25 Οκτωβρίου 1959. Η πρεμιέρα της Α’ Εθνικής. Ντοκουμέντα, αριθμοί, στοιχεία!

1959. Το πρωτάθλημα της Α’ Εθνικής είναι πια… γεγονός, το πρώτο ενωμένο πρωτάθλημα στη χώρα ύστερα από σχεδόν τέσσερις δεκαετίες τοπικών.

Στις 25 Οκτωβρίου του 1959 συνολικά 16 ομάδες από την Αθήνα, τον Πειραιά, τη Θεσσαλονίκη και την επαρχία βρέθηκαν στη σέντρα.

Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου είχε ζητήσει από την ΕΠΟ τη δημιουργία ενός πρωταθλήματος, αντίστοιχου με τα ευρωπαϊκά, έτσι ώστε να μπορούν να συμμετέχουν οι ελληνικές ομάδες στα Κύπελλα Ευρώπης. Όπερ και εγένετο. Στις 25/10/1959 η Α’ Εθνική έκανε σέντρα με τη διεξαγωγή 8 παιχνιδιών.

Για πρώτη φορά διοργανώθηκε πρωτάθλημα με τη συμμετοχή 16 ομάδων και με 30 αγωνιστικές.

Η Α’ Εθνική μπήκε στην ποδοσφαιρική ζωή και επίσημα σαν σήμερα πριν από 62 χρόνια. Ήταν η μεγάλη ιδέα των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων. Πρωταθλήματα υπήρχαν στην Ελλάδα, αλλά σε τοπικό επίπεδο. Και οι πρωταθλητές κάθε ένωσης έδιναν διπλούς αγώνες για να αναδειχτεί ο πρωταθλητής Ελλάδος. Τον Μάρτιο του 1959 μπήκε στη ζωή των φιλάθλων το ΠΡΟ-ΠΟ. Μόνο που ο διαγωνισμός, ακριβώς επειδή δεν είχε πολλούς και σταθερούς αγώνες δεν μπορούσε να σταθεί στα πόδια του. Κάποια δελτία το καλοκαίρι του 1959 ήταν ζημιογόνα για τον οργανισμό του ΟΠΑΠ.

Πρωθυπουργός τότε ήταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και η εντολή του ήταν σαφής: Να καθιερωθεί μεγάλη κατηγορία. Μόνο που η κυβερνητική βούληση δεν συμβάδιζε με τις απόψεις των ομάδων. Η ΕΠΟ πρώτη και καλύτερη φοβόταν τα πολλά έξοδα που θα είχε με τις μετακινήσεις των ομάδων. Κάποιες ομάδες πάλι εμφανίζονταν και οι τοπικές ενώσεις σκέπτονταν ότι θα χάσουν τις –παχυλές-εισπράξεις από τα τοπικά πρωταθλήματα.

Η Ένωση Ποδοσφαιρικών Ομοσπονδιών της Ευρώπης επιθυμούσε την ανακήρυξη των εθνικών πρωταθλητών με αυστηρά κριτήρια και μέσω διοργανώσεων κοινής μορφής για όλα τα κράτη, με στόχο το πολλά υποσχόμενο Κύπελλο Πρωταθλητριών να διαθέτει πανευρωπαϊκή απήχηση και να αποκτά συνεχώς αυξανόμενο κύρος.

Σύμφωνα με τα παραπάνω, η Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία (ΕΠΟ) υποχρεώθηκε να προχωρήσει σε κατάργηση των διοργανώσεων των κατά τόπους Ενώσεων Ποδοσφαιρικών Σωματείων ΕΠΣ ως φάσεις πρόκρισης για το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα. Τη θέση του τελευταίου έπαιρνε η Α’ Εθνική, μία (ενιαία) κατηγορία με συλλόγους από όλη την ελληνική επικράτεια (εθνική) και σταθερής συμμετοχής (μόνιμη), με εξαίρεση όσους θα υποβιβάζονταν στο τέλος της περιόδου.

Τα πρωταθλήματα… του ΣΕΓΑΣ

Μέχρι την ίδρυση της ΕΠΟ (14 Νοεμβρίου 1926), την ποδοσφαιρική δραστηριότητα στην Ελλάδα συντόνιζε ο ΣΕΓΑΣ, ο οποίος διοργάνωσε σειρά πρωταθλημάτων από την περίοδο 1905-06, στα οποία συμμετείχαν ομάδες από την Αθήνα και τον Πειραιά. Από το 1912 έως το 1921 πάγωσε κάθε αθλητική δραστηριότητα στην Ελλάδα, λόγω των Βαλκανικών Πολέμων, του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και της Μικρασιατικής Εκστρατείας.

