Η πλανήτης ζει κάτι που είχε να βιώσει από την ισπανική γρίπη του 1918 που άφησε 70-100 εκατ. νεκρούς και τερμάτισε πρόωρα, κατά τα ψέματα, τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η πλανήτης ζει κάτι πρωτόγνωρο. Ας υπάρξει και κάτι πρωτόγνωρο στον αθλητισμό, ας μπει μια… παύλα στη σεζόν κι ας προχωρήσουμε στο «μετά».
Το αγγλικό ποδόσφαιρο έχει βιώσει άλλες τέσσερις φορές περιόδους… lockout, σαν και τούτη με την πανδημία του κορωνοϊού. Οι δύο… προφανείς, οι άλλες δύο από εξίσου κάτι απρόβλεπτο, το δεύτερο σκέλος το άφησα για την αυριανή στήλη.
1915: «Footballers Battalion» και σκάνδαλα στημένων
Στη φωτογραφία, Βρετανοί και Γάλλοι στρατιώτες παίζουν ποδόσφαιρο, το 1915 στη Θέρμη, τότε χωριό έξω από τη Θεσσαλονίκη η οποία μόλις το 1912 είχε γίνει μέρος της Ελλάδος. Τότε, αγγλογαλλικά στρατεύματα είχαν αποβιβαστεί στη συμπρωτεύουσα ύστερα προσωπική πρόσκληση του Ελευθέριου Βενιζέλου, παρά την ουδετερότητα και την αντίθεση της τότε ελληνικής Κυβέρνησης, δημιούργησαν περιχαρακωμένο στρατόπεδο και κατέλαβαν ελληνικά οχυρά στην ελληνοσερβική μεθόριο.
Το αγγλικό πρωτάθλημα της Division 1 του 1915-16 δεν έμελλε να διεξαχθεί ποτέ, ελέω της εμπλοκής της Βρετανίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την κήρυξη του πολέμου κατά της Γερμανίας στις 4 Αυγούστου 1914. Ωστόσο, για μια σεζόν (1914-15), ποδόσφαιρο παίχτηκε κανονικά, παρά την εμπλοκή στον πόλεμο, ύστερα από πίεση των ομάδων που επιβίωναν οικονομικά χάρη στα έσοδα από τα εισιτήρια. Ο τίτλος μάλιστα κατέληξε στην Εβερτον καίτοι ένα χρόνο πριν είχε αποφύγει στο… τσακ τον υποβιβασμό: και όχι τυχαία. Δεκάδες παίκτες πήγαν στα μέτωπα του πολέμου και τα ρόστερ των συλλόγων «διαστρεβλώθηκαν» και άλλαξαν σε μεγάλο βαθμό. Και εν μέσω μιας σεζόν που οι αντιδράσεις ήταν μεγάλες, με το επιχείρημα ότι το ποδόσφαιρο απέτρεπε την προσοχή του κόσμου από τον πόλεμο, είχε γράψει μάλιστα και άρθρο ο Αρθουρ Κόναν Ντόιλ, συγγραφέας των περιπετειών του Σέρλοκ Χολμς.
Στη, δε, ηπειρωτική Ευρώπη, δημιουργήθηκαν δύο «Footballers Battalion», ήτοι τάγματα στελεχωμένα αποκλειστικά από ποδοσφαιριστές. Όχι πάντως ότι είχαν ευνοϊκή μεταχείριση καθώς το δεύτερο εξ αυτών έλαβε μέρος στην πολύνεκρη μάχη του Σομ. Και δεκάδες εξ αυτών δεν έμελλε να γυρίσουν ποτέ, όπως ο Γουόλτερ Ταλ της Νορθάμπτον, ο Τζο Σμιθ της Τσέστερφιλντ, ο Γουίλιαμ Μπέικρ της Πλίμουθ, ο Μπεν Μπάτλερ της ΚΠΡ, ο Τζάσπερ Μπίτι της Μπράιτον και πολλοί άλλοι.
