Από σήμερα, 4 Δεκεμβρίου, αποκτά και όνομα και ανακοινώνεται επίσημα η νέα κοινοβουλευτική ομάδα της τρέχουσας Βουλής, μετά την αποχώρηση 11 βουλευτών από τον ΣΥΡΙΖΑ.
Και θα αποτελέσει πρακτικά το 9ο κόμμα εντός της Βουλής μετά τη Νέα Δημοκρατία, τον ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ, το ΚΚΕ, τους Σπαρτιάτες, την Ελληνική Λύση, τη Νίκη και την Πλεύση Ελευθερίας. Ως γνωστόν, ο ελάχιστος αριθμός συγκρότησης για μια νέα κοινοβουλευτική ομάδα εντός Βουλής είναι οι 10 βουλευτές ενώ, για τη διατήρηση αυτής από εκλεγμένο στις αρχαιρεσίες κόμμα, είναι 5. Εξ ου και ελλοχεύει μικρός κίνδυνος για την Πλεύση Ελευθερίας που, μετά τις δύο ανεξαρτητοποιήσεις βουλευτών της το προηγούμενο διάστημα, έχει πέσει στους 6.
Τι ορίζει ο Κανονισμός της Βουλής
Ο απαιτούμενος από τον Κανονισμό της Βουλής ελάχιστος αριθμός βουλευτών για τη συγκρότηση κοινοβουλευτικής ομάδας ορίζεται λοιπόν στους 10 (άρθρο 15 παρ. 1 ΚτΒ ). Ωστόσο, μπορεί, κατ’ εξαίρεση, να περιοριστεί στους 5 (5), αν το κόμμα με το οποίο εκλέχθηκαν και στο οποίο εξακολουθούν να ανήκουν, έλαβε μέρος στις γενικές βουλευτικές εκλογές με συνδυασμούς του, τουλάχιστον, στα 2/3 των βασικών εκλογικών περιφερειών της χώρας και συγκέντρωσε ποσοστό εκλογικής δύναμης, τουλάχιστον, ίσο με το 3% των εγκύρων ψηφοδελτίων της Επικράτειας (άρθρο 15 παρ. 2 ΚτΒ).
Η τελευταία ρύθμιση δεν καταλαμβάνει τη συγκρότηση κοινοβουλευτικής ομάδας στη διάρκεια της βουλευτικής περιόδου.
Τι ορίζει το Σύνταγμα για μια νέα ΚΟ
Στο Σύνταγμα του 1975 ορίζεται ότι ο βουλευτής «αντιπροσωπεύει μόνον το Έθνος, όχι την εκλογική περιφέρεια στην οποία εκλέγεται» (άρθρο 51 παρ. 2 Συντ.). τοιουτοτρόπως η σχέση του με όσους τον ψηφίζουν δομείται λειτουργικά και εδράζεται συστηματικά, και αποκλειστικά, στην ελεύθερη εντολή ή στην εντολή αντιπροσωπείας και στις επιταγές της. Ο βουλευτής εξοπλίζεται, επίσης, με «το απεριόριστο δικαίωμα γνώμης και ψήφου κατά συνείδηση» (άρθρο 60 παρ. 1 Σ.) αλλά ως υποψήφιος διεκδικεί την προτίμηση του εκλογικού σώματος και την εκλογή του, εντασσόμενος σε συνδυασμό πολιτικού κόμματος.
Όσοι βουλευτές επιθυμούν να ιδρύσουν κοινοβουλευτική ομάδα, εφόσον πληρούται ο ελάχιστος αριθμός τους, υποβάλουν στον Πρόεδρο της Βουλής ενυπόγραφη δήλωση που ανακοινώνεται στην Ολομέλεια, καταχωρίζεται στα πρακτικά της και σε αυτήν περιέχονται ο τίτλος του πολιτικού κόμματος, τα ονόματα των μελών και του προέδρου της νέας αυτής κοινοβουλευτικής ομάδας (άρθρο 16 παρ. 3 ΚτΒ).
