Όσοι ασχολείστε με τον ελληνικό μικρόκοσμο, έχετε πάρει χαμπάρι ότι ο περισσότερος κόσμος κοιτάζει την Ουκρανία και κρατάει την αναπνοή του; Από τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου και μετά, ποτέ δεν έχουμε φτάσει τόσο κοντά σε μια γενικευμένη σύρραξη. Η πολύπαθη ουκρανική γη, ποτισμένη για αιώνες με αίμα, βρίσκεται ένα κλικ πριν βιώσει μια ακόμα πληγή, που μπορεί να βάλει κι άλλους παίκτες στο κόλπο.
Γιατί η Ρωσία είναι τόσο ευαίσθητη σχετικά με την στροφή της Ουκρανίας προς τη Δύση και την πιθανή ένταξή της στο ΝΑΤΟ; Την πιο γλαφυρή απάντηση, αλλά και την πιο περιεκτική, φέρεται να την έχει δώσει ο Σεργκέι Λαβρόφ. Ο υπουργός εξωτερικών της Ρωσίας, διαχρονικά αθυρόστομος όταν μιλάει off the record, ακούστηκε να λέει: «Άλλο να σου χαϊδεύουν το πρόσωπο κι άλλο να σου πιάνουν το μ@$%&».
Για να αποκωδικοποιήσουμε την σκαμπρόζικη «τοποθέτηση» Λαβρόφ, αρκεί να δούμε τον χάρτη της Ρωσίας. Το «πρόσωπο» βρίσκεται ψηλά, κοντά στην Αγία Πετρούπολη, στις τρεις Βαλτικές δημοκρατίες (Εσθονία, Λετονία,Λιθουανία), οι οποίες έγιναν μέλη του ΝΑΤΟ το 2007. Όλες έχουν σύνορα με τη Ρωσία είναι και οι μοναδικές χώρες της Συμμαχίας που «αγγίζουν» την αρκούδα (η Φινλανδία, θυμίζουμε, δεν είναι μέλος).
Η Ουκρανία βρίσκεται στο κάτω μέρος της Ρωσίας, στο… μαλακό υπογάστριο, που λέμε. Σε μια περιοχή απείρως σημαντικότερη από πλευράς συμφερόντων και με περισσότερους «παίκτες» να ενδιαφέρονται.
Ας το ξετυλίξουμε, λοιπόν, το κουβαράκι.
«Ουκραϊνα» στη γλώσσα και των Ρώσων και των Ουκρανών σημαίνει «συνοριακή περιοχή». Είτε το δει κανείς από τη μεριά των Ρώσων, είτε από την πλευρά όλων των άλλων που είχαν στην κατοχή τους κομμάτια της σημερινής Ουκρανίας, η ονομασία ισχύει.
Στην περιοχή της σημερινής Ουκρανίας, και ειδικά γύρω από την πρωτεύουσα το Κίεβο, δημιουργήθηκε τον 8ο αιώνα μΧ το πρώτο ρώσικο κράτος. Το οποίο «διεκδικούν» ιστορικά και οι Ρώσοι και οι Ουκρανοί. Αυτοί οι «Ρώσοι του Κιέβου» ήταν σκανδιναβικής προέλευσης έμποροι και πολεμιστές, που εγκαταστάθηκαν σ’ αυτή την περιοχή για να ελέγχουν την μεγάλη εμπορική οδό από το βορρά προς την Μαύρη Θάλασσα και τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
Αυτό το κράτος μπορεί να αναγνώριζε έναν ηγεμόνα, αλλά στην ουσία αποτελούσε κάτι σαν ομοσπονδία. Πολλοί τοπικοί άρχοντες, πρίγκηπες και καλά, διαφέντευαν τεράστιες εκτάσεις γης. Στην ακμή του, το κράτος αυτό έφτασε να κατέχει μια τεράστια έκταση, σχεδόν όλη τη δυτική Ρωσία, την δυτική Ουκρανία και τις βαλτικές χώρες. Το 988 μ.Χ. ο τότε πρίγκηπας Βλαντιμίρ βαπτίστηκε ορθόδοξος χριστιανός. Από τότε ξεκινάει η βαθιά σχέση των λαών αυτών με την Ορθοδοξία.
Αυτό το κράτος κατέρρευσε από την εισβολή των Μογγόλων, το 1.240 μ.Χ. Οι Μογγόλοι, στην ουσία, ευθύνονται για τον διαχωρισμό Ρώσων-Ουκρανών. Από εκεί και στο εξής, τα «πριγκιπάτα» του κράτος αυτού που βρίσκονταν στο βορρά αναπτύχθηκαν, ενώθηκαν και υιοθέτησαν το όνομα «Ρώσοι».