Το αγγλικό ποδόσφαιρο επέστρεψε ξανά από τη σεζόν 1919-20 και τη μεγαλύτερη… κουβέντα σήκωσε το πόσες και ποιες ομάδες θα έπρεπε να συμμετέχουν. Χαμένη βγήκε η Τότεναμ, ουραγός το ’15 και έπαιξε στη β’ κατηγορία ενώ η Λίγκα, κατόπιν πιέσεων, αύξησε τις ομάδες από τις 20 στις 22, την άνοδο έλαβε Ντέρμπι Κάουντι και Πρέστον και τυχερή αποδείχθηκε η (προτελευταία προπολεμικά) Τσέλσι που παρέμεινε στην κατηγορία. Η οποία Τσέλσι, το ’14, είχε κατηγορηθεί για εμπλοκή παικτών της σε στημένα παιχνίδια (!) και αρκετοί εξ αυτών είχαν τιμωρηθεί.
Τρίτη ομάδα που ανέβηκε; Η Αρσεναλ καίτοι είχε τερματίσει στην 5η θέση της β’ κατηγορίας… τέσσερα χρόνια πριν. Η Λίγκα αρνήθηκε την άνοδο σε Μπάρνσλι και Γουλβς και επέλεξε (!) τους «κανονιέρηδες» με το επιχείρημα του πιο ιστορικού συλλόγου, μιας και μετείχε από το 1893 στην πρώτη κατηγορία, έως ότου υποβιβάστηκε. Η επιλογή έγινε κατόπιν ψηφοφορίας ανάμεσα σε συνολικά έξι ομάδες και το όνομα της Αρσεναλ έλαβε τις περισσότερες ψήφους, με την Τότεναμ (που είχε εκ νέου αιτηθεί για παραμονή) να ακολουθεί και σε μια διαδικασία που θεωρήθηκε πως είχε χειραγωγηθεί από τον τότε ιδιοκτήτη της Αρσεναλ και ζάπλουτο βιομήχανο, σερ Χένρι Νόρις.
Το 1915 πάντως το πρωτάθλημα δεν ήταν μόνο «αλλοιωμένο» εξαιτίας της απουσίας των στρατιωτών ποδοσφαιριστών αλλά και ελέω των στημένων αγώνων. Τότε, επτά παίκτες της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ κι άλλοι τέσσερις της Λίβερπουλ συμφώνησαν να έρθει άσος (2-0, το τελικό σκορ) η αναμέτρησή τους, ώστε να εξασφαλίσουν, τότε, οι «κόκκινοι διάβολοι» την παραμονή τους στην πρώτη κατηγορία! Οι έντεκα «πονηροί» συνελήφθησαν, τιμωρήθηκαν με διά βίου αποκλεισμό από το αγγλικό πρωτάθλημα και, ακόμα χειρότερα για ‘κείνους, στάλθηκαν αμέσως στο μέτωπο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
«Appeasement Policy» και «Blitzkrieg» (1939)
Εν αντιθέσει με το 1914, ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος συνέλαβε άπαντες απροετοίμαστους, συν ότι η Αγγλία μπήκε στον πόλεμο αρκετά… αργά και σχεδόν μόνη της. Και αποτελεί κηλίδα στην ιστορία της η πολιτική (αντίστοιχη των ΗΠΑ ως και τον βομβαρδισμό του Περλ Χάρμπορ, τον Δεκέμβριο του 1941) «κατευνασμού» προς τη ναζιστική Γερμανία. Η επονείδιστη συμφωνία του Μονάχου είχε, μεταξύ άλλων, και την υπογραφή του Αγγλου πρωθυπουργού Νέβιλ Τσάμπερλεν.