Τη σεζόν 1922-923 συμμετείχε για πρώτη φορά και μία ομάδα από τη Θεσσαλονίκη, ο Άρης Θεσσαλονίκης (πρωταθλητής Μακεδονίας – Θράκης), που αντιμετώπισε στον τελικό του Πανελληνίου Πρωταθλήματος, όπως ονομάστηκε, τον Πειραϊκό (πρωταθλητής Αθηνών – Πειραιώς), από τον οποίο ηττήθηκε με 4-1.

Την περίοδο 1927-28 η ΕΠΟ διοργάνωσε το πρώτο επίσημο πρωτάθλημα, με νικητή τον Άρη Θεσσαλονίκης. Στην τελική φάση συμμετείχαν οι πρωταθλητές Αθήνας – Πειραιάς και Μακεδονίας. Οι ομάδες εκτός Αθηνών και Θεσσαλονίκης έκαναν την εμφάνισή τους για πρώτη στο πρωτάθλημα του 1938-39.

Μέχρι και την περίοδο 1958-959 το Πρωτάθλημα Ελλάδας διεξαγόταν σε δύο φάσεις: τοπικά πρωταθλήματα και τελική φάση, με τους πρωταθλητές των τριών ιδρυτικών ενώσεων της ΕΠΟ: Αθήνας, Πειραιά και Μακεδονίας, καθώς και εκπροσώπων της λοιπής Ελλάδας.

Το 1959 αποτέλεσε χρονιά – σταθμό για το ελληνικό ποδόσφαιρο, καθώς καθιερώθηκε το ενιαίο πρωτάθλημα της Α’ Εθνικής. Η ρομαντική περίοδος του ποδοσφαίρου είχε περάσει ανεπιστρεπτί και το άθλημα πέρναγε σταδιακά στην εποχή του ημιεπαγγελματισμού και από το 1979 στον πλήρη επαγγελματισμό με την ίδρυση των Ποδοσφαιρικών Ανωνύμων Εταιρειών (ΠΑΕ) και την ανάληψη διεξαγωγής του πρωταθλήματος από την Ένωση των Ποδοσφαιρικών Ανωνύμων Εταιρειών (ΕΠΑΕ). Δύο χρόνια νωρίτερα, οι ποδοσφαιριστές είχαν ιδρύσει τον Πανελλήνιο Σύλλογο Αμειβομένων Ποδοσφαιριστών (ΠΣΑΠ), για την προστασία των δικαιωμάτων τους και την επίλυση των προβλημάτων του κλάδου τους.

Τον Ιούλιο του 2006, οι ομάδες της Α’ Εθνικής αποσπάστηκαν από την ΕΠΑΕ και συγκρότησαν Συνεταιρισμό Περιορισμένης Ευθύνης (ΣΠΕ) με την επωνυμία «Ένωση Επαγγελματικού Ποδοσφαίρου Α’ Εθνικής Κατηγορίας (Super League)», η οποία διοργανώνει έκτοτε το κορυφαίο ποδοσφαιρικό πρωτάθλημα της χώρας.

Οι διαπραγματεύσεις…

Χρειάστηκε πολύ κουβέντα και ακόμα περισσότερες κυβερνητικές παρεμβάσεις για να ληφθεί απόφαση. Η πρώτη απόπειρα δεν στέφθηκε από επιτυχία. Η ΓΣ της 29ης Αυγούστου αποφάσισε να δημιουργηθεί Α’ εθνική με 18 ομάδες που θα την αποτελούσαν 4 ομάδες από τις τοπικές ενώσεις Αθήνας, Πειραιά, Θεσσαλονίκη, οι πρωταθλητές βορρά και νότου (Δόξα Δράμας και Παναιγιάλειος) και οι Παγκορινθιακός, Ασπίδα Ξάνθης, Μ. Αλέξανδρος Κατερίνης με το νικητή του αγώνα μπαράζ Ολυμπιακός Χαλκίδας – ΟΦΗ. Η ΕΠΣ Αχαΐας ζήτησε να μπει από το…  παράθυρο στην Α’ Εθνική για εμπορικούς και ιστορικούς λόγους. Το ίδιο ζήτησε και η ΕΠΣ Θεσσαλίας για τη Νίκη Βόλου.

Εντέλει στις 31 Αυγούστου, μετά από τετράωρη σύσκεψη των ιδρυτριών ενώσεων (Αθήνα, Πειραιάς, Θεσσαλονίκη) αποφασίστηκε στο πρωτάθλημα να πάρουν μέρος 16 ομάδες (και όχι 18): τέσσερις από κάθε ιδρύτρια ένωση και άλλες τέσσερις από την περιφέρεια.

