8 Φεβρουαρίου 1983, σαν σήμερα μια απίθανη ιστορία. Ο νικητής του Derby της Αγγλίας, ο περίφημος «Shergar», εξαφανίζεται όταν τον κλέβουν άγνωστοι από τους στάβλους του Αγά Χαν και ζητούν λύτρα εκατομμυρίων λιρών.
Παραμένει όμως το μεγαλύτερο μυστήριο: το συνέβη στον Σέργκαρ, το άλογο κούρσας που κάποτε θεωρούταν ως τον πλησιέστερο ισοδύναμο του Πήγασου στον αληθινό κόσμο, του φτερωτού αλόγου της ελληνικής μυθολογίας.
Ο Σέργκαρ ήταν πέντε ετών και προετοιμαζόταν για τη δεύτερη σεζόν του ως επιβήτορας αναπαραγωγής όταν ένα ομιχλώδες χειμωνιάτικο βράδυ τον άρπαξαν από το εκτροφείο αλόγων Ballymany στην κομητεία Kildare, σε απόσταση αναπνοής από τον ιππόδρομου του Curragh.
Στον ιππόδρομο, ως άλογο δύο και τριών ετών, ο Σέργκαρ δεν ήταν τίποτα λιγότερο από συγκλονιστικός, κερδίζοντας το Ντέρμπι του 1981 με διαφορά 10 μήκη, μια απόσταση ρεκόρ για τη μεγαλύτερη επίπεδη κούρσα της Βρετανίας.
Το κοκκινωπό πουλάρι ανήκε στον Αγά Χαν, τον δισεκατομμυριούχο πνευματικό ηγέτη 15 εκατομμυρίων Ισμαηλιτών μουσουλμάνων, προπονούταν από τον σερ Μάικλ Στουτ στο Newmarket και ιππευόταν από το «αγόρι της χορωδίας», έναν 19χρονο με αγγελική όψη αναβάτη ονόματι Γουάλτερ Σουίμπερν, που τώρα προπονεί στη Βρετανία.
Υπήρξε μεγάλη ανακούφιση όταν στο τέλος της καριέρας του, αντί να μεταφερθεί σε ένα από τα μεγάλα αμερικανικά εκτροφεία αλόγων όπως αναμενόταν, ο Σέργκαρ επέστρεψε στην γενέτειρά του, την Ιρλανδία. Εκεί, μετοχοποιήθηκε για 10 εκατομμύρια λίρες (40 μερίδια αξίας 250.000 λιρών το καθένα, έξι από τα οποία κράτησε ο Αγά Χαν) για να κάνει τον επιβήτορα.
Κατά την πρώτη του σεζόν ζευγάρωσε με 35 φοράδες, με τους ιδιοκτήτες να πληρώνουν έως και 80.000 λίρες την φορά για να έχουν το προνόμιο να έχουν ένα πουλάρι ή μια φοράδα από τον Σέργκαρ.
Καθώς πλησίαζε η δεύτερη σεζόν του, ο Σέργκαρ αναμενόταν να ζευγαρώσει με τουλάχιστον 55 φοράδες καθ’ όλη τη διάρκεια του 1983. Θεωρούταν ότι είχε μια μακρά και ξεχωριστή καριέρα μπροστά του ως επιβήτορας.
Λίγο μετά τις 8.30 μμ στις 8 Φεβρουαρίου 1983, ο Τζιμ Φιτζέραλντ, τότε 53 ετών, ο αρχιφροντιστής που ζούσε στο εκτροφείο, άκουσε έναν χτύπο στην πόρτα του. Μόλις άνοιξε ο γιος του, ο Μπέρναρντ, τρεις ένοπλοι μασκοφόροι εισέβαλλαν και άρχισαν να δίνουν εντολές την οικογένεια. «Έχουμε έρθει για τον Σέργκαρ. Θέλουμε 2 εκατομμύρια λίρες για αυτόν», είπε ένας τους.
Υπό την απειλή όπλου, ο κ. Φιτζέραλντ, ένας χαμηλών τόνων πατέρας έξι παιδιών, αναγκάστηκε να οδηγήσει τους αγνώστους στον στάβλο του Σέργκαρ και να φορτώσει το άλογο σε ένα κλεμμένο τρέιλερ μεταφοράς αλόγων που είχαν φέρει μαζί τους.
Τώρα υπήρχαν μέχρι και οκτώ ένοπλοι στη σκηνή. Δύο έμειναν πίσω για να «φρουρήσουν» την οικογένεια του φροντιστή και ο Φιτζέραλντ μπήκε με τη βία σ’ ένα αυτοκίνητο.
Μόλις στις 4 π.μ. ειδοποιήθηκε η Garda (Ιρλανδική Αστυνομία) – και ξεκίνησε μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις ασφαλείας στην ιστορία της Ιρλανδίας .