Αρχικώς η Γερμανία προσάρτησε τη γειτονική Αυστρία τον Μάρτιο του 1938, θεωρητικά αναίμακτα και δίχως πόλεμο αλλά από καιρό οι ναζί της χώρας είχαν προλειάνει το έδαφος με δολοφονίες πολιτικών, εκβιασμούς και απαγωγές. Η προσάρτηση ονομάστηκε «Anschluss», καμία άλλη χώρα δεν αντέδρασε και τον Σεπτέμβριο (ενώ Γάλλοι, Αγγλοι αλλά και οι… Ιταλοί) συζητούσαν για το μέλλον της Ευρώπης, ο Αδόλφος Χίτλερ υπό την απειλή πολέμου, προσάρτησε στη Γερμανία και τη Σουδητία, περιοχή της δυτικής Τσεχοσλοβακίας με πληθυσμό συμπαγούς γερμανικής μειονότητας 3,5 εκατ. Ο Τσάμπερλεν, υποστηρικτής της πολιτικής του «κατευνασμού» (σ.σ. appeasement), υπέγραψε με τη Γερμανία τη συμφωνία του Μονάχου, σύμφωνα με την οποία η Σουδητία αποδιδόταν στη Γερμανία, με αντάλλαγμα την υπόσχεση να μην προσαρτηθεί περισσότερο τσεχικό έδαφος. Κάτι που φυσικά που καταστρατηγήθηκε έξι μήνες αργότερα, όταν τον Μάρτιο του 1939 ο Χίτλερ κατέλαβε ολόκληρη την Τσεχοσλοβακία. Αλλά και τότε ακόμα, η Αγγλία δεν τόλμησε να απαιτήσει από τον Χίτλερ τον σεβασμό των συμφωνηθέντων.
Η εξωτερική πολιτική του Τσάμπερλεν τη δεκαετία του ‘30 ήταν συνέχεια της αντίστοιχης του Στάνλεϊ Μπάλντουιν και πέρασε στην ιστορία ως «Appeasement Policy» (σ.σ. πολιτική κατευνασμού). Ιστορική έχει μείνει η φράση με την οποία ανακοίνωσε την υπογραφή της συμφωνίας του Μονάχου, «Peace for our time» (σ.σ. «Ειρήνη στην εποχή μας») κατά την άφιξή του από το Μόναχο στο Λονδίνο, κραδαίνοντας το έγγραφο της συμφωνίας. Η οποία, βέβαια, διαψεύσθηκε τραγικά λίγο αργότερα με το ξέσπασμα του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου.
Τα ξημερώματα της 1ης Σεπτεμβρίου 1939, η Γερμανία εξαπέλυσε επίθεση στην Πολωνία, με τον άρτια εξοπλισμένο γερμανικό στρατό να εφορμόζει την τακτική του «κεραυνοβόλου πολέμου» (σ.σ. Blitzkrieg) και να κατακτά τη χώρα μέσα σε τέσσερις εβδομάδες. Αγγλία και Γαλλία αναγκάστηκαν να κηρύξουν τον πόλεμο στη ναζιστική Γερμανία και τον Χίτλερ αλλά χωρίς να κινητοποιήσουν αρχικά όλες τους τις δυνάμεις για πλήρη εμπλοκή.
Ακολούθησε μια περίοδος που έμεινε γνωστή ως ο «Γελοίος Πόλεμος» (σ.σ. Drôle de Guerre) για τους Γάλλους και ο «Ψεύτικος Πόλεμος» (σ.σ. Phoney War) για τους Αγγλους καθώς ουδείς έκανε το πρώτο βήματα για να επιτεθεί. Κάτι που κράτησε ως τον Μάιο του ’40, τη εισβολή της Γερμανίας στη Γαλλία και την αντίδραση των Βρετανών.
