78 χρόνια μετά από τον Μάιο του 1941 θα αναβιώσει ποδοσφαιρικά αυτή την φορά η περίφημη Μάχη της Κρήτης, μία από τις κορυφαίες στιγμές στην ιστορία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Στη παρούσα φάση δεν θα πέσουν Γερμανοί «ομπρελάδες» στα παράλια και στα ηπειρωτικά της Μεγαλονήσου, αλλά «κορμιά» στο «Γεντί Κουλέ» και στα «Περιβόλια» με έπαθλο ένα εισιτήριο για την Σούπερ Λίγκα της νέας περιόδου.
ΟΦΗ εναντίον Πλατανιά στην προκειμένη περίπτωση σε δυο συναντήσεις-φωτιά με τους παλαιότερους Ομιλίτες να φέρνουν στην μνήμη τους τις ιστορικές στιγμές του 1968 όταν ο ΟΦΗ κέρδιζε μέσω αυτής της διαδικασίας για πρώτη φορά την προαγωγή του στην πρώτη κατηγορία.
Οι «ομπρελάδες» τσακίζονται στη μάχη της Κρήτης
Τα μπαράζ εκείνης της χρονιάς ορίστηκαν μόλις δύο εβδομάδες πριν την διεξαγωγή των αγώνων όταν με ξαφνική απόφαση του Γ.Γ.Α Κώστα Ασλανίδη μετά από…άνωθεν εντολή από το Υπουργείο Εσωτερικών (υπουργός ο… Ρεθυμνιώτης Στυλιανός Παττακός, μέλος της ηγετικής πραξικοπιματικής τριάδας μαζί με τους Παπαδόπουλο και Μακαρέζο) άλλαξε την διακήρυξη του πρωταθλήματος που αρχικά όριζε τον υποβιβασμό των τριών τελευταίων ομάδων. Έτσι εμπνεύστηκε την διεξαγωγή αγώνων μπαράζ. Οι δευτεραθλήτριες της δεύτερης κατηγορίας με την 14η και την 15η της πρώτης κατηγορίας ενώ παράλληλα δεν υποβιβάστηκε καμία ομάδα από τη δεύτερη κατηγορία που αυξήθηκαν κατά τέσσερις.
Η Καβάλα δευτεραθλήτρια του Βορείου Ομίλου αντιμετώπισε τον Πανσερραϊκό που κέρδισε την παραμονή του. Νίκη 2-0 στις Σέρρες και ισοπαλία 0-0 στην Καβάλα με…ήρωα τον Παναγιώτη Κελεσίδη που έπιανε τα άπιαστα.
Αντίθετα η έτερη της πρώτης κατηγορίας ο Πανελευσινιακός έπαιρνε την άγουσα του υποβιβασμού με αντίπαλο τον ΟΦΗ. Πρώτο ματς στην Ελευσίνα, παρουσία 3.000 Κρητικών (ναυλώθηκαν επτά πλοία για να μεταφέρουν τους εκατοντάδες Ηρακλειώτες). Ο κορυφαίος Κρητικός ποδοσφαιριστής όλων των εποχών, Πέτρος Βουζουνεράκης είχε βάλει μπροστά τον ΟΦΗ στο 70’ αλλά οι γηπεδούχοι με πέναλτι του Παύλου Γρηγοριάδη στο 77’ (κτυπήθηκε πριν σφυρίξει ο διαιτητής) και γκολ του Μιχάλη Κωνσταντίνου, οι γηπεδούχοι νίκησαν 2-1. Καθώς τότε δεν υπήρχε ο κανονισμός του «εκτός έδρας γκολ» ούτε η διαδικασία των πέναλτι, είχε αποφασιστεί να γίνει και τρίτο ματς και αν και εκεί δεν υπήρχε νικητής να ακολουθούσε κλήρωση.