Οι απαγωγείς είχαν επιλέξει την παραμονή των μεγαλύτερων πωλήσεων αλόγων κούρσας της Ιρλανδίας από τους Goffs – όταν τρέιλερ μεταφοράς αλόγων κυκλοφορούσαν σ’ όλο το μήκος και το πλάτος της χώρας – για να απαγάγουν τον Σέργκαρ, καθιστώντας έτσι δυσκολότερο τον εντοπισμό του επιβήτορα.
Χρησιμοποιώντας μια κωδική φράση – «Βασιλιάς Ποσειδώνας» – που είχε δοθεί στον Φιτζέραλντ κατά τη διάρκεια της απαγωγής, όσοι κρατούσαν το άλογο άρχισαν σύντομα μυστικές διαπραγματεύσεις μ’ έναν εκπρόσωπο του Αγά Χαν.
Ήδη, ωστόσο, υπήρχαν προβλήματα: οι απαγωγείς πίστευαν λανθασμένα ότι ο Σέργκαρ ανήκε αποκλειστικά στο Αγά Χαν όταν, στην πραγματικότητα, το άλογο ανήκε σε 34 μέλη της κοινοπραξίας, που έπρεπε να συμφωνήσουν στην τακτική.
Ακόμα και τότε, κατέληξαν στην απόφαση ήταν ότι εάν κατέβαλαν τα λύτρα, κάθε άλογο κούρσας της χώρας θα γινόταν πιθανός στόχος.
Οι απαγωγείς δεν κατάφεραν επίσης να προβλέψουν την αντίδραση του ιρλανδικού λαού – ενός έθνους που αγαπά τα άλογα – στην απαγωγή του Σέργκαρ. Οι επιχειρήσεις του IRA διαταράχτηκαν σημαντικά, καθώς κάθε γνωστό προπύργιο των Ρεπουμπλικάνων (η Ιρλανδοί που αγωνίζονται για μια Ενωμένη Ιρλανδία) και κάθε γιάφκα δέχτηκε επιδρομή ψάχνοντας το άλογο, οι οποίες με τη σειρά τους οδήγησαν στην κατάσχεση πολλών κρυμμένων όπλων.
Καθώς πολλοί Βρετανοί δημοσιογράφοι κατέβηκαν στην κομητεία Kildare, το κυνήγι του Σέργκαρ μετατράπηκε από τα ΜΜΕ σε τσίρκο.
Ο επικεφαλής αστυνομικός διευθυντής, Τζέιμς «Spud» Μέρφι έγινε ο αγαπημένος των media για τις περίεργες δηλώσεις του και την απόφασή του να χρησιμοποιήσει ψυχολόγους και μέντιουμ στην προσπάθειά του να λύσει την υπόθεση. «Ένα στοιχείο; Αυτό είναι κάτι που δεν έχουμε», είπε κάποτε.
Οι θεωρίες συνωμοσίας σύντομα αφθονούσαν για το ποιος απήγαγε το άλογο. Κάποιοι έλεγαν ότι ήταν η μαφία σε αντίποινα για μια συμφωνία που χάλασε με τον Αγά Χαν. Άλλοι δήλωσαν ότι το είχε αρπάξει ο συνταγματάρχης Καντάφι της Λιβύης σε αντάλλαγμα για όπλα προς τον IRA.
Χρόνια αργότερα, υπήρχαν ακόμα ψίθυροι ότι ο Σέργκαρ ήταν ζωντανός και παρήγαγε μυστικά πουλάρια των οποίων οι γραμμές αναπαραγωγής δεν θα μπορούσαν ποτέ να αποκαλυφθούν.
Ωστόσο, οι περισσότεροι ερευνητές αποδέχτηκαν από νωρίς, ότι ευθύνεται ο IRA. Πριν από 20 χρόνια, ο Σον Ο’Κάλαχαν, ένας δολοφόνος του IRA που σκότωσε δύο άτομα και μετατράπηκε σε διπλό πράκτορα της αστυνομίας, κατονόμασε στο βιβλίο του, «Ο Πληροφοριοδότης» (“The Informer”), επτά πρώην μέλη του IRA που υποστήριξε ότι είχαν σχεδιάσει και πραγματοποιήσει την απαγωγή του αλόγου.
Το βιβλίο υπέδειξε τον Κέβιν Μάλον, ανώτερο ηγέτη του IRA, ως τον εγκέφαλο πίσω από το σχέδιο. Ο Μάλον, ένας καταδικασμένος δολοφόνος από την κομητεία Tyrone, τελικά έγινε μέλος της λαϊκής παράδοσης του IRA, αφού απέδρασε πυροβολώντας από μια φυλακή και διέφυγε με ελικόπτερο από μία άλλη.
Ο Ο’Κάλαχαν γράφει ότι το άλογο είχε πάθει αμόκ, τραυμάτισε το πόδι του και ότι βγήκε από τη δυστυχία του και «σκοτώθηκε μέσα σε λίγες μέρες … παρόλο που ο IRA προσποιούταν ότι ήταν ζωντανός».
