? Ενα τρόπαιο από ατόφιο χρυσάφι…
✍️ ???????????? ⏳
#Story No 291 ?
Το πρώτο τρόπαιο του Μουντιάλ που απονεμόταν μέχρι το 1970 είχε ελληνικό χρώμα καθώς αναπαριστούσε την αρχαιοελληνική Θεά «Νίκη». Αυτός είναι ο λόγος που ονομαζόταν Victory ενώ το 1946 μετονομάστηκε σε κύπελλο Ζιλ Ριμέ προς τιμήν του εμπνευστή της διοργάνωσης. Το κύπελλο ήταν από επιχρυσωμένο ασήμι, ζύγιζε 3.8 κιλά, είχε ύψος 35 εκατοστά και σχεδιάστηκε από τον Αμπέλ Λεφρέρ.
Το 1928 ο Ριμέ σκέφτηκε ότι ένα παγκόσμιο τουρνουά ποδοσφαίρου κάθε τέσσερα χρόνια ήταν μια καλή ιδέα, χρειαζόταν κάτι για να βραβεύσει τους νικητές. Προσέλαβε τον Παριζιάνο γλύπτη, ο οποίος επινόησε ένα σχέδιο που βασιζόταν στο αρχαίο ελληνικό γλυπτό της «Φτερωτής Νίκης της Σαμοθράκης» (το οποίο μπορεί κανείς να δει ακόμη στο Μουσείο του Λούβρου), με τη Νίκη, τη θεά της νίκης, να κρατάει ένα οκταγωνικό κύπελλο με τα φτερά της. Το τρόπαιο ήταν αρχικά γνωστό απλώς ως «Νίκη» και πήρε το όνομά του από τον Ζιλ Ριμέ μόνο μετά τον θάνατό του το 1956.
Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το τρόπαιο βρισκόταν στα χέρια των Ιταλών ως νικητές της τελευταίας διοργάνωσης. Τότε ο αντιπρόεδρος της FIFA, Οτορίνο Μπαράσι, μετέφερε το τρόπαιο από μια τράπεζα της Ρώμης σ’ ένα κουτί παπουτσιών κάτω από το κρεβάτι του. Ο λόγος ήταν για να μην το κλέψουν οι ναζί που άρπαζαν οτιδήποτε έβρισκαν μπροστά τους.
Το τρόπαιο χαρίστηκε στην εθνική ομάδα της Βραζιλίας το 1970 όταν το κατέκτησε 3 φορές αλλά εκλάπη το 1983 από το μουσείο της βραζιλιάνικης ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας και δεν βρέθηκε ποτέ.
Στο Μουντιάλ του 1974 πρωτοεμφανίστηκε η εκδοχή του Κυπέλλου που γνωρίζουμε μέχρι και σήμερα. Αποτελείται από 5 κιλά χρυσό, ζυγίζει 6.175 κιλά και έχει ύψος 36.5 εκατοστά. Σχεδιάστηκε από τον Ιταλό καλλιτέχνη Τζόρτζιο Γκατζανίγκα και αναπαριστά δύο ανθρώπους που κρατούν τη Γη, θέλοντας να δείξει την οικουμενικότητα που προάγει ο θεσμός. Το εσωτερικό του είναι κούφιο διότι αν ήταν μασίφ θα έπρεπε να ζυγίζει κοντά στα… 80 κιλά.
Το 1971 η άνθρωποι της FIFA προκήρυξαν διαγωνισμό. Σχεδιαστές, γλύπτες, κατασκευαστές τροπαίων και σχεδόν οποιοσδήποτε ήθελε να δοκιμάσει, κλήθηκαν να σχεδιάσουν ένα ολοκαίνουργιο τρόπαιο του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Υποβλήθηκαν 53 σχέδια από επτά διαφορετικές χώρες, αλλά ένα ξεχώρισε. Ενώ οι άλλοι έστειλαν απλώς σκίτσα, τα οποία πρέπει να ερμηνεύσεις και να φανταστείς πώς θα είναι το τελικό αποτέλεσμα, ο Γκατζανίγκα έστειλε ένα μοντέλο από κιμωλία – ήταν εύθραυστο, αλλά ήταν εκεί στο τραπέζι, ώστε οι κριτές να δουν πώς είναι να το κρατάς, να βγάζεις φωτογραφία μαζί του.
Κάθε στοιχείο του τροπαίου μελετήθηκε προσεκτικά. Το πρώτο πράγμα είναι η υδρόγειος σφαίρα, η οποία εξυπηρετεί δύο σκοπούς. Καθώς πρόκειται για το Παγκόσμιο Κύπελλο, είναι λογικό ο κόσμος να αποτελεί μέρος του τροπαίου. Φυσικά, ο κόσμος είναι σφαιρικός και, ως εκ τούτου, μοιάζει πολύ με μια μπάλα. Οι ανθρώπινες φιγούρες που αναδύονται από το υλικό της βάσης εκτείνονται προς τα πάνω και στηρίζουν τον κόσμο, τον οποίο επίσης φαντάστηκε ο εμπνευστής ως μπάλα.
Στην βάση του τροπαίου υπάρχουν δύο πράσινες ταινίες από μαλαχίτη. Αρχικά προβλεπόταν ότι το τρόπαιο θα είχε περιορισμένη διάρκεια ζωής – μέχρι το τουρνουά του 2030 – γι’ αυτό και ο Γκατζανίγκα συμπεριέλαβε προσεκτικά 20 ορθογώνιες θέσεις για να χαραχθούν πάνω του τα ονόματα κάθε νικητή. Τα ονόματα αυτών των νικητών είναι επίσης τώρα χαραγμένα στο κάτω μέρος της βάσης.
Η κατασκευή του κόστισε περίπου 7.690 λίρες (9.390 δολάρια), δηλαδή περίπου 90.000 λίρες (110.000 δολάρια) σε σημερινά χρήματα. Όχι ότι ο Γκατζανίγκα είδε πολλά από αυτά: ως υπάλληλος της εταιρείας, του δόθηκε ένα μικρό μπόνους, αλλά η κύρια ανταμοιβή θεωρήθηκε η δόξα και η ενίσχυση της φήμης που είχε η κατασκευή του τροπαίου του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Σωστά – ακόμη και ο τύπος που σχεδίασε το Παγκόσμιο Κύπελλο πληρωνόταν με δόξα.
Το συγκεκριμένο τρόπαιο δεν χαρίζεται σε καμία χώρα, μετά την κλοπή του 1983, παρά μόνο το κατέχει κάθε χώρα μέχρι το επόμενο Μουντιάλ. Κάτω από το τρόπαιο αναγράφεται το όνομα της χώρας που το κατακτά και μέχρι το 2030 αναμένεται να έχει γεμίσει ο χώρος με τα ονόματα των χωρών. Μάλιστα συμπίπτει με την επέτειο των 100 χρόνων από τη διοργάνωση οπότε ίσως κατασκευαστεί κάποιο νέο…