Τα πριγκιπάτα που βρίσκονταν στην περιοχή της σημερινής Ουκρανίας δεν κατάφεραν να ανακάμψουν από τη μογγόλικη εισβολή. Η περιοχή, λοιπόν, έπεσε στα χέρια διάφορων. Μόνο το κομμάτι στα ανατολικά της σημερινής Ουκρανίας (Ντόνετσκ, Λουγκάνσκ), όπου και σήμερα υπάρχει πλειοψηφία Ρώσων, ελεγχόταν από το ρώσικο κράτος.
Κατ’ αρχάς, έλεγχο επί της σημερινής Ουκρανίας είχαν οι Τάταροι της Κριμαίας. Απόγονοι των εισβολέων Μογγόλων που είχαν εγκατασταθεί στην συγκεκριμένη χερσόνησο, συγκρότησαν ένα χανάτο, ένα βασίλειο με ηγέτη τον «χαν», που κράτησε σχεδόν 3,5 αιώνες (1441-1783) πριν νικηθεί από τις τσαρικές δυνάμεις. Το χανάτο δεν περιοριζόταν μόνο στην Κριμαία, αλλά και στο βόρειο μέρος.
Το μεγαλύτερο μέρος της βορειοδυτικής και κεντρικής Ουκρανίας αποτέλεσε επί αιώνες τμήμα της Πολωνίας-Λιθουανίας, ενός πανίσχυρου κράτους της κεντρικής Ευρώπης, το οποίο κράτησε, με διάφορες παραλλαγές, πάνω από δύο αιώνες (1569-1792). Εκείνη την περίοδο άρχισαν και οι Ουκρανοί να ονομάζονται «Ουκρανοί», δηλαδή «συνοριακοί». Επειδή η περιοχή τους ήταν το σύνορο των δύο μεγάλων κρατών (Πολωνο-Λιθουανίας και Ρωσίας, συν των Τατάρων της Κριμαίας).
Εκτός αυτών των τριών παικτών, υπήρξε κι ένας τέταρτος: Οι Κοζάκοι. Στην αρχή αυτοί οι φιλελεύθεροι πολεμιστές-ακρίτες εγκαταστάθηκαν στην νοτιοανατολική περιοχή του Ζαπορίζιε και στην αρχή η διοίκησή τους (υπό τον παραδοσιακό αρχηγό τους, τον χετμάν) λειτουργούσε ως τοποτηρητής του τσάρου. Δυνάμωσε, όμως, τόσο πολύ, που άρχισε να απειλεί και τη Ρωσία και την Πολωνο-Λιθουανία, μέχρι που ενσωματώθηκε στην τσαρική Ρωσία το 1764 μ.Χ.
Γενικά οι Ρώσοι άρχισαν να «ροκανίζουν» την περιοχή της σημερινής Ουκρανίας από την ανατολή στη δύση. Την περιοχή ανάμεσα στους ποταμούς Ντόνετς και Δνείπερο την πήραν το 1.667 μ.Χ. Το μεγάλο βήμα το έκαναν την περίοδο βασιλείας της Μεγάλης Αικατερίνης. Από το 1768 ως το 1795 κατάπιαν πρώτα το χανάτο της Κριμαίας και μετά μοίρασαν την Πολωνο-Λιθουανία με την αυτοκρατορία των Αψβούργων (Αυστρο-ουγγαρία). Η Ρωσία πήρε το μεγαλύτερο κομμάτι των εδαφών που σήμερα απαρτίζουν την Ουκρανία. Μόνο οι σημερινές βορειοδυτικές επαρχίες της Ουκρανίας πέρασαν στη δικαιοδοσία των Αψβούργων.
Η Μεγάλη Αικατερίνη ευθύνεται και για τον «αποικισμό» της σημερινής νότιας Ουκρανίας που βρέχεται από την Μαύρη Θάλασσα και την Αζοφική Θάλασσα. Η περιοχή ήταν εξαιρετικά αραιοκατοικημένη και η αυτοκράτειρα έταξε τζάμπα γη σ’ όποιον ήθελε να κατοικήσει εκεί. Τότε δημιουργήθηκαν οι συμπαγείς πληθυσμοί της περιοχής, από μουζίκους (Ουκρανούς και Ρώσους) που έτρεξαν να πάρουν τζάμπα χωράφια, αλλά και άλλους (Βούλγαρους, Βλάχους και Έλληνες εμπόρους). Βεβαίως η Αικατερίνη είχε στο μυαλό της να χρησιμοποιήσει εκείνο τον πληθυσμό για τον επικείμενο πόλεμο με το χανάτο της Κριμαίας στο νότο, και το σχέδιο της βγήκε.
