Η ιστορία βρωμάει από παντού.
To 1941 η Ελλάδα είναι υπό γερμανική κατοχή και στη Θεσσαλονίκη φτάνει ο Μαξ Μέρτεν, ανώτερος δικαστικός σύμβουλος των εκεί γερμανικών στρατιωτικών διοικήσεων. Ήταν εισαγγελέας, μέλος και στέλεχος του ναζιστικού κόμματος. Δεν ήταν στρατιωτικός αλλά έφερε τον βαθμό του λοχαγού.
Κύρια αποστολή του ήταν η ανεύρεση, συγκέντρωσης και μεταφορά σε στρατόπεδα συγκέντρωσης Εβραίων της περιοχής Θεσσαλονίκης και γενικότερα της Μακεδονίας με την άμεση συνεργασία των αξιωματικών των Es-Es, Αλόις Μπρούνερ και Ντίτερ Βιολιτσένο.
Ο Μέρτεν διέταξε τη σύλληψη και μεταφορά στο Άουσβιτς πάνω από 50.000 Ελλήνων Εβραίων ενώ στις 11/7/1942 όλοι οι Ισραηλίτες άρρενες υποχρεώθηκαν να συγκεντρωθούν στην πλατεία Ελευθερίας της Θεσσαλονίκης, όπου υπό την απειλή ξυλοδαρμού, υπέστησαν εξευτελιστικές γυμναστικές ασκήσεις ώστε να γίνει επιλογή για την αποστολή των καταλλήλων σε καταναγκαστικά έργα στην Ελλάδα, κυρίως στην κατασκευή του σιδηροδρομικού δικτύου και τα λατομεία Σέδες και Τεμπών.
Έμεινε στην ιστορία ως ο «Χασάπης της Θεσσαλονίκης» και συμφώνησε να πληρώσει η ισραηλινή κοινότητα Θεσσαλονίκης 50.000.000 μάρκα (σε 4 δόσεις) για να απαλλαγούν οι επιλεγέντες για τα καταναγκαστικά έργα. Όταν όμως ξεκίνησε η αποστολή των Εβραίων στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και το υπόλοιπο ποσό δεν καταβλήθηκε.
Ακολούθησαν 18 αποστολές από τη Θεσσαλονίκη για το Άουσβιτς, περίπου 50.000 Εβραίοι στάλθηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης. Το 91% έχασαν τη ζωή τους σε θαλάμους αερίου. Ο Μέρτεν λεηλάτησε για το εαυτό του τις εβραϊκές περιουσίες, φθάνοντας μέχρι και στην τυμβωρυχία των εβραϊκών νεκροταφείων.
Αναχώρησε από την Ελλάδα τον Μάρτιο του 1944. Η κυβέρνηση Πέτρου Βούλγαρη βγάζει το 1947 ένταλμα σύλληψης του Μέρτεν, όμως απουσιάζει. Είναι στη Γερμανία ωστόσο ήρθε στη Θεσσαλονίκη το 1957, ως τουρίστας. Λέγεται ότι γύρισε για τον θησαυρό από τη σύληση της εβραϊκής περιουσίας. Μάλιστα τον Απρίλιο του 1957 παρουσιάστηκε στο «Γραφείο Εγκληματιών Πολέμου» για να καταθέσει ως μάρτυρας υπεράσπισης του Γερμανού εγκληματία πολέμου Αρτουρ Μάισνερ αλλά αναγνωρίστηκε, συλλαμβάνεται μέσα και προφυλακίστηκε στις φυλακές Αβέρωφ.
Οι κατηγορίες βαριές: φόνοι, κλεψιές, λεηλασίες κλπ. Εγκληματίας στυγνός, όχι πολέμου. Οι Γερμανοί αντιδρούν αλλά το δικαστήριο τον καταδίκασε συνολικά σε 25 χρόνια κάθειρξη δίχως δικαίωμα περαιτέρω προσφυγής και διέταξε τη δήμευση της περιουσίας του.