Η χειραψία επιβεβαιώνει την ιστορική συμφωνλια. Από αριστερά Μέρμηγκας (πρόεδρος ΕΠΟ), Τριανταφυλλάκος (υφυπουργός Προεδρίας και εγγυητής της κυβέρνησης για τη συμφωνία) και Βήχος (ΓΓΑ)

Στις 17 Σεπτεμβρίου ο υφυπουργός Προεδρίας Τριανταφυλλάκος συγκαλεί σύσκεψη στα γραφεία της ΕΠΟ όπου μετέχει και ο ΓΓΑ Γιώργος Βήχος και εκπρόσωποι ενώσεων της ομοσπονδίας. Προκύπτει θέμα με τη Νίκη Βόλου και την Παναχαϊκή. Στα τοπικά πρωταθλήματα δεν κέρδισαν μία από τις δύο πρώτες θέσεις, αλλά οι ενώσεις τους (Αχαΐας και Μαγνησίας) επιμένουν για τη συμμετοχή τους στο νέο πρωτάθλημα για λόγους «εμπορικούς και ιστορικούς». «Ας γίνει πρωτάθλημα με 20 ομάδες» λέει ο κυβερνητικός εκπρόσωπος. Η ΕΠΟ επικαλείται περιορισμό στις ημερομηνίες, ενώ ζητά το 3% των εισπράξεων του ΠΡΟ-ΠΟ.

Κατά τη διάρκεια των διαβουλεύσεων οι σύλλογοι δέχθηκαν τη μετακύλιση σε αυτούς των εξόδων κίνησης, αλλά σε μία προσπάθεια να τορπιλιστεί το όλο εγχείρημα για την καθιέρωση της Α’ εθνικής, έθεσαν ως όρο την κατάργηση του 33% Φόρου Δημοσίων Θεαμάτων στην τιμή του ποδοσφαιρικού εισιτηρίου και τη λήψη του 5% από τον τζίρο (έσοδα, όχι απλώς κέρδη) του ΠΡΟ-ΠΟ. Με την κυβέρνηση και τον ΟΠΑΠ να απορρίπτουν τις απαιτήσεις τους, η ΕΠΟ επιχείρησε να γεφυρώσει το χάσμα προτείνοντας να αναλάβει εκ νέου τα συγκεκριμένα κόστη μέσω του 3% από το ΠΡΟ-ΠΟ.

Η χρυσή τομή για την άρση κωλυμάτων και αντιρρήσεων από την πλευρά των ισχυρών ομάδων βρέθηκε στο εξής σχήμα: θα πλήρωναν μόνες τα έξοδά τους, με αντάλλαγμα τη μείωση σε 20% του φόρου στο εισιτήριο και σε 10% της παρακράτησης υπέρ ΕΠΟ, η οποία με το 2% των εσόδων του ΟΠΑΠ θα κάλυπτε το διαιτητικό κόστος, την οποιαδήποτε ζημιά προέκυπτε στους γηπεδούχους από αγώνες με χαμηλή προσέλευση θεατών, όπως και τη χρηματοδότηση των ΕΠΣ (που εξ αρχής ήταν και ο μεγάλος χαμένος της αναδιάρθρωσης).

…και τα μπαράζ

Το Σάββατο 10 Οκτωβρίου κι ενώ εντείνονται οι κυβερνητικές πιέσεις στο ελληνοαμερικανικό ινστιτούτο γίνεται η καθοριστική ΓΣ της ΕΠΟ παρουσία κυβερνητικών εκπροσώπων. Εκεί αποφασίζεται να καθιερωθεί πρωτάθλημα 16 ομάδων με 4 ομάδες από την Αθήνα, 3 από Πειραιά και Θεσσαλονίκη, τους δύο πρώτους των τοπικών πρωταθλημάτων στο βορρά (Δόξα Δράμας, Μέγας Αλέξανδρος Κατερίνης), τους δύο πρώτους του νότου (Παναιγιάλειος, Παγκορινθιακός), ενώ με μπαράζ θα έβγαιναν οι άλλες δύο θέσεις. Ο 4ος του πρωταθλήματος της ΕΠΣ Θεσσαλονίκης (Ηρακλής) θα αντιμετώπιζε τον 3ο των τοπικών πρωταθλημάτων του βορρά (Ασπίδα Ξάνθης) και ο 4ος της ΕΠΣΠ (Προοδευτική) τον νικητή του μπαράζ ΟΦΗ – Ολυμπιακός Χαλκίδας.

Στα μπαράζ ο ΟΦΗ και ο Ολυμπιακός Χαλκίδας έκαναν από μία νίκη με 2-1 και έγινε μπαράζ στη Νέα Φιλαδέλφεια, με τους Χαλκιδαίους να νικούν 1-0 με γκολ του Βλάχου.  Η Προοδευτική πήρε 2-2 στη Χαλκίδα, παραχώρησε 0-0 στον Κορυδαλλό και στο μπαράζ της Νέας Φιλαδέλφειας πήρε το εισιτήριο με 3-0 ενώ ο Ηρακλής άφησε εκτός νυμφώνος την Ασπίδα Ξάνθης με 1-0 και 2-0.