Η διοίκηση του ΟΦΗ έταξε πριμ 25.000 δραχμών σε κάθε παίκτη (τρομερό ποσό για την εποχή). Στο δεύτερο ματς ο ΟΦΗ με δύο γκολ του Βουζουνεράκη και ένα του 17χρονου Δημήτρη Παπαδόπουλου νίκησε με 3-0 και έτσι έγινε και τρίτο ματς στα Χανιά όπως είχε προαποφασιστεί τρεις μέρες αργότερα (26 Ιουνίου).
Πάνω από 10.000 θεατές από κάθε γωνιά της Κρήτης γέμισαν ασφυκτικά το γήπεδο όπου ο ΟΦΗ επικράτησε ξανά με 3-0 (Σκανδαλάκης, Λεμονής, Παπαδόπουλος) και κέρδιζε για πρώτη φορά την προαγωγή του στην πρώτη κατηγορία.
Να δούμε στη συνέχεια το χρονικό των αγώνων μπαράζ στα 60 χρόνια από την καθιέρωση της εθνικής κατηγορίας.
Το πρώτο…
Στις 30 Ιουλίου του 1960 στο γήπεδο της Νέας Φιλαδέλφειας έγινε το πρώτο μπαράζ με καθαρά βορειοπελοπονησιακό χρώμα. Ο Παναιγιάλειος που είχε το αβαντάζ και της ισοπαλίας λόγω καλύτερης διαφοράς τερμάτων στην κανονική περίοδο, επικράτησε 2-1 του Παγκορινθιακού. Το σκορ είχε ανοίξει ο Λάκης Σοφιανός που το πρωί της ίδιας ημέρας είχε υπογράψει στον Ολυμπιακό.
Η περιπέτεια του Άρη
Τέσσερις ομάδες είχαν ισοβαθμήσει στην πρωτελευταία θέση της περιόδου 1962-63 με συνέπεια να γίνει ένα μίνι πρωτάθλημα τριών αγωνιστικών για να υποβιβαστεί η τελευταία και να ακολουθήσει τον Φωστήρα στην δεύτερη κατηγορία.
Την νύφη τελικά πλήρωσε η Προοδευτική ενώ Καλαμαριά, Παναιγιάλειος και Άρης κέρδισαν την παραμονή τους. Οι τρεις τους πέτυχαν από μια νίκη με την ομάδα του Κορυδαλλού να χάνει στο τρίτο και καθοριστικό ματς από τον Παναιγιάλειο στην Χαλκίδα με 1-0.
Η μάχη της Λαμίας
Κάτω από συνεχή βροχή, ένταση εντός και εκτός αγωνιστικού χώρου, με 5.000 θεατές να έχουν κατακλύσει κάθε γωνιά του γηπέδου της Λαμίας, έγινε το μπαράζ της Νίκης Βόλου με τον Ολυμπιακό Χαλκίδος το 1964.
Η ισοπαλία που ήταν το τελικό αποτέλεσμα μετά από 120 δραματικά λεπτά (1-1) έστειλε την ομάδα της Εύβοιας στην δεύτερη κατηγορία καθώς η Νίκη υπερείχε στη διαφορά τερμάτων στη κανονική περίοδο.
Μπαράζ του φθινοπώρου
Τέλη Οκτωβρίου και αρχές Νοεμβρίου του 1965 έγιναν τα μπαράζ ενός πρωταθλήματος που είχε ολοκληρωθεί στις 29/6 αλλά χρειάστηκε να διεξαχθεί ο αγώνας της Νίκης Βόλου με τον Παναθηναϊκό τον… Σεπτέμβριο και να τελειώσει ισόπαλος χωρίς γκολ μετά από πολλές περιπέτειες και την διακοπή του στην κανονική διάρκεια.
Η Νίκη χάρις στο «Χ» αυτό πήγε σε μπαράζ με Παναιγιάλειο και Καλαμαριά. Έγιναν τρία ματς (όλα στη Λεωφόρο) με την Καλαμαριά να χάνει και στα δύο δικά της και να υποβιβάζεται.
Το τέλος των «Πασάδων»
Στις 6 Ιουλίου του 1966 στο γήπεδο της Ν. Φιλαδέλφειας γράφτηκε το τέλος των περίφημων «Πασάδων του Αιγίου» του Αστέριου Μπέλλα.
