«Derbi Barceloní» το αποκαλούν στην Καταλονία, «Derbi Barcelonés» στα ισπανικά. Διότι έχει και η Βαρκελώνη το δικό της, μίνι clasico και εξίσου, όπως με τη Ρεάλ, με πολιτικοκοινωνικές ρίζες αντιπαλότητας. Τούτο από την περίοδο της δικτατορίας του Μιγέλ Πρίμο ντε Ριβέρα (1923-30), με τον βασιλιά Αλφόνσο Η’ να τον βοηθά στην κατάλυση της εξουσίας μετά την αποτυχία του στρατηγού Σιλβέστρε, ο οποίος έπεσε σε ενέδρα των Μαροκινών. Ο Ριβέρα ίδρυσε τη δική του πολιτική οργάνωση, την «Union Patriotica» και διόρισε στην κυβέρνηση του, τον σοσιαλιστή Λάργκο Καμπαλέρο με σκοπό να συστήσει συμβούλια επίλυσης βιομηχανικών διαφορών.
Τελείωσε τον πόλεμο στο Μαρόκο, αλλά μετά το κραχ του 1923 η πεσέτα έχασε το 50% της αξίας της και εκδιώχθηκε, για να πεθάνει μερικούς μήνες αργότερα, πιθανότατα δολοφονήθηκε με δηλητήριο στο Παρίσι όπου είχε αυτοεξοριστεί.
Την περίοδο της δικτατορίας του Φράνκο η Εσπανιόλ εξέφρασε το καθεστώς και η Μπάρτσα, κλασικά, την αντίσταση. Κάτι που έγινε και στην περίοδο της δικτατορίας του Φρανθίσκο Φράνκο (1939-75), άλλωστε το όνομα (Εσπανιόλ) εκφράζει την… πανισπανικότητα του συλλόγου και όχι ό,τι αφορά μόνο στα της Βαρκελώνης. Ακόμη και τα χρώματα της, το μπλε και το άσπρο, εκφράζουν τα βασιλικά… συμφέροντα. Μόλις το 1995 η Εσπανιόλ προχώρησε σε αλλαγή ονόματος: από Real Club Deportivo Español σε Reial Club Deportiu Espanyol de Barcelona και σε καταλανική γραφή, ώστε να σβήσει αμαρτίες του παρελθόντος.
Τούτο όμως που ενώνει, διαχρονικά, τους «cules» της Μπαρτσελόνα και τους «pericos» της Εσπανιόλ είναι η διαρκής αποσχιστική τάση της Βαρκελώνης από την υπόλοιπη Ισπανία και αναφανδόν, διαχρονικά, τάσσονταν υπέρ της ανεξαρτητοποίησης.
Παράδοση
21 Φεβρουαρίου 2009. Τέτοια εποχή πριν από 13 χρόνια ο Ιβάν ντε λα Πένια βάζει… φυτίλι στο πρωτάθλημα καθώς η Εσπανιόλ επικρατεί με 2-1 της Μπαρτσελόνα στο «Καμπ Νου», σημειώνοντας και τα δύο γκολ της δεύτερης τη τάξει ομάδα της Βαρκελώνης. Το γκολ της Μπάρτσα είχε σημειώσει ο (γνωστός μας) Γιάγια Τουρέ και, εντέλει, η ήττα δεν κόστισε, με την ομάδα του Πεπ Γκουαρδιόλα να κατακτά τον τίτλο για το 2008-09.
Πέρασαν ωστόσο, επακριβώς… 4.741 ημέρες και έκτοτε η Μπάρτσα ουδέποτε ηττήθηκε ξανά, ανεξαρτήτως έδρας, από την Εσπανιόλ στο πρωτάθλημα και στο Derbi Barceloní και επί συνόλω 23 αγώνων (18-5-0).
Επιμέρους με την Εσπανιόλ γηπεδούχο, δε, η τελευταία νίκη της ανάγεται στον Ιανουάριο του 2007 (τότε 3-1 με έναν ακόμη άλλοτε «ερυθρόλευκο» να σκοράρει για την Μπαρτσελόνα: τον Χαβιέ Σαβιόλα) και έκτοτε το σερί είναι στο 0-6-7.