Οι μεταγραφές

Ελάχιστοι γνώριζαν εκείνο το καλοκαίρι τα ονόματα Μίμης Δομάζος και Γιώργος Σιδέρης. Ο πρώτος έπαιζε στην Αμυνα Αμπελοκήπων και ο δεύτερος στον Ατρόμητο Πειραιά. Τα λαγωνικά των «αιωνίων» τους εντόπισαν νωρίς. Και ο μεν Δομάζος, αν και Ολυμπιακός, πήγε στους «πράσινους» που ήταν και στη γειτονιά του, ο Σιδέρης όμως είχε συμφωνήσει με τον Παναθηναϊκό. Οι παράγοντες της ομάδας του όμως συμφώνησαν με τους «ερυθρόλευκους» και παρά τις αντιρρήσεις του παίκτη αυτός κατέληξε στους «ερυθρόλευκους».

Η ΑΕΚ εκείνη την εποχή έδωσε μάχη για να πάρει τον Μαρδίτση από το Αιγάλεω και δέχτηκε να δώσει ένα σωρό παίκτες, αλλά και να πληρώσει αρκετά χρήματα για την εποχή εκείνη. Ουσιαστική μεταγραφή ήταν η απόκτηση του Αλέκου Σοφιανίδη ο οποίος ήταν ένα χρόνο στην Ελλάδα, αλλά περίμενε να αποχαρακτηριστεί από επαγγελματίας επειδή έπαιζε νωρίτερα στη Τουρκία! Στο ντούκου πέρασε μία ακόμη μεταγραφή. Ο Ηρακλής πήρε από τον Ολυμπιακό Πολυκάστρου κάποιο πιτσιρικά. Λεγόταν Μιχάλης Μπέλλης!

Οι προπονητές

Ο Κίριλ «Τζίνα» Σιμονόφσκι, ο Γιουγκοσλάβος (σκοπιανής καταγωγής) προπονητής του Απόλλωνα Αθηνών ήταν ο πρώτος που εφάρμοσε το μοντέρνο, τότε, σύστημα της εθνικής Βραζιλίας (4-4-2). Τα αποτελέσματά του ήταν εξαιρετικά και λίγους μήνες αργότερα βρέθηκε στον πάγκο του Ολυμπιακού όπου διαδέχτηκε τον Ιταλό Μπρούνο Βάλε.

Ο μετέπειτα πρωταθλητής Παναθηναϊκός στηρίχτηκε στη τριανδρία των παλαιμάχων του, Αντώνη Μηγιάκη, Οδυσσέα Τσούτσου και Νίκου Σίμου ενώ η ΑΕΚ πήρε τον Αυστριακό Λούκα Αουτέρνικ.

Οι άλλοι προπονητές ήταν ο Γιάννης Χέλμης (Πανιώνιος), ο Τάκης Παπαρσενίου (Δόξα Δράμας), ο Ζάρκο Μιχαΐλοβιτς (Γιουγκοσλάβος, ΠΑΟΚ), ο Σβέτισλαβ Γκλίσοβιτς (Γιουγκοσλάβος, Αρης), ο Πάνος Μάρκοβιτς (Ηρακλής), ο Γιούρκας Σεϊταρίδης (Προοδευτική), ο Νίκος Αγγελάκης (Καλαμαριά), ο Ετόρε Τρεβιζάν (Ιταλός, Εθνικός), ο Δημήτρης Κόλλιας (Παναιγιάλειος), ο Γαβρίλος Γαζής (Παγκορινθιακός), ο Αγγελος Τουλουμτζίδης (Μέγας Αλέξανδρος Κατερίνης) και ο Αλέκος Χατζησταυρίδης (ΑΕ Νικαίας).

Μετά την 11η αγωνιστική (24 Ιανουαρίου 1960) έγινε αντικατάσταση στον Μέγα Αλέξανδρο του Άγγελου Τουλουμτζίδη με τον Λίοπολντ Ρες από την Αυστρία.

Η πρώτη μεταγραφή τεχνικού μεσούσης της αγωνιστικής περιόδου πραγματοποιήθηκε κατά τη διακοπή του πρωταθλήματος τον Απρίλιο (πριν την 22η αγωνιστική), με τον Απόλλωνα Αθηνών να αναλαμβάνει ο παλαίμαχος παίκτης του Μιχάλης Στράτος αντί του Σιμονόφσκι, για να πάρει εκείνος τη θέση του Ιταλού Μπρούνο Βάλε στον Ολυμπιακό. Αυτές ήταν οι μοναδικές προπονητικές αλλαγές καθ’ όλη την περίοδο, μαζί με την αντικατάσταση του Πάνου Μάρκοβιτς από το βοηθό του Ιάκωβο Μαγουλά στον Ηρακλή 6 αγώνες πριν το τέλος της.