Ο Παναιγιάλειος αγωνίστηκε για τελευταία φορά ως ομάδα της πρώτης κατηγορίας και παρά την νίκη του με 1-0 επί της Προοδευτικής με σκόρερ τον αείμνηστο Μιχάλη Κρητικόπουλο υποβιβάστηκε λόγω χειρότερης διαφοράς τερμάτων. Αν είχε νικήσει με δύο γκολ διαφορά θα είχε σωθεί σε βάρος της Προοδευτικής ενώ ο τρίτος της παρέας σε αυτό το μίνι πρωτάθλημα, ο Πανσερραϊκός είχε ήδη «καθαρίσει».
Με κλήρωση!
Για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά ο 14ος και ο 15ος της πρώτης κατηγορίας έδωσαν αγώνα μπαράζ με τις δευτεραθλήτριες της δεύτερης το 1969. Μία γεωγραφική συγκυρία έδωσε την λύση για τα ζευγάρια.
Ο 14ος Απόλλων αντιμετώπισε την δεύτερη του Νοτίου Ομίλου, Προοδευτική. Οι δύο ομάδες έκαναν από μια νίκη και πήγαν σε τρίτο ματς που τελείωσε ισόπαλο 1-1 μετά από παράταση. Η διαδικασία των πέναλτι δεν είχε ακόμη ψηφιστεί (θα γινόταν εκείνο το καλοκαίρι) με τον Απόλλωνα να υποβιβάζεται για πρώτη φορά στην ιστορία του μετά από κλήρωση! Το ίδιο απόγευμα στη Λάρισα, ο Ολυμπιακός Βόλου (2ος στον Βόρειο Όμιλο) νικούσε 2-1 την Βέροια (15η) και κέρδιζε για πρώτη φορά την προαγωγή του στην πρώτη κατηγορία. Οι δύο ομάδες είχαν από μία νίκη στις έδρες τους πριν το τρίτο παιχνίδι.
Το τέλος της κυπριακής παρουσίας
Πάμε στο 1974 όταν ο ΑΠΟΕΛ δύο εβδομάδες πριν την τουρκική εισβολή, είχε καταφέρει να γίνει η πρώτη κυπριακή ομάδα που θα παρέμενε στην πρώτη κατηγορία. Είχε ισοβαθμήσει με Πανσερραϊκό και Ολυμπιακό Βόλου και χρειάστηκε ένα μίνι πρωτάθλημα στο γήπεδο του Αιγάλεω.
Η ομάδα της Λευκωσίας κατάφερε να κερδίσει την παραμονή της αλλά η αποκατάσταση της Δημοκρατίας εκείνο το καλοκαίρι σήμανε και το τέλος της παρουσίας Κυπριακών ομάδων στο ελληνικό πρωτάθλημα. Ο Πανσερραϊκός που είχε συντριβεί με 5-1 από τον ΑΠΟΕΛ ήταν τελικά ο τυχερός της ιστορίας.
Λυτρωτής ο Σαραβάκος
Για δύο συνεχόμενες σεζόν, ο Πανιώνιος μπήκε στην περιπέτεια των μπαράζ το 1983 και το 1984 με τον «μικρό» (κυριολεκτικά τότε) Δημήτρη Σαραβάκο να βγάζει τα κάστανα από την φωτιά και στις δύο περιπτώσεις. Το 1983 στο Βόλο πέτυχε δύο γκολ και οδήγησε τους «κυανέρυθρους» στη νίκη 3-2 επί του Μακεδονικού μετά από επεισοδιακή αναμέτρηση και το 1984 στο τελευταίο του ματς με την «κυανέρυθρη» φανέλα σκόραρε ξανά με τον Πανιώνιο να νικά στο Αλκαζάρ τα Γιάννινα με 2-0 στην παράταση.