Την εποχή εκείνη αναπτύχθηκε και η Οδησσός, μια πόλη που ακόμα και σήμερα μυρίζει ελληνισμό.
Και οι Ουκρανοί της περιοχής; Από την καταπίεση των Πολωνών (που προσπαθούσαν επί δεκαετίες να τους… πολωνοποιήσουν) πήγαν στην καταπίεση των Ρώσων (που με τη σειρά τους προσπάθησαν να τους… ρωσοποιήσουν). Γενικώς, δεν τους ήθελε κανείς σαν αυτούσιο λαό, σαν κάτι διαφορετικό.
Στα επίσημα ρώσικα έγγραφα της εποχής οι Ουκρανοί αναφέροντας ως «Μικρορώσοι» (Μαλάγια Ρος), για να τονιστεί η «συγγένειά» τους με τους Ρώσους. Από το 1804 δε απαγορεύτηκε η ουκρανική γλώσσα στα σχολεία και το 1876 απαγορεύτηκαν όλα τα ουκρανικά βιβλία. Η ουκρανική γλώσσα έγινε προσπάθεια να υποβιβαστεί σε μια… αγροτική διάλεκτο, που θα έσβηνε με τα χρόνια, αφού όλες οι επίσημες συνεννοήσεις έπρεπε να γίνονται στα ρώσικα.
Η δύση βρήκε τον τρόπο να διεισδύσει σ’ αυτούς τους πληθυσμούς μέσω της θρησκείας. Συγκεκριμένα της Ουκρανικής Ελληνοκαθολικής Εκκλησίας. Τι είναι αυτό; Το… άρμα της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας, του παπισμού, να προσεταιρισθεί τους ορθόδοξους πληθυσμούς. Ένα δόγμα με στοιχεία και ορθοδοξίας και καθολικισμού, μια μέση κατάσταση, η οποία ονομάστηκε «ουνία» (από την λατινική λέξη για την ένωση).
Σήμερα περισσότεροι από 5,5 εκατομμύρια Ουκρανοί, περίπου το 15% του συνολικού πληθυσμού, ακολουθούν αυτή την εκκλησία. Όλοι σχεδόν κατοικούν στις βορειοδυτικές επαρχίες.
To ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου έφερε… Ουκρανούς απέναντι σε Ουκρανούς. Η αψβουργική αυτοκρατορία συγκρότησε αμιγή ουκρανικά συντάγματα από τις ανατολικές της επαρχίες και τους έστειλε να πολεμήσουν τους Ουκρανούς στρατιώτες του τσάρου. Μετά τη συνθήκη του Μπρεστ-Λιτόφσκ, που υπέγραψαν όπως-όπως οι μπολσεβίκοι με Γερμανία και Αυστρο-Ουγγαρία, στην περιοχή έγινε το μάλε-βράσε.
Ουσιαστικά αναπτύχθηκαν τρία κράτη: Ένα «λευκό» (η Λαϊκή Δημοκρατία της Ουκρανίας) που έλεγχε κυρίως τις δυτικές επαρχίες και αναγνωρίστηκε από τους δυτικούς, ένα «κόκκινο» (η Ουκρανική Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία) που έλεγχε τις ανατολικές επαρχίες και η Λαϊκή Δημοκρατία της Δυτικής Ουκρανίας, που είχε υπό τον έλεγχό της τις περιοχές της Αυστρο-Ουγγαρίας με ουκρανικό πληθυσμό.
Στις 22/1/1919 η Δυτική Ουκρανία και η «λευκή» Ουκρανία ενώθηκαν επισήμως με συμφωνία και η μέρα εκείνη τιμάται ως η «ημέρα της ενότητας» στην Ουκρανία. Βεβαίως αυτή η ένωση κράτησε λίγο. Οι μπολσεβίκοι εξαφάνισαν από το χάρτη την «λευκή» Ουκρανία και οι δυτικές επαρχίες έγιναν μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο μέρος της Πολωνίας. Η «κόκκινη» δημοκρατία, βέβαια, έγινε το 1922 μια από τις συνιστώσες της Σοβιετικής Ένωσης.