Η Αγγλία μπήκε λοιπόν στον WW2 το φθινόπωρο του 1939 ενώ τα πρωταθλήματα είχαν ήδη ξεκινήσει από τις 26 Αυγούστου. Μια ημέρα μετά τη γερμανική εισβολή στην Πολωνία, οι αγώνες της 3ης αγωνιστικής διεξήχθησαν κανονικά και… έμειναν εκεί. Για την ιστορία, μόνο η Μπλάκπουλ είχε το απόλυτο με 3/3 νίκες κι ακολουθούσαν με απολογισμό 2-1-0 η Σέφιλντ Γιουνάιτεντ και η Αρσεναλ.
Τα πρωταθλήματα διεκόπησαν ωστόσο στο Νησί έπαιξαν… κανονικά μπάλα εν μέσω Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, και με κατάμεστα γήπεδα. Πρόκειται για το Football League War Cup, που δημιουργήθηκε και με τις ευλογίες της Λίγκας και διήρκησε έξι χρόνια. Βεβαίως, ως επίσημη διοργάνωση δεν αναγνωρίστηκε ποτέ αλλά κράτησε «ζεστό» το ενδιαφέρον του κοινού.
Ο χιονιάς του ’47 και ο τίτλος-θρίλερ
Το αγγλικό πρωτάθλημα άλλες δύο φορές άργησε πολύ να τελειώσει, ελέω χιονιά και δριμείων καιρικών συνθηκών.
Ο χειμώνας του 1947 ήταν πρωτόγνωρος για το Νησί και δημιούργησε μια σειρά προβλημάτων, παρόμοιων με αυτά που προκύπτουν από τη σημερινή κατάσταση με την πανδημία του κορωνοϊού. Με την απειλή της χρεωκοπίας μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αντιμετωπίζοντας τεράστια έλλειψη καυσίμων και με άμεση ανάγκη αναβάθμισης των υπαρχουσών υποδομών της, η βρετανική κυβέρνηση έψαχνε τρόπους βελτίωσης της αποδοτικότητας του εργατικού δυναμικού της, με την πρόταση –μεταξύ άλλων- της κατάργησης των παιχνιδιών ποδοσφαίρου στα μέσα της εβδομάδας, από το Μάρτιο του ίδιου έτους. Χωρίς περαιτέρω επιλογές, το ποδόσφαιρο –όπως και όλα τα άλλα αθλήματα- μπήκε σε κρίση, δεδομένων των εξαιρετικά άγριων καιρικών συνθηκών που είχαν επικρατήσει το χειμώνα εκείνο, με πολικές θερμοκρασίες, βαρύ χιόνι και μεγάλες πλημμύρες.
Για επτά διαδοχικά Σαββατοκύριακα δεν είχαν διεξαχθεί αγώνες, εξαιτίας του χιονιά με αποτέλεσμα την ύπαρξη διλημμάτων όπως, την ανακήρυξη λήξης της ποδοσφαιρικής σεζόν χωρίς πρωταθλητή, ή την παράτασή της. Εντέλει οι ποδοσφαιρικοί παράγοντες αποφάσισαν την παράταση της σεζόν μέχρι τον Ιούνιο, με τη Γουλβς να προηγείται στη βαθμολογία έχοντας 4 βαθμούς διαφορά από τη Λίβερπουλ κι ακολουθούσε η Μπλάκπουλ.
Τους επόμενους μήνες διεξήχθησαν αγώνες –κάποιες φορές επαναλήφθηκαν παιχνίδια με το ζόρι- που έφεραν τη Στόουκ στην τρίτη θέση, ενώ μειώθηκε η διαφορά της πρωτοπόρο Γουλβς από τη Λίβερπουλ, στον… πόντο, όπως και τη Στόουκ από τους «κόκκινους», που νίκησαν μάλιστα 2-1 στο «Ανφιλντ» τους «λύκους» λίγο πριν τη λήξη της… περιπετειώδους σεζόν, αλλά έπρεπε να περιμένουν δύο εβδομάδες για να επικυρώσουν τον τίτλο: Σέφιλντ Γιουνάιτεντ – Στόουκ 2-1, οι «πότερς»… αυτοκτόνησαν (καθώς ευνοούνταν σε ισοβαθμία με τη Λίβερπουλ, έχοντας καλύτερο συντελεστή γκολ) και ο πρώτος μεταπολεμικός τίτλος κατέληξε στο «Ανφιλντ» και στη Λίβερπουλ του Τζορτζ Κέι που είχε στις τάξεις της, μεταξύ άλλων, τον Μπομπ Πέισλι και τον Μπίλι Λίντελ.
