Η ιστορία των κομματικών ΜΜΕ δεν είναι νέα. Εμφανίστηκε εξ απαλών ονύχων του ελληνικού κράτους. Το όνομα «Αναστάσιος Πολυζωίδης» προφανώς σας λέει κάτι – ειδικά αν έχετε δει και την ταινία «Η δίκη των δικαστών» με τον τεράστιο Νίκο Κούρκουλο. Μαζί με τον Γεώργιο Τερτσέτη αρνήθηκαν να υπογράψουν το πρακτικό της απόφασης με την οποία καταδικάστηκε εις θάνατον ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης το 1834. Ωστόσο, λίγα χρόνια νωρίτερα ο Πολυζωίδης, ενώ ουσιαστικά ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο εξωτερικό χάρη στην οικονομική βοήθεια του Ιωάννη Καποδίστρια, όταν επέστρεψε στην Ελλάδα πρωτοστάτησε, με απίστευτο μένος στον αντιπολιτευτικό αγώνα εναντίον του, ιδιαίτερα μέσα από τις στήλες της εφημερίδας «Απόλλων», την οποία εξέδιδε. Με τόσο μένος που, «αφού σκοτώθηκε ο τύραννος», ως ανέφερε, σταμάτησε την έκδοσή της διότι «η εφημερίς εξετέλεσε την αποστολή της». Υπογραφή: Πολυζωίδης…
Ο «αυριανισμός» και ο Ανδρέας
Η πτώση της χούντας και η εγκαθίδρυση της δημοκρατίας το 1975 δεν έφεραν τα αναμενόμενα αποτελέσματα στον χώρο του Τύπου. Παρά τη νομιμοποίηση των κομματικών εφημερίδων της Αριστεράς, ο φόβος επιβολής ενός νέου δικτατορικού καθεστώτος διατήρησε πολλές άκρως συντηρητικές ιδέες του παρελθόντος. Η Μεταπολίτευση έφερε πολλές ανακατατάξεις στα έντυπα, όπως η επανέκδοση εφημερίδων που η κυκλοφορία τους είχε διακοπεί κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, αλλά και η εμφάνιση αρκετών νέων τίτλων.
Τη δεκαετία του ‘70, τα εκδοτικά συγκροτήματα παρέμβαιναν εκκωφαντικά στα πολιτικά δρώμενα και οι εκδότες εκείνης της εποχής διατηρούσαν στενές σχέσεις με την πολιτική εξουσία (όπως το «Βήμα» του εκδοτικού συγκροτήματος Λαμπράκη και η «Καθημερινή» της Ελένης Βλάχου). Η δεκαετία του ’80, όμως σηματοδότησε τη χρυσή περίοδο ανάπτυξης του Τύπου, και με την έκδοση πληθώρας νέων εφημερίδων και αλλά και την ανάπτυξη του εκδότη-επιχειρηματία, πάνω στο οποίο οικοδομήθηκε ηn εγχώρια διαπλοκή.
Η άνοδος του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία οδήγησε σε αναδιάταξη στον χώρο των έντυπων Μέσων: ο Ανδρέας Παπανδρέου, από την πρώτη στιγμή αντιλήφθηκε τη δύναμη, αλλά και την αξία ελέγχου του τύπου και δημιούργησε τον «κομματικό τύπο». Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτέλεσαν η εφημερίδα «Έθνος», η οποία εκδόθηκε τις παραμονές των εκλογών του 1981 και υποδήλωνε σαφέστατα την προτίμησή της στο ΠΑΣΟΚ, αλλά και η «Αυριανή», η οποία με τον επιθετικό κιτρινισμό της εναντιώθηκε στη Νέα Δημοκρατία, παρουσιάζοντας τα στελέχη της ως «συνεργάτες της χούντας» και «προδότες». Την γραμμή στήριξης του ΠΑΣΟΚ ακολούθησαν και άλλες εφημερίδες, όπως η «Ελευθεροτυπία», το «Βήμα» και τα «Νέα», ειδικά στα πρώτα χρόνια της Αλλαγής.