Και τι απέγινε; Τον Νοέμβριο του 1958 ο τότε πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής επισκέφθηκε επίσημα τη Βόννη, συνάντησε τον Καγκελάριο Κόνραντ Αντενάουερ και ζήτησε δάνειο 200 εκατ. μάρκων. Οι Γερμανοί ζήτησαν ως αντάλλαγμα την έκδοση του Μέρτεν. Παρά τις εν Ελλάδι αντιδράσεις, ο Καραμανλής το αποδέχεται και η κυβέρνηση ψηφίζει στο τμήμα διακοπών της Βουλής τον νόμο 3933/1959 «περί αναστολής διώξεως εγκληματιών πολέμου» (!).
Ο Μέρτεν αποφυλακίσθηκε στις 5/11/1959 και απελάθηκε στη Γερμανία όπου πέθανε το 1972. Καμία άλλη δίκη Γερμανού εγκληματία δεν έγινε αν και εκδοθήκαν 850 παραπεμπτικά βουλεύματα. Σήμερα φυλάσσονται στα γενικά αρχεία του Κράτους στην Αθήνα.
Τον Μάρτιο του 1960 οι Γερμανοί έδωσαν στον Καραμανλή το περιβόητο δάνειο, για το οποίο είχε ταξιδέψει μαζί με τον τότε υπουργό Εξωτερικών, Ευάγγελο Αβέρωφ. Ήθελαν να εξασφαλίσουν πιστώσεις για έργα υποδομής και βιομηχανικές επενδύσεις καθώς και τη μεσολάβηση του καγκελάριου Αντενάουερ για την επίλυση του Κυπριακού. Εκτός του Μέρτεν οι Γερμανοί ήθελαν και είσοδο εταιρειών στην ελληνική αγορά με πρώτη και καλύτερη τη (ω ναι) Siemens!
Και, λίγο αργότερα ο Μαξ Μέρτεν, από τη φυλακή, αποκαλύπτει πως η σύζυγος του υπουργού Εσωτερικών Δημήτρη Μακρή, η Δοξούλα Λεοντίδου, ήταν προσωπική του γραμματέας στη Θεσσαλονίκη κατά τη διάρκεια της κατοχής και την κάλεσε ως μάρτυρα υπεράσπισης στη δίκη του! Το σκάνδαλο θα λάβει αργότερα ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις όταν ο Μέρτεν καταδικαστεί σε 25 χρόνια κατά συγχώνευση και θα «ωφεληθεί» αργότερα με την σκανδαλώδη απέλασή του στη Δυτική Γερμανία.
Το Σεπτέμβριο του 1960, σαν σήμερα 28 Σεπτεμβρίου, μια εφημερίδα του Αμβούργου και το περιοδικό «Spiegel» βγάζουν αφηγήσεις του Μαξ Μέρτεν σύμφωνα με τις οποίες ο Καραμανλής, ο Δημήτρης Μακρής, η σύζυγός του Λεοντίδου και ο Γεώργιος Θεμελής, νομάρχης Πέλλας κατά την κατοχή και υφυπουργός Άμυνας επί κυβέρνησης Καραμανλή, ήταν έμμισθοι πληροφοριοδότες των γερμανικών αρχών κατοχής και λάμβαναν τις αμοιβές από τις κατασχεμένες περιουσίες των Εβραίων της Θεσσαλονίκης.
Ο σάλος που ξεσπάει απλώνεται σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και πολλές αμερικανικές εφημερίδες αφιερώνουν άρθρα στο θέμα φέρνοντας σε δυσχερή θέση το State Department που στήριζε ανοιχτά την κυβέρνηση Καραμανλή.
