Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου οι ηγέτες της αντιχιτλερικής συμμαχίας (ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία και ΕΣΣΔ) πραγματοποίησαν τρεις διασκέψεις. Η πρώτη έγινε στην Τεχεράνη (28/11 έως 1/12 1943), η δεύτερη στην Κριμαία (4 έως 11/2 1945) και η τρίτη στο Πότσνταμ (17/7 έως 2/8 1945).
Η διάσκεψη που συζητήθηκε περισσότερο μετά τον πόλεμο, άντεξε στον χρόνο και καταγράφηκε στις συνειδήσεις των ανθρώπων ήταν η δεύτερη κατά σειρά. Κανείς βεβαίως δεν κάνει λόγο για «Διάσκεψη της Κριμαίας». Ολοι μιλούν για Διάσκεψη ή για Συμφωνία της Γιάλτας, καθώς οι εργασίες της πραγματοποιήθηκαν στο μέγαρο Λιβάντια που βρισκόταν κοντά στην πόλη Γιάλτα της Κριμαίας. Ηταν αυτή που οι τρεις μεγαλύτεροι ηγέτες του κόσμου εκείνης της εποχής, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, ο Φράνκλιν Ρούσβελτ και ο Γιόζεφ Στάλιν, συμφώνησαν να μοιράσουν τον κόσμο.
Ωστόσο η πρώτη φορά που συναντήθηκαν και οι τρεις ήταν… σαν σήμερα πριν από 74 χρόνια, στην Τεχεράνη.
Και, όπως αποκαλύφθηκε (;) πρόσφατα σε βιβλίο του Μπιλ Γέιν, η υπηρεσία μυστικών πληροφοριών των ναζί είχε εκπονήσει σχέδιο τριπλής δολοφονίας των επικεφαλής των συμμαχικών δυνάμεων στη διάσκεψη της Τεχεράνης. Υπό την καθοδήγηση του Αδόλφου Χίτλερ, οι ναζί ξεκίνησαν την αποστολή με κωδική ονομασία «Operation Long Jump» που θα αποτελούσε τη «δολοφονία του αιώνα».
Οι Big Three συναντήθηκαν για να συζητήσουν πώς ακριβώς θα κατατροπώσουν τελικά τον Χίτλερ και εμφανίζονταν γεμάτοι αυτοπεποίθηση για τη νίκη. Στο «Operation Long Jump» ο συγγραφέας αποκαλύπτει πώς αποφεύχθηκε το τρομακτικό σενάριο που θα άλλαζε την παγκόσμια ιστορία. Το μυστικό σχέδιο του Χίτλερ αποκαλύφθηκε σε έναν Ελβετό διπλό πράκτορα, τον κατάσκοπο Ερνς Μέρσε που ήταν χρηματιστής που μιλούσε διάφορες γλώσσες.
Το ναζιστικό σχέδιο προέβλεπε ότι μια ομάδα Γερμανών να ριχτεί με αλεξίπτωτα στο Ιράν. Στο σχέδιο είχε συζητηθεί να συμπεριληφθεί και ο Σαρλ ντε Γκωλ, αλλά βασικοί στόχοι ήταν ο Τσόρτσιλ, ο Στάλιν και ο Ρούζβελτ.
Το σχέδιο κατέρρευσε όσο πλησίαζε η ημερομηνία της διάσκεψης της Τεχεράνης από τους πράκτορες. Ο Χανς Ούλριχ φον Ορτελ, μέλος της ομάδας που θα εκτελούσε την τριπλή δολοφονία, έθεσε ακούσια σε κίνδυνο την αποστολή. Είχε αποκαλύψει στον Νικολάι Κουζνέτσοφ, διπλό πράκτορα που εργαζόταν για τους Σοβιετικούς, πως η επόμενη δουλειά του θα ήταν κάτι μεγάλο. Προσπάθησε να εντυπωσιάσει τη φίλη του Κουζνέτσοφπου εργαζόταν για τη Γκεστάπο, αποκαλύπτοντας ότι θα της φέρει «ένα περσικό χαλί» όταν θα επέστρεφε από την επόμενη αποστολή του. Έτσι ξεσκεπάστηκε η μυστική επιχείρηση.