Η πρεμιέρα

Ο απολογισμός της 1ης αγωνιστικής ήταν 18 γκολ, με το μεγαλύτερο σκορ να σημειώνεται στο παιχνίδι του ΠΑΟΚ με τον Μέγα Αλέξανδρο Κατερίνης, όπου ο «Δικέφαλος του Βορρά» κέρδισε με 3-2, ενώ μόλις ένα ματς, αυτό του Ηρακλή με τον Απόλλωνα Αθηνών (νυν Σμύρνης), έληξε χωρίς τέρματα.

Τι απέγιναν οι τρεις;

Το 1961 ο Μέγας Αλέξανδρος Κατερίνης συγχωνεύτηκε με τον Όλυμπο Κατερίνης (που επίσης αγωνιζόταν στην Β’ Εθνική) και δημιούργησαν τον Πιερικό.

Το 1963 ο Παγκορινθιακός και η ομάδα του Άρη Κορίνθου συγχωνεύονται και δημιουργούν τον ΑΠΣ Κόρινθος, ο οποίος αργότερα μετείχε στην επαγγελματική Α’ Εθνική για πέντε περιόδους (1979-1982 και 1991-1993). Ένα νέο σωματείο με το όνομα Παγκορινθιακός αγωνίστηκε στο πρωτάθλημα της Β’ Εθνικής τις περιόδους 1963-64 (8ος στο 2ο όμιλο), 1964-65 (16ος στο 2ο όμιλο) και τα επόμενα χρόνια στις ερασιτεχνικές κατηγορίες ως το 1999, όταν συγχωνεύτηκε με την Κόρινθο και δημιούργησαν τον σημερινό ΠΑΣ Κόρινθος.

Η Αθλητική Ένωση Νίκαια το 1965 συγχωνεύτηκε με τον Άρη Πειραιά και δημιούργησαν τον Ιωνικό. Το σωματείο επανιδρύθηκε ως Α. Ε. Νίκαια

Αριθμοί και στατιστικά

• Οι πρώτες ομάδες που βρέθηκαν στη σέντρα ήταν η Προοδευτική και ο Απόλλων Καλαμαριάς στις 10 το πρωί (!) στο «Γεώργιος Καραϊσκάκης» καθότι εκεί μετά έπαιξαν το απόγευμα Εθνικός και ΑΕΚ!
• Το πρώτο γκολ στο νεοσύστατο πρωτάθλημα ήταν αυτό του Νίκου Μυτώση για την «Προό» με αντίπαλο τον κίπερ Παράσχο Αυγητίδη του Απόλλωνα Καλαμαριάς.
• Τα εισιτήρια που «κόπηκαν» ήταν συνολικά 41. 420, με μέσο όρο 5. 177. Τα περισσότερα ήταν στο παιχνίδι του Παναθηναϊκού με τον Παναιγιάλειο (10. 300).
• Το πρώτο τέρμα με κεφαλιά πέτυχε ο Λέανδρος Συμεωνίδης στο 31′ του ΠΑΟΚ, ισοφαρίζοντας το προβάδισμα των φιλοξενούμενων με το Βαγγέλη Καραφουλίδη και το πρώτο απευθείας σουτ-φάουλ.
• Το πρώτο πέναλτι καταλογίστηκε από το διεθνή διαιτητή Αλέκο Μοναστηριώτη (Πειραιώς) στο 57′ του Μέγας Αλέξανδρος Κατερίνης – Πανιώνιος 1-4 της 2ης αγωνιστικής (1 Νοεμβρίου 1959). Το κέρδισε και το εκτέλεσε εύστοχα ο Μιχάλης Αμανατίδης.
• Στην 4η αγωνιστική (15 Νοεμβρίου 1959) η πρώτη αποβολή (τότε δεν υπήρχαν κάρτες και οι παίκτες εξέρχονταν με διαιτητικό νεύμα) του Λάκη Σοφιανού των γηπεδούχων στο Παναιγιάλειος – ΠΑΟΚ 2-3, από το διαιτητή Γιάννη Ζώγα (Αθηνών) για λάκτισμα αντιπάλου.
• Την 7η αγωνιστική (6 Δεκεμβρίου 1959) έλαβε χώρα το πρώτο χατ-τρικ, από τον Νεστορίδη στο Παναιγιάλειος – ΑΕΚ 1-4.
• Στην 18η αγωνιστική (6 Μαρτίου 1960) στο Εθνικός-ΑΕ Νικαίας 7-2 το πρώτο καρέ από τον Σωτήρη Πέστροφα (συχνότερα αγωνιζόταν στην άμυνα και σημείωσε μόλις δύο ακόμη τέρματα στις υπόλοιπες 27 συμμετοχές του!).
• Το Καραϊσκάκη, το «Ποδηλατοδρόμιο» όπως το ξέρανε οι παλαιότεροι, χρησιμοποίησαν εκείνη τη σεζόν ως έδρα ο Ολυμπιακός, ο Εθνικός αλλά και η Προοδευτική και η ΑΕ Νίκαιας που τα γήπεδά τους δεν είχαν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να φιλοξενήσουν παιχνίδια Α’ Εθνικής.
• Συνολικά στο στάδιο Καραϊσκάκη έγιναν εκείνη τη σεζόν 61 αγώνες (!), ανάμεσα τους και το μπαράζ τίτλου μεταξύ Παναθηναϊκού και ΑΕΚ. Επίσης στο στάδιο Καραϊσκάκη έγινε και ο αγώνας ανάμεσα στον Απόλλωνα και τον Ολυμπιακό.