Η δυτικογερμανική κυβέρνηση εκφράζει τη λύπη της μετά από έντονα ελληνικά διαβήματα και δεν τόλμησε να λάβει παραπέρα σαφή θέση κρατώντας τις αποστάσεις. Για να αποδείξει τους ισχυρισμούς του ο Μέρτεν στους Έλληνες δημοσιογράφους, τους δείχνει το ενυπόγραφο λεύκωμα με αναμνηστικές φωτογραφίες που του χάρισε η Λεοντίδου όταν αυτή, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του, δούλευε μαζί του στη γερμανική διοίκηση στη Θεσσαλονίκη στην κατοχή.
Οι κατηγορίες κατά του Κωνσταντίνου Καραμανλή δεν αποδείχτηκαν ποτέ. Στις 7 Μαρτίου 1961 ο Μέρτεν αρνήθηκε να καταθέσει στα γερμανικά δικαστήρια σχετικά με τα όσα καταμαρτυρούσε στον Κωνσταντίνο Καραμανλή και τον Δημήτρη Μακρή, δηλώνοντας ότι δεν εμπιστεύεται τη γερμανική δικαιοσύνη. Στις 10 Νοεμβρίου 1961 καταδικάστηκε ερήμην σε τετραετή φυλάκιση και χρηματική καταβολή 70.000 δραχμών ως ένοχος συκοφαντικής δυσφήμισης.
Το έγγραφο της CIA
Το 2015 ένα έγγραφο – μαρτυρία διπλωματικού υπαλλήλου βγήκε στη δημοσιότητα, σύμφωνα με τον οποίο ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Κωνσταντίνος Τσαλδάρης συμπεριλαμβάνονταν σε λίστα πρακτόρων των ναζί κατά την κατοχή.
Σύμφωνα με το σχετικό έγγραφο, που αναρτήθηκε στην επίσημη ιστοσελίδα της CIA, ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, πρωθυπουργός και ιδρυτής της Νέας Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Καραμανλής, είχε συνδράμει τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής στη Θεσσαλονίκη στην εξόντωση των Εβραίων της πόλης. (προφανώς οι πληροφορίες προέρχονται από τον Μέρτεν)
Συγκεκριμένα, σύμφωνα πάντα με το έγγραφο της CIA, στη δικογραφία που οδήγησε στην καταδίκη του εγκληματία πολέμου Άντολφ Άιχμαν υπήρχε πίνακας Ελλήνων πρακτόρων που συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς κατακτητές και συγκεκριμένα με τον Μέρτεν, που πρωτοστάτησε στην εξόντωση των Εβραίων της Θεσσαλονίκης.
Όπως αναφέρει το έγγραφο, στα ονόματα των πρακτόρων περιλαμβανόταν το όνομα του τότε Έλληνα πρωθυπουργού και επικεφαλής της ΕΡΕ, Κωνσταντίνου Καραμανλή, του πρώην πρωθυπουργού και αρχηγού του Λαϊκού Κόμματος, Κωνσταντίνου Τσαλδάρη, καθώς και ενός καθηγητή Πανεπιστημίου ονόματι Πετρόπουλου.
Στο έγγραφο αναφέρεται ότι υπάλληλος του ελληνικού Υπουργείο Εξωτερικών με καταγωγή από το Ισραήλ παρακολούθησε τη δίκη και έλαβε γνώση «ιδίοις όμμασι», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο έγγραφο, των ευαίσθητων πληροφοριών που περιείχε ο πίνακας. Στη συνέχεια ειδοποίησε αρμοδίως την τότε ελληνική κυβέρνηση. Από εκείνο το σημείο και έπειτα, σύμφωνα πάντα με το έγγραφο, η ελληνική κυβέρνηση μέσω της πρεσβείας στο Ισραήλ προέβη σε επίμονα διαβήματα ώστε να μη δημοσιοποιηθεί με κανέναν τρόπο ο επίμαχος πίνακας και αποκαλυφθεί το όνομα του πρωθυπουργού.
Πράγματι, αναφέρει το έγγραφο, ο εισαγγελέας της δίκης, Χάουσνερ, δεν χρησιμοποίησε τα στοιχεία του πίνακα στη δίκη.