Ένα από τα σημαντικότερα επεισόδια που ενίσχυσαν τον ουκρανικό εθνικισμό ήταν το Χολομόντορ. Στα ουκρανικά αυτή η λέξη σημαίνει «θάνατος από πείνα» και σημαίνει αυτό ακριβώς. Τον θάνατο περίπου 7-10 εκατομμυρίων (!!!) Ουκρανών σε μια διετία (1932-33), όχι από κάποια φυσική καταστροφή που προκάλεσε έλλειψη τροφίμων, αλλά σε συνειδητές αποφάσεις της σοβιετικής ηγεσίας, που εκμεταλλεύθηκε την κακή σοδειά του 1932 για να στερήσει απαραίτητα τρόφιμα από τον ουκρανικό πληθυσμό και να τον οδηγήσει σε αφανισμό.
Το Χολομόντορ θεωρήθηκε η τιμωρία των εθνικιστών Ουκρανών. Είναι το «ολοκαύτωμα» των Ουκρανών, με μεγαλύτερες απώλειες απ’ αυτό των Εβραίων.
Το 1939, με το σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ, Γερμανοί και Σοβιετικοί μοίρασαν την Πολωνία. Η ΕΣΣΔ πήρε τις επαρχίες με ουκρανικό πληθυσμό και τις ενσωμάτωσε, βέβαια, στην Σοβιετική Ουκρανία. Αυτές οι περιοχές, βέβαια, δεν είχαν γνωρίσει ποτέ ούτε τσάρο, ούτε Λένιν και Στάλιν, αλλά ενσωματώθηκαν βίαια, χωρίς κανείς να τους ρωτήσει.
Με το που ξεκίνησε η ναζιστική εισβολή στην Σοβιετική Ένωση, υπήρξαν Ουκρανοί εκείνης της περιοχής που καλοσώρισαν τους Γερμανούς και συνεργάστηκαν μαζί τους για να εκδικηθούν τους Σοβιετικούς. Εκεί έχει της ρίζες του το σημερινό ουκρανικό νεο-φασιστικό κίνημα. Πολλοί κυρίως στρατιωτικοί ηγέτες εκείνης της περιόδου χαρακτηρίζονται «εθνικοί ήρωες» από κάποιους και «προδότες φασίστες» από κάποιους άλλους. Οποιαδήποτε αναφορά σε πρόσωπα και γεγονότα εκείνης της εποχής προκαλεί ακόμα μεγαλύτερο διχασμό.
Η περιοχή της Ουκρανίας γνώρισε μεγάλη καταστροφή από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι ναζί ορέγονταν την περιοχή ως τον σιτοβολώνα ολόκληρης της αυτοκρατορίας και το γενικό σχέδιο ήταν να την ερημώσουν από οτιδήποτε σλάβικο και να εγκαταστήσουν εκεί γερμανικής καταγωγής εποίκους! Οι Ουκρανοί πλήρωσαν βαρύ τίμημα. Υπολογίζονται ως το 20% των γενικών απωλειών των Σοβιετικών, αν και ήταν λιγότεροι από το 10% του συνολικού πληθυσμού.
Ο Χρουτσόφ, ο οποίος παρ’ ότι Ρώσος είχε κυβερνήσει την Σοβιετική Ουκρανία επί Στάλιν, όταν ανέλαβε (1953) αποφάσισε να επενδύσει στην περιοχή. Τότε μπήκαν οι βάσεις για την εκβιομηχάνισή της. O διάδοχός του, Λεονίντ Μπρέζνιεφ, γεννημένος στην Ουκρανία, συνέχισε την ανάπτυξη και ευνόησε κυρίως τις ανατολικές ρωσόφωνες περιοχές. H χώρα γνώρισε και μεγάλη βιομηχανική ανάπτυξη, εκτός από γεωργική.
Το 1954, επίσης, έγινε και μια συμβολική κίνηση: Ο Χρουτσόφ μετέφερε τη διοίκηση της Κριμαίας από την Ρωσία στην Ουκρανία. Η Κριμαία, με την ρώσικη πλειοψηφία της (σχεδόν 70% είναι Ρώσοι) και μειονότητα Τατάρων είχε διοικητική αυτονομία. Η εθνολογική διαφορά ήταν, βέβαια, η αφορμή. Η αιτία ήταν η στρατηγική θέση της χερσονήσου. Στο λιμάνι της Σεβαστούπολης στάθμευε όλος ο στόλος της Μαύρης Θάλασσας.