«The Big Freeze», 1963
Ο χειμώνας του 1962-63 θεωρείται, ως και σήμερα, ο πιο… βαρύς στα βρετανικά χρονικά από το 1740, με τον Ιανουάριο του ’63 να σπάσει κάθε ρεκόρ χαμηλής θερμοκρασίας στο Νησί. Εξ ου και ονομάστηκε «The Big Freeze». Μεταξύ Δεκεμβρίου και Μαρτίου, η Αγγλία χτυπήθηκε από… σωρούς χιονιού που έφτασαν ως και τα έξι μέτρα, ενώ τα ποτάμια και οι λίμνες πάγωσαν με θερμοκρασίες που έπεσαν στους -20 βαθμούς Κελσίου. Αναπόφευκτα, υπήρξε αντίκτυπος σε όλες τις αθλητικές διοργανώσεις της χώρας, το ποδόσφαιρο, το ράγκμπι, ακόμα και τους εθνικούς αγώνες ιππασίας.
Το FA Cup επηρεάστηκε βαθύτατα με 261 (!) αναβολές παιχνιδιών, με 16 εξ αυτών να αναβάλλονται τουλάχιστον δέκα φορές και τον 3o γύρο που ξεκίνησε στις 5 Ιανουαρίου, να ολοκληρώνεται στις… 11 Μαρτίου. Το ρεκόρ πάντως έκανε η αναμέτρηση της Ερντρι με τη Στράνραερ για το Κύπελλο Σκωτίας που ορίστηκε, και αναβλήθηκε, συνολικά… 33 φορές (εντέλει, στην 34η, η Ερντρι νίκησε 3-0).
Ειχε… φανεί πάντως το πράμα από την Boxing Day (26 Δεκεμβρίου) όταν το νησί ξύπνησε καλυμμένο από τουλάχιστον ένα μέτρο χιόνι. Ούτε λόγος να παιχτεί ποδόσφαιρο και, έκτοτε, όσα ματς διεξάγονταν, ήταν υπό άσχημες συνθήκες.
Αρκετές ομάδες εκμεταλλεύτηκαν την κατάσταση και ταξίδεψαν σε μεσογειακά μέρη για μίνι προετοιμασία, όπως η Τσέλσι στη Μάλτα ενώ υπήρξαν περιπτώσεις που σύλλογοι έφτασαν τις 70 ημέρες αναμονής ανάμεσα στους αγώνες τους! Άλλες πρωτοτύπησαν, όπως η Χάλιφαξ που μετέτρεψε το γήπεδό της σε παγοδρόμιο.
Ευλόγως η διοργανώτρια επέκτεινε κατά ένα μήνα τη λήξη της σεζόν, με τις ομάδες να δίνουν απανωτά παιχνίδια για να ολοκληρωθεί το καλεντάρι. Βεβαίως, οι ομάδες αντιμετώπισαν άλλα προβλήματα, όπως το ότι οι χλοοτάπητες στα γήπεδα είχαν… καεί από χιόνι.
Η σεζόν ολοκληρώθηκε με την Εβερτον να κατακτά το πρώτο της, μεταπολεμικό πρωτάθλημα και τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ το FA Cup, ήτοι τον πρώτο της τίτλο μετά την τραγωδία του Μονάχου, πέντε χρόνια νωρίτερα.