• Για την ιστορία, το πρώτο πρωτάθλημα της Α’ Εθνικής κατέκτησε ο Παναθηναϊκός. Οι «πράσινοι» είχαν επικρατήσει με 2-1 της ΑΕΚ, σε αγώνα μπαράζ (οι δύο ομάδες είχαν ισοβαθμήσει στους 79 βαθμούς) που είχε γίνει στις 31 Ιουλίου 1960 στο Καραϊσκάκη.
• Υποβιβάστηκαν ΑΕ Νίκαιας, Παγκορινθιακός και Μέγας Αλέξανδρος Κατερίνης.
• Πρώτος σκόρερ αναδείχθηκε ο Κώστας Νεστορίδης της ΑΕΚ με 33 γκολ, δεύτερος ο Γιώργος Καμάρας του Απόλλωνα Αθηνών με 19 και τρίτος ο Παύλος Γρηγοριάδης της Δόξα Δράμας με 15 γκολ.
• Μετά τη λήξη της πρώτης διοργάνωσης το καλοκαίρι του 1960, οι ομάδες δεν αυξήθηκαν παρά την αρχική πρόθεση της ΕΠΟ. Έγιναν 18 τελικά μόνο το 1967, όταν η επιτυχία του θεσμού της εθνικής κατηγορίας ήταν πλέον αδιαμφισβήτητη.

Κουβάς… στο ΠΡΟ-ΠΟ

Διαβάζουμε στο σχετικό ρεπορτάζ: “Η χθεσινή πρεμιέρα του ποδοσφαιρικού πρωταθλήματος Α΄ Εθνικής κατηγορίας επεφύλαξε στον φίλαθλο κόσμο και την πρώτη και μεγαλύτερη έκπληξη. Η ομάδα του Ολυμπιακού ηττήθηκε από τη νεαρή και πρωτοεισερχόμενη στον κύκλο των μεγάλων αγώνων, ομάδα του Παγκορινθιακού. Η έκπληξη θα αναστατώσει τους μετάσχοντες στο Προ-Πο. Είναι, όμως, μια έκπληξη που για πολλοστή φορά αποδεικνύει ότι στο ποδόσφαιρο όλα είναι δυνατά”.

Να αναφέρουμε ότι στο ΠΡΟ-ΠΟ δεν υπήρχε κανένα 13άρι, παρά μόνο 14 στήλες με 12 σωστές προβλέψεις που κέρδιζαν από 23. 092 δρχ. η καθεμιά.

Οι αγώνες της πρεμιέρας

Στις… 10 το πρωί

Το πρώτο ματς στην ιστορία της Α’ εθνικής έγινε πρωί. Στις 10 το πρωί της 25ης Οκτωβρίου στο Καραϊσκάκη έπαιξαν η Προοδευτική με την Καλαμαριά (1-0). Το ματς έγινε αυτή την… άγρια ώρα για ποδόσφαιρο επειδή το συγκεκριμένο γήπεδο το χρησιμοποιούσαν και οι τέσσερις ομάδες του Πειραιά που έπαιζαν στην μεγάλη κατηγορία. Κι όμως το ματς το είδαν 1. 432 θεατές!

Η Προοδευτική ήταν καλύτερη και θα είχε σημειώσει περισσότερα γκολ εάν ο Παράσχος Αυγητίδης, ο τερματοφύλακας της Καλαμαριάς δεν ήταν σε μεγάλη μέρα.

Προοδευτική: Πετρόπουλος, Γεωργιτσάκης, Γερμενής, Χ. Βεργίδης, Σουρούνης, Φίλιος, Μυτώσης, Δαούτης, Γαβριήλ, Χριστοφορίδης, Μεσολογγγίτης

Απόλλωνας Καλαμαριάς: Αυγητίδης, Κ. Παπαδόπουλος, Μαλιόγλου, Μαυρόπουλος, Π. Σακελλαρίδης, Σφαιρόπουλος, Κούσης, Παρτσαλίδης, Μυταριώτης, Σαλαπασίδης, Αβραμίδης. 

