Εμπνευσμένη από τον Ιούλιο Βερν, η ρεπόρτερ Νέλι Μπλάι αποφασίζει να σπάσει το ρεκόρ του Φιλέα Φογκ, κάνοντας το γύρο του κόσμου σε λιγότερο από 80 ημέρες. Ξεκίνησε σαν σήμερα το 1889 και… τα κατάφερε, σε 72 ημέρες, 6 ώρες και 11 λεπτά!
Η Αμερικανίδα θεωρείται, ως σήμερα, από τις πρωτοπόρους της ερευνητικής δημοσιογραφίας στις ΗΠΑ. Γεννήθηκε το 1864 στο Κόχραν Μιλς της Πενσυλβάνιας ως Ελίζαμπεθ Τζέιν Κόχραν. Το 1880, ενώ ζούσε με την οικογένειά της στο Πίτσμπουργκ, διάβασε τυχαία ένα άρθρο κατά των γυναικών στην τοπική εφημερίδα και απάντησε με ένα οξύ άρθρο, που εντυπωσίασε τον εκδότη, ο οποίος της προσέφερε μία θέση δημοσιογράφου στην εφημερίδα. Η ίδια επέλεξε να υπογράφει με το ψευδώνυμο «Νέλι Μπλάι», ηρωίδα ενός δημοφιλούς τραγουδιού του Στίβεν Φόστερ.
Το 1887, υποδυόμενη την ψυχικά άρρωστη, κατόρθωσε να μπει και να ζήσει για μερικές ημέρες σ’ ένα άσυλο γυναικών στη νησίδα «Μπλάκγουελ» (σημερινό «Roosevelt Island») για να αποκαλύψει τις απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης των έγκλειστων γυναικών της Νέας Υόρκης. Η ίδια έζησε στο ίδρυμα σαν ασθενής πίνοντας βρώμικο νερό, τρώγοντας ελάχιστο φαγητό και υπομένοντας βάρβαρη συμπεριφορά. Οι αποκαλύψεις που έκανε έφεραν αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας αυτών των ιδρυμάτων. Το ρεπορτάζ της «Δέκα ημέρες σε ένα σπίτι της τρέλας» (σ.σ. Days in a Mad-House»), που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «New York World», θεωρήθηκε τόσο αποκαλυπτικό, που συνέβαλε στην αλλαγή του θεσμικού πλαισίου λειτουργίας των ασύλων. Η ιστορία της Μπλάι θεωρείται ότι δημιούργησε ένα νέο είδος ρεπορτάζ, το ερευνητικό. Η εφημερίδα ανήκε στον «πατέρα της κίτρινης δημοσιογραφίας» Τζόζεφ Πούλιτζερ, γνωστό παγκοσμίως από τα ομώνυμα δημοσιογραφικά βραβεία.
Στις 14 Νοεμβρίου 1889, η Μπλάι απέπλευσε από τη Νέα Υόρκη για να καταρρίψει το ρεκόρ του Φιλέα Φογκ, ήρωα του μυθιστορήματος του Ιουλίου Βερν «Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες». Η «New York World», στην οποία εργαζόταν η Μπλάι, έδωσε ευρεία δημοσιότητα στο θέμα με καθημερινά άρθρα και με τη θέσπιση διαγωνισμού, με έπαθλο ένα ταξίδι στην Ευρώπη, για όποιον θα μάντευε, με τη μεγαλύτερη προσέγγιση, τον χρόνο στον οποίο η Νέλι θα πραγματοποιούσε τον εν λόγω γύρο. Μάλιστα έλαβαν μέρος 1 εκατ. αναγνώστες (!)ενώ το ταξίδι της Μπλάι συνεχιζόταν με κάθε μέσο – και η ίδια συναντούσε λαμπρή υποδοχή σε κάθε μέρος απ’ όπου περνούσε. Τελικά, επέστρεψε στη Νέα Υόρκη, αφού είχε πραγματοποιήσει το γύρο του κόσμου σε 72 ημέρες, 6 ώρες, 11 λεπτά και 14 δευτερόλεπτα.
