο τριών ομάδων.
Ο Ιγνομιριέγιο, αν και το ματς θα διεξαγόταν στις 23 Σεπτεμβρίου, μάζεψε την αποστολή από τον Ιούλιο και η προετοιμασία έγινε στην Τίλσαρα, μια κωμόπολη στους πρόποδες των Ανδεων στην επαρχία Χουχούι και με υψόμετρο στα 3.000 μέτρα. Το δε δυσπρόσιτο της περιοχής απέτρεψε την επικοινωνίας της εν λόγω ομάδας και ένας δημοσιογράφος της εποχής τη… βάφτισε ως «φάντασμα», στην οποία παρόντες ήταν οι άγνωστοι τότε, και πρωτοκλασάτοι αργότερα, Ρικάρδο Μποτσίνι της Ιντεπεντιέντε και… Μάριο Κέμπες. Δόθηκαν αρκετά φιλικά με ντόπιους συλλόγους, έως και στη Μίνα Αγουιλάρ, στα 4.000 μέτρα και ήρθε η ώρα του «Ερνάντο Σίλες» με την πρωτοφανή ομάδα της «αλμπισελέστε» να νικά με 1-0 (με γκολ του παγκοσμίως αγνώστου Οσκαρ Φορνάρι) και να επικυρώνει την πρόκριση στα τελικά. Ο δε… νονός του παρατσουκλιού, δημοσιογράφος Μιγέλ Τάπια έριξε την ιδέα και οι παίκτες έβγαλαν την περίφημη φωτογραφία της «La Selección fantasma»…
Ο Ντιέγο και η 6άρα
Μετά τις καταγγελίες της Φλαμένγκο το ‘07, η FIFA ανακοίνωσε ότι απαγορεύει τα παιχνίδια σε γήπεδα που βρίσκονται σε υψόμετρο άνω των 2.500 μέτρων, κάτι που επέφερε αντιδράσεις και από τη Βολιβία αλλά και από το Περού. Με πρωτοβουλία του Εβο Μοράλες οργανώθηκε μάλιστα φιλικό με τους Περουβιανούς, με προσκεκλημένη τον (καλό φίλο του προέδρου της χώρας από το 2006) Ντιέγο Μαραντόνα, ώστε να αποδείξουν ότι δεν υπάρχει τόσο σοβαρό θέμα και πως, όπως κάποιοι άνθρωποι γεννιούνται με μαύρο χρώμα, έτσι και κάποιοι άλλοι ζουν στο υψόμετρο.
Ενα χρόνο μετά, ο Μαραντόνα επισκέφτηκε ξανά το «Ερνάντο Σίλες», αυτή τη φορά ως εκλέκτορας της Αργεντινής κι ενώ η FIFA είχε υποχωρήσει στις πιέσεις, ανεβάζοντας το όριο που είχε θέσει στα 3.000 μέτρα και κάνοντας μια εξαίρεση για το γήπεδο της Βολιβίας που έμενε εκτός και των νέων ορίων. Η αποστολή της «αλμπισελέστε» έφτασε στη χώρα μονάχα λίγες ώρες πριν τη σέντρα (!) καθώς ο Ντιέγο παρέμεινε πιστός στη σκέψη του ότι το υψόμετρο δεν παίζει μπάλα. Αποτέλεσμα; Η Αργεντινή των Μέσι, Ζανέτι, Τέβες, Μαστσεράνο, Ντι Μαρία συνετρίβη με… 6-1!
Δεν ήταν βέβαια η μόνη μεγάλη νίκη που έχει κάνει στο συγκεκριμένο γήπεδο η, κατά τα άλλα πολύ αδύναμη ποδοσφαιρικά, Βολιβία. Τον Ιούλιο του 1993 είχε υποχρεώσει τους Βραζιλιάνους στην πρώτη ήττα τους στην ιστορία των προκριματικών του Μουντιάλ! Ενα χρόνο μετά, στις ΗΠΑ, εκείνη η Βραζιλία θα κατακτούσε το Παγκόσμιο Κύπελλο…
Δημοσιεύτηκε στο «Scripta Manent» της «Sportday» στις 17/6/2019