Έκανε την έκπληξη ο Παγκορινθιακός

Ο μικρός και άσημος Παγκορινθιακός έκανε την πρώτη έκπληξη μεγάλου μεγέθους. Νίκησε στο γήπεδό του τον Ολυμπιακό, σχεδόν ισόβιο πρωταθλητή τα προηγούμενα χρόνια με 1-0. Κι όταν μιλάμε για γήπεδο εννοούμε την αλάνα στο Κέντρο Εκπαιδεύσεως Νεοσυλλέκτων Κορίνθου! Μάλιστα οι εφημερίδες της εποχής αναφέρουν ότι ακόμα και τις σκοπιές τους άφησαν οι νεοσύλλεκτοι της εποχής για να δουν από κοντά την ομάδα θρύλο. Κι αντ’ αυτής θαύμασαν τον Γιώργο Κόη στο 41ο λεπτό να ανοίγει το σκορ με εύστοχο χτύπημα φάουλ.

Χαρακτηριστικό είναι ότι ακόμα και φαντάροι άφησαν τις σκοπιές τους για να δουν από κοντά τα αστέρια των “ερυθρόλευκων”. Όσο για το ματς, ο Θεοδωρίδης φέρει ευθύνη στο γκολ που δέχτηκε από τον Κόη αλλά δύο λεπτά αργότερα έκανε εκπληκτική επέμβαση σταματώντας τον Κόλλια.

Παγκορινθιακός: Χατζής, Τσαγκλής, Μήττας, Βικάτος, Πατριαρχέας, Τασσίνος, Μιχαλάκης, Αδαμαντίδης, Μαντάς, Κόης, Κόλλιας

Ολυμπιακός: Θεοδωρίδης, Ρωσίδης, Καμπόλης, Ξανθόπουλος, Πολυχρονίου, Κοτρίδης, Μπ. Παπάζογλου, Σιδέρης, Υφαντής, Μπέμπης, Ποσειδών.

Δύσκολα ο Παναθηναϊκός

Ο Παναθηναϊκός νίκησε, δύσκολα, στη Λεωφόρο, τον Παναιγιάλειο με 2-1. Τι ήταν ο αντίπαλός του; Η πρώτη ουσιαστικά επαγγελματική ομάδα στην Ελλάδα. Ο Αστέριος Μπέλας, ο πλούσιος πρόεδρός του είχε πάρει βετεράνους ποδοσφαιριστές οι οποίοι έμεναν στην Αθήνα, έκαναν προπονήσεις εδώ και πήγαιναν στο Αίγιο μόνο για να παίξουν. Οι εφημερίδες ονόμαζαν τους παίκτες αυτούς «πασάδες του Αιγίου».

Πάντως τα… χρειάστηκε ο Παναθηναϊκός στη πρεμιέρα του. Ο Παναιγιάλειος εμφανίστηκε αποφασισμένος να πάρει τη νίκη. Επαιξε με δύο επιθετικούς, τον Σοφιανό και τον Ξένο, αλλά οι “πράσινοι” κατάφεραν να φθάσουν στη νίκη λόγω Νεμπίδη. Ο Σιάηλος που σημείωσε το δεύτερο γκολ του Παναθηναϊκού και ουσιαστικά “κλείδωσε” τη νίκη, ήταν Κύπριος.

Παναθηναϊκός: Βουτσαράς, Τζουνάκος, Αγγελόπουλος, Ανδρέου, Νεμπίδης, Λινοξυλάκης, Δομάζος, Παπαεμμανουήλ, Σιάηλος, Ζαφειρόπουλος, Θοεφάνης.

Παναιγιάλειος: Θεοδώρου, Π. Γρηγοριάδης, Νικολαίδης, Ζουμπούλης, Μακρής, Μαργαρίτης, Καρακατσάνης, Χαλδαιάκης, Σοφιανός, Χαλκιάς, Ξένος

Μοιρασιά στη Δράμα

Στη Δράμα η φοβερή και τρομερή, τότε, Δόξα Δράμας έφερε 2-2 με τον Αρη. Το παιχνίδι άναψε για τα καλά στο 70′. Ο Λουκανίδης ανατράπηκε μέσα στη περιοχή του Αρη, αλλά ο διαιτητής έδειξε έμμεσο αντί για πέναλτι. Τα πνεύματα άναψαν, υπήρξαν συμπλοκές ποδοσφαιριστών, ενώ ο επόπτης Σαντοριναίος χτύπησε με το σημαιάκι του ένα οπαδό της Δόξας που μπήκε στο γήπεδο για να διαμαρτυρηθεί. Το παιχνίδι άρχισε και πάλι έπειτα από μερικά λεπτά και η Δόξα ισοφάρισε.

Δόξα Δράμας: Παπαλεξίου, Κοτρίδης, Ιγνατίου, Τζαφέρης, Τ. Λουκανίδης, Πιστικός, Ναλμπάντης, Π. Γρηγοριάδης, Θ. Λουκανίδης, Γεωργιάδης, Ιωάννου.

Αρης: Πετράκης, Νανάκος, Τριανταφύλλου, Γρηγοριάδης, Κεμαλίδης, Χατζηκώστας, Σισμανίδης, Παναγούλιας. Καλλιοντζής, Παπουτσόπουλος.

