Το χωριό ξεπροβάλλει μέσα από ένα πέπλο ομίχλης, μπροστά από ένα πλάτωμα του ορεινού δρόμου. Βράχοι και κοτρόνες κάθε μεγέθους, θάμνοι, άγρια σπαράγγια, ελάχιστες αμυγδαλιές, πολλοί κορμοί πεσμένοι, απομεινάρια και σημάδια παλιών πυρκαγιών, εδώ και εκεί πρόβατα που βόσκουν κάτω από τη βροχή που μόλις έχει ξεκινήσει. Σε αυτά τα βοσκοτόπια πριν από 197 χρόνια, τον Μάιο του 1825, μια χούφτα επαναστατημένοι Ελληνες, με επικεφαλής έναν ρασοφόρο, έπεσαν μέχρις ενός κάτω από τα πυκνά πυρά μιας καλά οργανωμένης και εξοπλισμένης αιγυπτιακής στρατιάς. Για τους σημερινούς, υπερηλίκους ως προς το πλείστον, κατοίκους το Μανιάκι δεν είναι μόνο ο τόπος τους και το σπιτικό τους. Είναι ένα μείγμα θρύλων, προφορικής παράδοσης, ιστορίας και περηφάνιας για τη θυσία περίπου 600 μαχητών, με επικεφαλής τον Παπαφλέσσα, απέναντι σε 6.000 άνδρες του αιγυπτιακού στρατού, καθοδηγούμενους από τον Ιμπραήμ.
Αδιαμφισβήτητο είναι ότι τα σημερινά βοσκοτόπια και χωράφια γύρω από το Μανιάκι ήταν για δεκαετίες ένα απέραντο νεκροταφείο. «Βάζαμε το αλέτρι με τον συχωρεμένο τον πατέρα μου και έπεφτε επάνω σε μνήματα. Σωροί πετρών κάλυπταν κόκαλα εδώ, εκεί, παραπέρα. Παντού κόκαλα. Σπέρναμε και πέφταμε επάνω σε λείψανα. Τα μαρτίνια (σ.σ. πρόβατα) έβοσκαν και όταν ήταν να τα μάσουμε (σταβλίσουμε) βλέπαμε μπροστά μας και άλλα κόκαλα» θυμούνται οι ντόπιοι. Οσο για την περίφημη βελανιδιά όπου στήθηκε ο νεκρός Παπαφλέσσας, δεν υπάρχει πια. Σύμφωνα με προφορικές μαρτυρίες, ένας αδίστακτος επίτροπος του χωριού τη δεκαετία του ‘20 έβαλε ξυλοκόπους να κόψουν τα δένδρα αυτά και εμπορεύτηκε την πολύτιμη ξυλεία.
Οι Ελληνες ήταν 2.500 αλλά σταδιακά τράπηκαν σε φυγή τα προηγούμενα βράδια, βλέποντας τον στρατό του Ιμπραήμ. Η μάχη άρχισε το πρωί σαν σήμερα, 20 Μαΐου 1825 και κράτησε περίπου οκτώ ώρες. Για τους πεπειραμένους Αιγύπτιους και τους Γάλλους αξιωματικούς τους δεν ήταν δύσκολο να κάμψουν την αντίσταση των λιγοστών Ελλήνων, παρότι πολέμησαν με υπέρμετρη γενναιότητα.
Μετά τη μάχη, ο Ιμπραήμ αναζήτησε τον νεκρό Παπαφλέσσα. Του έφεραν ένα ακέφαλο πτώμα. Διέταξε να βρεθεί και η κεφαλή του και αφού στερέωσαν όρθιο σε ένα κορμό δέντρου το σώμα του, του πρόσδεσαν και το κεφάλι, ώστε να παρέχει την εντύπωση ζωντανού ανθρώπου. Τότε ο Ιμπραήμ, κατά τον Φωτάκο, τον κοίταξε άφωνος για λίγο, έκαμε μια χειρονομία σεβασμού και θαυμασμού και είπε: «Πράγματι αυτός ήτο ικανός και γενναίος άνθρωπος. Καλύτερα να επαθαίναμεν άλλην τόσην ζημίαν, αλλά να τον επιάναμεν ζωντανόν».
Μετά τη νίκη του στο Μανιάκι, ο Ιμπραήμ ολοκλήρωσε την κατάληψη της Μεσσηνίας με την πυρπόληση της Καλαμάτας και στη συνέχεια στράφηκε κατά της Τριπολιτσάς, την οποία κατέλαβε στις 11 Ιουνίου 1825.
