Το δημογραφικό πρόβλημα της Ελλάδας είναι γνωστό και ακολουθεί τις τάσεις πολλών άλλων δυτικών κοινωνιών. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της χώρας μας έχουν πολύ ενδιαφέρον για όσους χαράσσουν πολιτικές για τους νέους και την οικογένεια.
Σε έρευνα της διαΝΕΟσις, φαίνεται ότι οι Έλληνες εξακολουθούν να θεωρούν θεμέλιο της κοινωνίας την οικογένεια, η οποία αποτελεί μέγιστη αξία. Ταυτόχρονα, εμφανίστηκε για πρώτη φορά στις έρευνες ένα συγκλονιστικό στοιχείο: το 24% των νέων απάντησε ότι έχει άλλες προτεραιότητες και όχι τη δημιουργία οικογένειας και την απόκτηση παιδιών.
Τα στοιχεία έχουν ως εξής: η απογραφή του 2021 έδειξε μείωση του πληθυσμού της Ελλάδας σε σύγκριση με το 2001 κατά 0,88% και η Ελληνική Στατιστική Αρχή εκτιμά ότι ως το 2050 ο συνολικός πληθυσμός της χώρας μας θα πέσει από 10,8 εκατομμύρια κατοίκους σε 9,7 εκατομμύρια.
Σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ακόμα και αν αυξηθεί η γονιμότητα το μεσοπρόθεσμο πρόβλημα της γήρανσης του πληθυσμού δεν θα λυθεί. Όταν στην αναλογία του πληθυσμού αυξάνονται οι άνω των 65 ετών και συρρικνώνονται οι νέοι εργάσιμης ηλικίας, διαμορφώνονται συνθήκες κατάρρευσης του ασφαλιστικού, των συστημάτων υγείας και πρόνοιας, ακόμα και η προσδοκία για την ανάπτυξη της χώρας.
Σύμφωνα με τις μελέτες που έχουν εκπονηθεί σχετικά με την πιθανή εξέλιξη του δημογραφικού στην Ελλάδα, το πρόβλημα συνίσταται σε δύο παράγοντες. Αφενός την πιθανή μείωση του συνολικού πληθυσμού και, αφετέρου, τη μεταβολή στην ηλικιακή πυραμίδα.
Η ηλικιακή πυραμίδα του πληθυσμού μιας χώρας χωρίζεται σε τρεις βασικές κατηγορίες: έως 15 ετών, 15 έως 65 ετών και την ομάδα άνω των 65 ετών.
Η πρώτη και η τρίτη ηλικιακή ομάδα καταναλώνουν αλλά δεν παράγουν και δεν δημιουργούν εισόδημα. Η δεύτερη ηλικιακή ομάδα παράγει, καταναλώνει και καλύπτει τις καταναλωτικές ανάγκες των άλλων δύο ηλικιακών ομάδων.
Βασικό πρόβλημα που προκύπτει από την εξέλιξη του δημογραφικού, με βάση τις προβλέψεις για το 2050 και το 2060, είναι ότι η δεύτερη ηλικιακή ομάδα, η παραγωγική ομάδα του πληθυσμού, δεν θα επαρκεί για την κάλυψη των αναγκών της τρίτης ομάδας, των ανθρώπων με ηλικία μεγαλύτερη των 65 ετών.
Η εξέλιξη αυτή φέρνει τα «πάνω – κάτω» στις συντάξεις και τη σχέση εργαζομένων – συνταξιούχων, υποσκάπτοντας τα θεμέλια του ασφαλιστικού συστήματος.
Οι ειδικοί έχουν προτείνει διάφορες λύσεις, η κυβέρνηση λαμβάνει ορισμένα μέτρα, όμως αν το δημογραφικό δεν αναδειχθεί σε ύψιστη προτεραιότητα είναι πολύ πιθανό το 24% που αδιαφορεί στην προοπτική απόκτησης παιδιών να αυξηθεί και να ανατινάξει κάθε σχεδιαζόμενη πολιτική.
Καθώς θα επιβραδύνεται η αύξηση, ή και θα μειώνεται ο πληθυσμός, και κατ’ επέκταση το παραγωγικό ανθρώπινο δυναμικό, ο ρυθμός αύξησης των επενδύσεων αναμένεται να επιβραδύνει (μπορεί να γίνει αρνητικός). Επομένως, ο όγκος του φυσικού κεφαλαίου θα αρχίσει να μειώνεται, με αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγής και του εισοδήματος. Το μέλλον είναι, εμφανώς, δυσοίωνο…
Δημοσιεύτηκε στην «GOVNews Weekly» στις 20/4/2024