Εως το 1989 παρατηρήθηκε ασφυκτικός έλεγχος στα μέσα ενημέρωσης ως υπόλειμμα της απριλιανής δικτατορίας ενώ ήταν η περίοδος που καθιερώθηκε ο όρος «αυριανισμός» (από την εφημερίδα «Αυριανή»), ο οποίος αντιπροσώπευε τον λαϊκισμό, τη φτηνή ψυχαγωγία και την προώθηση του καταναλωτισμού. Αποτέλεσε, δε, την πρώτη ατόφιας μορφή κιτρινισμού στον ελληνικό Τύπο.
Από τον Κοσκωτά στον Καλογρίτσα
Ορόσημο της περιόδου αποτέλεσε το σκάνδαλο Κοσκωτά, το οποίο σχετίζεται με μια επιχείρηση ελέγχου του παραδοσιακού Τύπου από την κρατική εξουσία, με όχημα τον επιχειρηματία Γιώργο Κοσκωτά, που εξέδωσε πέντε περιοδικά, την εφημερίδα «24 Ώρες» και ίδρυσε τον ραδιοφωνικό σταθμό Sky 100.4. Αργότερα, ο Κοσκωτάς αγόρασε την «Καθημερινή» και τη «Βραδυνή», εφημερίδες της κεντροδεξιάς – αποκαλύπτωντας αργότερα, μετά το ξέσπασμα του σκανδάλου, ότι αυτές οι αγορές έγιναν με εντολή του Παπανδρέου, που του διαβίβαζε τις εντολές του μέσω του αντιπροέδρου της κυβέρνησης Μένιου Κουτσόγιωργα.
Και τα κόμματα της Αριστεράς όμως είχαν ανέκαθεν τα δικά τους ΜΜΕ: ο «Ριζοσπάστης» και ο σταθμός 902 αποτέλεσαν διαχρονικά τα οχήματα του ΚΚΕ, με τον Συνασπισμό (πρελούδιο του ΣΥΡΙΖΑ) μα έχει από το 1986 τις… πλάτες της εφημερίδας «Πρώτη», με εκδότη τον (πασίγνωστο ξανά, προ ετών, με τις τηλεοπτικές άδειες και εγγυήσεις από… ανύπαρκτα βοσκοτόπια, με τις πλάτες του ΣΥΡΙΖΑ και του -καταδικασμένου παμψηφεί- Νίκου Παππά) Χρήστου Καλογρίτσα. Ο οποίος Καλογρίτσας, από «το… αγαπημένο παιδί του Χαρίλαου» (και κουμπάρου του, Φλωράκη) έβγαλε εφημερίδα για να υπηρετήσει τη δημιουργία του «Συνασπισμού της Αριστεράς», την κράτησε για μια 4ετία και έκλεισε με απόφαση της ηγεσίας του ΚΚΕ, η οποία πλέον ήθελε να απεμπλακεί από το εγχείρημα του ενιαίου Συνασπισμού.
Στο σήμερα, διάφοροι ευρωπαϊκοί, τάχα μου ανεξάρτητοι (αλλά υποκινούμενοι από αριστερές κυρίως, μα και κεντροαριστερές, «φωνές» στις Βρυξέλλες) οργανισμοί, ψέγουν την Ελλάδα αναφορικά με το κράτος Δικαίου και την καταρρακώνουν σε μια (άγνωστο πώς διαμορφώνεται, με τι είδους κριτήρια δηλαδή) «βαθμολογία» της ελευθερίας του Τύπου – και των ΜΜΕ γενικότερα. Κι όμως, τα (κατά φαντασίαν προσκείμενα στην κυβέρνηση) έντυπα, αλλά και κανάλια, προτάσσουν ζητήματα όπως οι υποκλοπές, τα Τέμπη, τη διαρροή μέιλς. Μα, αφού η Ελλάδα (έτσι λένε) είναι στην 108η θέση της ελευθερίας του Τύπου, πώς έγινε αυτό;
Η διαχρονική ιστορία του Τύπου, και των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, στη χώρα μας καταδεικνύει πως οι νυν κορώνες του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ είναι τουφεκιές στον αέρα – ελέω παντελούς έλλειψης αντιπολιτευτικών επιχειρημάτων…
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Το Μανιφέστο» στις 20/4/2024