Το πρώτο αυτογκόλ

Η ΑΕΚ στο Φάληρο νίκησε τον Εθνικό 1-0 με αυτογκόλ του Κοζομπόλη, το πρώτο αυτογκόλ στην ιστορία της Α’ Εθνικής. Ο Κανάκης εκτέλεσε το φάουλ, η μπάλα χτύπησε στη πλάτη του Κοζομπόλη, άλλαξε πορεία και κατέληξε στα δίχτυα του Μακρυωνίτη. Ο Εθνικός έπαιξε χωρίς τρεις βασικούς (Τσερεγκόφ, Γράφας, Κλικόπουλος). Το μεγάλο αστέρι της ΑΕΚ ο Κώστας Νεστορίδης εξουδετερώθηκε από το Νίκο Σιδέρη, εξάδελφο του Γιώργου.

Εθνικός: Μακρυωνίτης, Τατάκης, Κοζομπόλης, Πετρόπουλος, Ν. Σιδέρης, Καρνασόπουλος, Γιαννίτσας, Καραουλάνης, Γιακουμάκης, Γεωργούλης, Στάμου.

ΑΕΚ: Σεραφείδης, Πολύζος, Παπαποστόλου, Μαρδίτσης, Αναστασιάδης, Βερνέζης, Σοφιανίδης, Σταματιάδης, Νεστορίδης, Κανάκης, Πετρίδης.

Εύκολα ο Πανιώνιος

Στα άλλα ματς ο Πανιώνιος νίκησε 3-0 την ΑΕ Νίκαιας. Ο Θανάσης Σαραβάκος είχε κέφια. Σημείωσε δύο γκολ και κατάφερε να οδηγήσει τον Πανιώνιο σε μια άνετη νίκη. Οι ποδοσφαιριστές των ηττημένων τα έβαλαν με τον… αέρα που εμπόδιζε τις προσπάθειές τους.

Πανιώνιος: Βαλλιάνος, Καψής, Τ. Παπουλίδης, Καζαντζίδης, Ερμείδης, Γ. Παπουλίδης, Γ. Γιαννακόπουλος, Σαραβάκος, Χρονόπουλος, Μπραουδάκης

ΑΕ Νίκαιας: Περλορέντζος, Σπετσέρης, Σκαραμαγκάς, Φλωρέντζος, Λαουτάρης, Δημητριάδης, Γιαννακός, Κοσμίδης, Σπαθάρης, Τσακιράκης, Γιαντζόγλου.

Ματσάρα στην Τούμπα

Ο ΠΑΟΚ νίκησε με 3-2 τον Μέγα Αλέξανδρο Κατερίνης. Η Τούμπα απέκτησε χόρτο και πολλοί υπέθεσαν ότι οι προσπάθειες του Μεγάλου Αλεξάνδρου θα είχαν ένα επιπλέον βαθμό δυσκολίας. Το αντίθετο έγινε. Μάλιστα η ομάδα της Κατερίνης πέτυχε πρώτη γκολ, αλλά ο ΠΑΟΚ αντέδρασε γρήγορα και βρέθηκε να προηγείται με 3-1.

ΠΑΟΚ: Πρόγιος, Χασιώτης, Κεμανίδης, Ραπτόπουλος, Χαβανίδης, Γιαννέλος, Λέανδρος, Κιουρτζής, Κουϊρουκίδης, Σαλούστο, Νικολαίδης

Μέγας Αλέξανδρος Κατερίνης: Αναστασιάδης, Μπίκας, Κεφαλίδης, Καρανταγλίδης, Καρπούζας, Ταξίδης, Αμανατίδης, Ορφανίδης, Τουλουμτζίδης, Καραουλάνης, Καραφουλίδης.

Η πρώτη «λευκή» ισοπαλία

Ηρακλής και Απόλλωνας Αθηνών έμειναν στο 0-0. Ανευρο ήταν το παιχνίδι στο μεγαλύτερο διάστημά του. Όταν οι φιλοξενούμενοι κατάλαβαν ότι μπορούσαν σχετικά εύκολα να πάρουν την ισοπαλία βγήκαν στην αντεπίθεση για να φθάσουν στη νίκη. Εκεί φάνηκε η αξία του τερματοφύλακα του “γηραιού” Κώστα Καραπατή, ο οποίος τρεις τουλάχιστον φορές έσωσε την εστία του.

Ηρακλής: Καραπατής, Ιωαννίδης, Μπερεδήμας, Λιάρος, Ράμμος, Παπαδόπουλος, Διδασκάλου, Ασβεστάς, Τουμπέλης, Στ. Χασεκίδης, Φάκας.

Απόλλων Αθηνών: Γιδόπουλος, Αρ. Καμάρας, Μαυρόπουλος, Βασιλείου, Δερμάτης, Μπεχράκης, Μαστρακούλης, Σ. Παπάζογλου, Γ. Καμάρας, Σανιόγλου, Χ. Σεραφείδης.