Τι συμφωνήθηκε στη διάσκεψη της Τεχεράνης
Η διάσκεψη της Τεχεράνης ήταν διάσκεψη κορυφής μεταξύ των ηγετών των συμμάχων υπό το κωδικό όνομα EUREKA σ.σ. Εύρηκα). Διεξήχθη Ακολούθησε χρονικά τη διάσκεψη του Καΐρου, η οποία έληξε στις 27 Νοεμβρίου 1943 χωρίς την παρουσία του Στάλιν αλλά με παρουσία του Κινέζου Τσανγκ Κάι Σεκ.
Ουσιαστικά ήταν η πρώτη διάσκεψη στην οποία συμμετείχαν και οι τρεις ηγέτες. Οι αποφάσεις που λήφθηκαν στη διάσκεψη της Τεχεράνης ήταν προοίμιο των αποφάσεων που απλά επικυρώθηκαν στη Διάσκεψη της Γιάλτας το 1945 και υπό αυτή την άποψη θεωρείται μια από τις πιο σημαντικές διασκέψεις του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Τότε, την περίοδο της διάσκεψης, όλη η κεντρική και νότια Ευρώπη πλην Ιβηρικής χερσονήσου και βρετανικών νήσων ήταν υπό γερμανική κατοχή, στην Ιταλία έχει αρχίσει η εισβολή των συμμάχων αλλά αντιμετωπίζει ισχυρή αντίσταση. Στο δε μέτωπο του Ειρηνικού η Ιαπωνία είχε αποσυρθεί από μεγάλο μέρος του αλλά εξακολουθούσε να κατέχει τις Φιλιππίνες και όλες τις κτήσεις της στη νοτιοανατολική Ασία.
Στη διάσκεψη οι τρεις άνδρες επιβεβαίωσαν την κοινή τους «γραμμή» για τη νίκη επί των Γερμανών και των Ιαπώνων. Οι δε διακηρύξεις της διάσκεψης περιέχουν εν σπέρματι τη δημιουργία του ΝΑΤΟ (πρόγονος του οποίου ήταν η οργάνωση που προέβλεπε η «Χάρτα του Ατλαντικού») και τη δημιουργία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Από καθαρά στρατηγική άποψη η σημαντικότερη, ίσως, απόφαση, ήταν ο προγραμματισμός της Επιχείρησης «Overlord», όπως αποκλήθηκε η Απόβαση της Νορμανδίας.
Αποτέλεσμα της ιστορικής αυτής συνάντησης μεταξύ του Φραγκλίνου Ρούσβελτ, του Ιωσήφ Στάλιν και του Ουίνστον Τσόρτσιλ ήταν αφενός να οριστικοποιηθεί η στρατηγική των συμμάχων για την τελική φάση του πολέμου και ιδιαίτερα ο χρόνος της απόβασης στο δυτικό μέτωπο, η οποία θα ελάφρυνε το βάρος του Κόκκινου Στρατού και θα σήμαινε την έναρξη της πορείας προς το Βερολίνο, αφετέρου απόβαση στη Νορμανδία. Η οποία θα πραγματοποιείτο σε μερικούς μήνες.
Με τη συμφωνία αυτή, επιβεβαίωσαν ότι στο εξής θα συνεργάζονταν στενά με σκοπό την οριστική και αποφασιστική ήττα της ναζιστικής Γερμανίας. Συμβολικό επισφράγισμα της συμφωνίας τους ήταν και το «ξίφος του Στάλινγκραντ» το οποίο δώρισε ο Τσόρτσιλ στον Σοβιετικό ηγέτη, σε ένδειξη αναγνώρισης και σεβασμού του βρετανικού λαού για τη γενναιότητα που επέδειξαν οι κάτοικοι και οι στρατιώτες που υπερασπίστηκαν τη μαρτυρική ρωσική πόλη.
Δημοσιεύτηκε στο E-magazino.gr στις 28/11/2017