Τα πρώτα χρόνια μετά την ΕΣΣΔ ήταν πολύ δύσκολα. Η Ουκρανία έγινε ανεξάρτητη την 1η Δεκεμβρίου 1991, αλλά έχασε το 60% του ΑΕΠ της ως το 1999! Ο πληθωρισμός έτρεχε με πενταψήφια νούμερα (!) και οι συναλλαγές γίνονταν με κουπόνια ως το 1996, τη στιγμή που υιοθετήθηκε το ισχύον νόμισμα, το χρίβνα.
Πρώτος πρόεδρος της χώρας έγινε ο τότε πρόεδρος της βουλής, Λεονίντ Κράβτσουκ. Τον νίκησε στις εκλογές του 1994 ο Λεονίντ Κούτσμα, διακεκριμένος αεροναυπηγός και πρώην μέλος της κεντρικής επιτροπής του Κόμματος στη χώρα. Ο Κούτσμα έμεινε μέχρι το 2004 και στα χρόνια του θεσμοθετήθηκε το ημι-προεδρικό σύστημα διακυβέρνησης. Δηλαδή αυξημένες αρμοδιότητες του προέδρου.
Από εκείνη την εποχή η χώρα διαιρέθηκε εκλογικά. Οι ανατολικές επαρχίες ψήφιζαν σχεδόν μονοκούκι τον ρωσόφιλο υποψήφιο και οι δυτικές τον «εθνικιστή» (και δυτικόφιλο).
Το 2005, λοιπόν, επικράτησε ο Βίκτορ Γιούσενκο με τις «δυτικές» ψήφους. Μάλιστα χρειάστηκε να επαναληφθεί ο δεύτερος γύρος, γιατί την πρώτη φορά παρατηρήθηκε εκτεταμένη νοθεία υπέρ του φιλορώσου Γιανουκόβιτς. Ο τραπεζίτης Γιούσενκο έμεινε για μια πενταετία (2010), αφού προηγουμένως δέχτηκε μια απόπειρα δολοφονίας (δηλητηρίαση με διοξίνη). Το 2010 εξελέγη ο φιλορώσος Γιανουκόβιτς με 48,95% έναντι 45,47% της φιλοδυτικής Γιούλια Τιμοσένκο.
To Νοέμβριο του 2013 η χώρα διχάστηκε ολοκληρωτικά. Η (αναμενόμενη) απόφαση του Γιανουκόβιτς να παγώσει την συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση που’ χε προωθήσει ο Γιούσενκο, κι αντιθέτως να επιδιώξει στενότερες σχέσεις με τη Ρωσία προκάλεσε την οργή της δυτικής Ουκρανίας και τους πανηγυρισμούς της ανατολικής. Οι διαδηλώσεις (πίσω από τις οποίες, κατά τον Γιανουκόβιτς, βρισκόταν οι ΗΠΑ και η ΕΕ) εξελίχθηκαν σε εκτεταμένες ταραχές, με σκοτωμούς από ελεύθερους σκοπευτές μέσα στις πόλεις. Ο Γιανουκόβιτς τον Φεβρουάριο του 2014 έπεσε και πάνω στην αναμπουμπούλα, η Ρωσία κινήθηκε.
Μέσα σε λίγες μέρες, κατά διαταγή του Πούτιν, οι ρώσικες στρατιωτικές δυνάμεις της Κριμαίας κατέλαβαν όλη τη χερσόνησο και αμέσως έστησαν δημοψήφισμα, στο οποίο με μεγάλη πλειοψηφία οι κάτοικοι «επέλεξαν» την απόσχιση από την Ουκρανία και την ένωση με τη Ρωσία. Επίσης στις δύο ανατολικές περιοχές του Λουγκάνσκ και του Ντόνετσκ ένοπλες ρωσόφιλες ομάδες (με ρώσικη υποστήριξη) πήραν τον έλεγχο ολόκληρων επαρχιών και τις ανακήρυξαν ανεξάρτητες από την Ουκρανία. Αυτό το καθεστώς ισχύει και σήμερα.
Στις εκλογές που έγιναν μετά απ’ αυτά (Μάιος 2014) εξελέγη από τον πρώτο γύρο ο Πέτρο Ποροσένκο. Κομματικά ανεξάρτητος, επιχειρηματίας με γερό πορτοφόλι, ο Ποροσένκο ακολούθησε μια άκρως εθνικιστική ατζέντα με σλόγκαν τρεις λέξεις: Στρατός, γλώσσα, πίστη. Ο νοών νοείτω… Κατά τη θητεία του υπήρξε και η αναγνώριση του αυτοκέφαλου της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, δηλαδή η ανεξαρτησία της από το πατριαρχείο της Μόσχας, που προκάλεσε εκ νέου τριγμούς με τη Μόσχα.