Στην ιστορία εκείνης της αναμέτρησης είχε μείνει η τρομερή ατάκα του Νίκου Αλέφαντου στην ομιλία του προκειμένου να «ντοπάρει» τους παίκτες του Πανιωνίου: «Θα τρίζουν τα κόκκαλα του Πεντζαρόπουλου, αν υποβιβαστούμε…». Το παιχνίδι της μοίρας ήθελε τον Πανιώνιο οκτώ χρόνια μετά στο ίδιο γήπεδο, να υποβιβάζεται για πρώτη φορά στην ιστορία του μετά την ήττα από την Λάρισα με 4-0 στο φινάλε της σεζόν.
Τα «οικουμενικά» μπαράζ
Το 1989 η χώρα βρισκόταν στην δίνη του σκανδάλου Κοσκωτά και των εκλογών της 18ης Ιουνίου. Στην απέλπιδα προσπάθεια να κρατηθεί στην εξουσία η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ βρήκε έναν πρωτοφανή λαϊκίστικο τρόπο να ζητήσει ψήφους μέσω του ποδοσφαίρου. Έμπλεξε σε αγώνες μπαράζ 12 ομάδες από 11 διαφορετικούς νομούς! Τα μπαράζ ξεκίνησαν τρεις μόνο μέρες μετά τις εκλογές από τις οποίες δεν είχε προκύψει κοινοβουλευτική πλειοψηφία (σχηματίστηκε στην διάρκεια των μπαράζ η οικουμενική Τζανετάκη).
Αρχικά αποφασίστηκε να αυξηθούν σε 18 από 16 οι ομάδες της πρώτης κατηγορίας. Ανέβηκαν απευθείας οι τρεις πρώτες της δεύτερης ενώ οι επόμενες τρεις (Γιάννινα, Κόρινθος, Βέροια) θα μετείχαν σε ένα μίνι πρωτάθλημα πέντε αγωνιστικών με τις τρεις τελευταίες της πρώτης (Εθνικός, Καλαμαριά, Διαγόρας). Κάτι ανάλογο έγινε με τις τρεις τελευταίες της δεύτερης και τρεις από την τρίτη. Εθνικός και Καλαμαριά ήταν τελικά οι κερδισμένες.
Η πρώτη μείωση σε 14 ομάδες
Όπως και στην παρούσα φάση, η διοργανώτρια τότε του πρωταθλήματος ΕΠΑΕ αποφάσισε να μειώσει σε 14 από 16 τις ομάδες το 2001. Αποφασίστηκε να υποβιβαστούν απευθείας οι δύο τελευταίες (Καλαμάτα, Αθηναϊκός) και να αντιμετωπίσουν η 11η ομάδα την 14η και η 12η την 13η. Στόχος οι δύο νίκες με τις ομάδες με την υψηλότερη βαθμολογική θέση να έχουν πλεονέκτημα έδρας αν χρειαζόταν τρίτο ματς όπως και έγινε.
Η Παναχαϊκή έστειλε τον Πανηλειακό στην δεύτερη κατηγορία (2-0, 2-3, 2-0) και ο ΟΦΗ με την σειρά του, τον ΠΑΣ με τιμωρημένη την έδρα του. Έπαιξε γηπεδούχος στην Ρόδο και νίκησε δύο φορές τους Ηπειρώτες (1-0, 0-2, 2-0).
Όπως και φέτος, χωρίς μείωση
Το 2003 και το 2004 η 14η της πρώτης κατηγορίας αντιμετώπισε την τρίτη της δεύτερης. Το 2003 ο Ιωνικός παρέμεινε στην κατηγορία (2-1 την Καλαμαριά στον Βόλο) αλλά το 2004 με γκολ στο τελευταίο λεπτό ο Εργοτέλης «έριξε» τον Ακράτητο (1-0 στη Νέα Ευκαρπία).
Το εφετινό σύστημα έγινε και το 2014 χωρίς ουσιαστικό λόγο για αυτό και κράτησε μία και μόνη σεζόν. Η Ξάνθη τότε είχε νικήσει 2-1 τον Ολυμπιακό Βόλου στο «Βικελίδης».