Ωστόσο, σύμφωνα με μια τέλεια πηγή -ένα πρώην μέλος του IRA που μίλησε μέσω ενδιάμεσου- ούτε καν στον Ο’Κάλαχαν είχε ειπωθεί η πλήρη αλήθεια για τις τελευταίες ώρες του Σέργκαρ, επειδή η συμμορία ντρεπόταν τόσο πολύ γι’ αυτό που συνέβη.
Η πηγή, που ήταν στενός φίλος ενός από τους απαγωγείς, δήλωσε ότι το Στρατιωτικό Συμβούλιο, το ανώτερο όργανο του Provisional IRA, είχε εγκρίνει την απαγωγή. Επιπλέον, επικοινωνώντας με κορυφαίους ανθρώπους του IRA στην κομητεία Leitrim, η ηγεσία είχε εγγυηθεί το «ασφαλές πέρασμα» του αλόγου σε μια απομακρυσμένη φάρμα κοντά στα σύνορα.
Στη «Sunday Telegraph» ειπώθηκε ότι τέσσερις ημέρες μετά την αρπαγή του Σέργκαρ και έπειτα από εκτεταμένη καθυστέρηση από τον εκπρόσωπο του Αγά Χαν, το Στρατιωτικό Συμβούλιο συνειδητοποίησε ότι η ιππική τους «ιδιοκτησία» ήταν άχρηστη και είπε στην συμμορία να ελευθερώσει το άλογο.
Εντούτοις, μέχρι τότε ο Μάλον ήταν υπό παρακολούθηση, η Garda σάρωνε όλη την Ιρλανδία και έμοιαζε αδύνατο να μετακινηθεί ο Σέργκαρ ή ν’ απελευθερωθεί το άλογο κοντά στο σημείο όπου κρατούνταν. Αντ’ αυτού, ο Μάλον διέταξε να πυροβοληθεί το άλογο.
Αυτό που συνέβη στη συνέχεια δεν είναι για δειλούς. Εκείνοι που φρόντισαν και ίππευσαν τον Σέργκαρ συμφωνούν ότι ήταν ένα από τα πιο καλοσυνάτα και ευγενέστερα άλογα κούρσας που έχουν τιμήσει ποτέ με την παρουσία τους τον ιππόδρομο.
Η πηγή ανέφερε ότι δύο χειριστές, ο ένας κρατώντας ένα πολυβόλο, πήγαν στον απομακρυσμένο στάβλο όπου βρισκόταν το άλογο και άνοιξαν πυρ: «Ο Σέργκαρ πυροβολήθηκε από πολυβόλο μέχρι θανάτου. Υπήρχε παντού αίμα και το άλογο γλίστρησε ακόμα και στο ίδιο του το αίμα. Υπήρχαν αρκετές κατάρες και βρισιές επειδή το άλογο δεν πέθαινε, ήταν ένας πολύ αιματηρός θάνατος». Έκανε μερικά λεπτά το άλογο, το οποίο υπέφερε, να πεθάνει από αιμορραγία.
Έτσι, το σπουδαιότερο άλογο κούρσας του αιώνα σφαγιάστηκε με τον ίδιο τρόπο που ο IRA σκότωσε πολλούς από τους ανθρώπους εχθρούς του. Η πηγή δεν ήξερε ακριβώς πού θάφτηκε το πτώμα του Σέργκαρ, αλλά το γεγονός ότι το κουφάρι του ήταν γεμάτο σφαίρες σήμαινε ότι η συμμορία έκανε τα πάντα για να εξασφαλίσει ότι τα απομεινάρια του Σέργκαρ δεν θα βρεθούν ποτέ.
Πολλοί στην Δημοκρατία της Ιρλανδίας, συμπεριλαμβανομένων και των ευρύτερων συμπαθούντων των Ρεπουμπλικάνων, δεν θα συγχωρούσαν ποτέ τον IRA και την πολιτική του πτέρυγα, το Sinn Fein, που πυροβόλησαν εν ψυχρώ με πολυβόλο, την ιππική υπερηφάνεια του έθνους.
Η αποτυχία να βρεθεί το πτώμα του Σέργκαρ σήμαινε ότι μόνο τα μέλη της κοινοπραξίας που είχαν ασφαλίσει το άλογο για κλοπή -όπως και από θάνατο ή ατύχημα – αποζημιώθηκαν από τις ασφαλιστικές τους εταιρείες.
Ο Σταν Κρόσγκροουβ, 81 ετών το 2008, που ξόδεψε πάνω από 80.000 λίρες στερλίνες προσπαθώντας να πάρει πίσω το άλογο και αργότερα προσπαθώντας να αποδείξει ότι ο Σέργκαρ ήταν νεκρός, δεν έλαβε ποτέ ούτε μια δεκάρα…