Στις εκλογές του 2019 ο κόσμος έκανε πρόεδρο έναν… τηλεοπτικό σταρ. Ο Βλαντιμίρ Ζελένσκι, κωμικός ηθοποιός και τηλεοπτικός παραγωγός, πρωταγωνιστούσε σε μια σατιρική τηλεοπτική σειρά με τίτλο «Σλούγκα Ναρόντου», δηλαδή «ο υπηρέτης του λαού». Σ’ αυτή τη σειρά ένας 30άρης καθηγητής εκλέγεται αναπάντεχα πρόεδρος της Ουκρανίας (παρόμοιο σενάριο της ταινίας Man of the Year με τον Ρόμπιν Ουίλιαμς) και αντιμετωπίζει τα προβλήματα μ’ έναν ολότελα δικό του τρόπο.
Το σόου έσπασε τα κοντέρ των μετρήσεων τηλεθέασης, κι ο Ζελένσκι ταυτίστηκε τόσο πολύ με το ρόλο του που… αποφάσισε να τον παίξει και στ’ αλήθεια. Ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του απέναντι στον Ποροσένκο και τον κατατρόπωσε στον δεύτερο γύρο με εντυπωσιακό ποσοστό 73%.
Βεβαίως, άλλο η τηλεόραση κι άλλο η πολιτική. Ο Ζελένσκι πήρε αποφάσεις που έδειξαν ότι ήθελε να συγκρουστεί με το παλιό (όπως η αντικατάσταση 15 κυβερνητών επαρχιών σε ένα βράδυ), αλλά από την άλλη τον κατηγορούν για σχέσεις με ολιγάρχες και προώθηση διάφορων ιδιωτικών συμφερόντων. Αυτή του η απειρία, και το γεγονός ότι η πρώτη του επίσημη επίσκεψη ως πρόεδρος ήταν στις Βρυξέλλες, έχουν θορυβήσει τον Πούτιν.
Ο οποίος Πούτιν, προφανώς, στέλνει τα δικά του μηνύματα προς την Ευρώπη. Κοινώς, ξεχάστε ότι μπορείτε να χειραγωγήσετε τον ηθοποιάκο που έγινε πρόεδρος από την απελπισία του λαού. Εγώ δαγκώνω, δεν αστειεύομαι. Με το που θα κάνετε πως απλώνετε το πόδι σας, θα μπω κι εγώ και… γαία πυρί μιχθήτω.
Ο Ζελένσκι έχει δηλώσει δημοσίως ήδη από τον περασμένο Νοέμβριο πως έχει πληροφορίες περί προσπάθειας ανατροπής του από φιλορωσικά κέντρα αποσταθεροποίησης. Δε νομίζω ότι αυτό είναι το σχέδιο της Ρωσίας. Αν ήταν τέτοιο, θα είχε κινηθεί νωρίτερα. Υπήρξε και σχέδιο «αυτονόμησης» όχι μόνο των δύο ανατολικών επαρχιών, αλλά όλου του νοτιοανατολικού τμήματος, σχεδόν της μισής χώρας, αλλά ο Πούτιν το πάγωσε. Απλά κάνει επίδειξη ισχύος, για να μην βρεθεί με βάσεις του ΝΑΤΟ στο… ευαίσθητο υπογάστριό της.
Το μπαλάκι μοιάζει να βρίσκεται στο γήπεδο Ευρώπης και ΗΠΑ, άσχετο με το τι λένε. Αν αυτοί αποτολμήσουν οποιαδήποτε μορφή αλλαγής του στάτους κβο (έστω και με δημοκρατικό τρόπο π.χ. μ’ ένα δημοψήφισμα για την ένταξη ή μη στο ΝΑΤΟ), οι Ρώσοι θα μπουκάρουν. Αν όχι, αυτή η ισορροπία του τρόμου θα συνεχιστεί. Κι αλίμονο σ’ αυτόν που θα έχει τα πιο αδύναμα νεύρα.
Υ.Γ. Προφανώς υπάρχουν και μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, από πλουτοπαραγωγικές πηγές μέχρι αγωγούς και τα ρέστα. Αλλά εδώ που έχουμε φτάσει παίζουν δευτερεύοντα ρόλο. Κυρίως γεωπολιτική είναι η μάχη, όχι οικονομική.