Το 1895 παντρεύτηκε τον -κατά 40 χρόνια μεγαλύτερό της- εκατομμυριούχο Ρόμπερτ Σίμαν, αλλά μετά το θάνατό του, έχοντας οικονομικά προβλήματα, επέστρεψε στη δημοσιογραφία κι εργάστηκε στη «New York Journal». Επίσης υπήρξε δραστήρια φιλάνθρωπος, αλλά και εφευρέτρια, παίρνοντας μάλιστα και δυο διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Η Νέλι Μπλάι πέθανε από πνευμονία στις 27 Ιανουαρίου 1922 στη Νέα Υόρκη, σε ηλικία 57 ετών.
Από τις πρώτες γυναίκες δημοσιογράφους
Η Μπλάι ήταν επίσης η πρώτη πολεμική ανταποκρίτρια των ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και, με το περιπετειώδες πνεύμα της, κήρυττε την πεποίθησή της ότι οι γυναίκες έχουν το δικαίωμα να κάνουν ό,τι επιθυμούν και να γίνουν οτιδήποτε θέλουν. Ηταν και από τις πρώτες γυναίκες δημοσιογράφους ασχολήθηκε συστηματικά με την θέση των γυναικών στην κοινωνία αλλά και με πολλά κοινωνικά ζητήματα. Από τα πρώτα της βήματα κιόλας, δεν ασχολήθηκε με τα παραδοσιακά για τις γυναίκες δημοσιογράφους θέματα, όπως τα οικοκυρικά, την κηπουρική ή το κουτσομπολιό αλλά έστρεψε την προσοχή της στα φτωχά κοινωνικά στρώματα και ιδίως στις γυναίκες που αναγκάζονταν να δουλεύουν για να ζουν τον εαυτό τους και τα παιδιά τους. Παρακολουθούσε την ζωή της εργατικής τάξης και δεν δίσταζε να καυτηριάζει τις βιομηχανίες για τις κακές συνθήκες εργασίας.
Έγραψε πολλά άρθρα για τις γυναίκες και τα παιδιά που εργάζονταν στις βιοτεχνίες και βιομηχανίες μπουκαλιών του Πίτσμπουργκ και όταν ένα από αυτά τα άρθρα ενόχλησε μια βιομηχανία και απείλησε να αποσύρει τη διαφήμισή της από την εφημερίδα, η σύνταξη ανέθεσε στην Μπλάι να ασχοληθεί με ρεπορτάζ για την κηπουρική. Εκείνη αρνήθηκε και παραιτήθηκε, πηγαίνοντας στο Μεξικό για ρεπορτάζ (και, μάλιστα, εξέδωσε και βιβκίο). Όταν επέστρεψε στις ΗΠΑ εγκαταστάθηκε οριστικά στην Νέα Υόρκη. Μετά από πολλές αποτυχημένες προσπάθειες να βρει δουλειά σε μια από τις μεγάλες εφημερίδες της πόλης (οι εφημερίδες δεν προτιμούσαν τις γυναίκες δημοσιογράφους), κατέληξε τελικά, το 1887 σαν συνεργάτης της εφημερίδας του Πούλιτζερ.
Στην Ευρώπη
Το ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου θα την βρει στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στη Βιέννη, όπου είχε πάει ψάχνοντας καινούριους χρηματοδότες για την επιχείρησή της, και θα την εγκλωβίσει εκεί μέχρι το 1918. Κατά τη διάρκεια αυτών των χρόνων, στέλνει συχνά ανταποκρίσεις στην εφημερίδα της σχετικά με την εξέλιξη του πολέμου, μην διστάζοντας να βρεθεί ακόμα και στα πεδία των μαχών για να αποκτήσει προσωπική άποψη για τα τεκταινόμενα. Επιστρέφοντας στις Ηνωμένες Πολιτείες, ασχολήθηκε και με την βοήθεια και προστασία των ορφανών παιδιών, υιοθετώντας μάλιστα και αυτή ένα ορφανό, το 1921 και σε ηλικία 57 ετών.
Στις 9 Ιανουαρίου του 1922 δημοσιεύτηκε το τελευταίο της άρθρο με τίτλο Nellie Bly, “On Pranks of Destiny.”. Την ίδια μέρα εισήχθη με σοβαρή βρογχοπνευμονία που την χειροτέρευαν καρδιακά προβλήματα, στο νοσοκομείο “St. Mark’s Hospital”, εκεί όπου τελικά θα πεθάνει δεκαοχτώ μέρες αργότερα, στις 27 Ιανουαρίου του 1922.
Δημοσιεύτηκε στο «Επί παντός» της «Sportday» στις 14/11/2019