Εκάστοτε αρχηγός του νέου κόμματος θεωρείται και πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας (άρθρο 16 παρ. 2), εκτός κι αν επιλεγεί διαφορετικά. Στην παρούσα, κι ενώ το νέο κόμμα δεν έχει προλάβει να προχωρήσει ακόμη σε εσωκομματικές διαδικασίες για την ανάδειξη αρχηγού, ως επικεφαλής της ΚΟ ορίστηκε ο Αλέξης Χαρίτσης.
Τα «προνόμια»
Ο οποίος επικεφαλής της ΚΟ έχει δικαίωμα να συμμετέχει στη Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής (άρθρο 13 παρ. 1 ΚτΒ) και θα απολαμβάνει όλα τα δικαιώματα, ιδίως στις συζητήσεις στην Ολομέλεια, των πολιτικών αρχηγών (άρθρα 64 παρ. 2, 97 παρ. 2-4, 103 παρ. 2, 130 παρ. 2 και 3, 138 παρ. 4 και 5, 135-137 και 142 Α παρ. 4-8 ΚτΒ).
Στην κοινοβουλευτική ομάδα παραχωρείται, επίσης, αίθουσα στο Βουλευτήριο και η διοικητική γραμματεία της στελεχώνεται από μετακλητούς υπαλλήλους που διορίζει ο Πρέοδρος της Βουλής (άρθρο 18 ΚτΒ).
Η απαίτηση του Κανονισμού της να περιλαμβάνει και τον τίτλο του κόμματος συνηγορεί υπέρ της άποψης ότι πρέπει, πριν δηλωθεί η νέα κοινοβουλευτική ομάδα, να προηγηθεί η ίδρυσή του. Η προς τούτο ακολουθητέα διαδικασία είναι και απλή και ταχεία. Αρκεί η κατάθεση από τον πρόεδρό του στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου της ιδρυτικής δήλωσης, με τη ρητή αναφορά ότι η οργάνωση και η δράση του πολιτικού κόμματος εξυπηρετεί την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος, και του καταστατικού ή της ιδρυτικής διακήρυξης, με την υπογραφή τουλάχιστον 200 πολιτών, φορέων του δικαιώματος της ψήφου, γνωστοποιούνται, επίσης, το όνομα, το έμβλημα και η έδρα (άρθρο 29 παρ. 1 και 2 του ν. 3023/2002 (Α΄ 146). Από την κατάθεση και τη γνωστοποίηση το πολιτικό κόμμα θεωρείται νομίμως συνεστημένο.
Με το που συγκροτηθεί η νέα κοινοβουλευτική ομάδα, θα είναι η ένατη στη σύνθεση της θητεύουσας Βουλής. Θα απολαμβάνει, όπως επίσης ο πρόεδρος και τα μέλη της, το σύνολο των δικαιωμάτων που τους αναγνωρίζει ο Κανονισμός της Βουλής. Ιδιαίτερα αναφέρεται η συμμετοχή στο προεδρείο με έναν Αντιπρόεδρο (άρθρο 6 παρ. 2 ΚτΒ). Ο τελευταίος και ο πρόεδρος της νέας κοινοβουλευτικής ομάδας συμμετέχουν στη Διάσκεψη των Προέδρων, αυξάνοντας τον αριθμό των μελών της κατά δύο.
Η νέα κοινοβουλευτική ομάδα μπορεί, επίσης, να προτείνει υποψήφιο Πρόεδρο της Δημοκρατίας την άνοιξη του 2025 (άρθρο 140 παρ. 5 ΚτΒ) ενώ διατηρεί το δικαίωμα να υποβάλει πρόταση υποψηφίων και να καταρτίσει συνδυασμό για να διεκδικήσει την προτίμηση του εκλογικού σώματος στις Ευρωεκλογές του Ιουνίου 2024 (άρθρο 3 παρ. 1 του ν. 4255/2014 (Α’ 89).
Συμμετέχοντας στη θητεύουσα Βουλή, όταν διαλυθεί, εκπρόσωπός του θα συμμετάσχει στη Διακομματική Επιτροπή Εκλογών, όποτε διενεργηθεί η προσφυγή στη λαϊκή ετυμηγορία (άρθρο 43 του π.δ. 26/2012), θα του διατεθούν, αναλογικά, χώροι υπαίθριας προβολής πολιτικών μηνυμάτων στη διάρκεια της βουλευτικής περιόδου (άρθρο 44 του π.δ. 26/2012) και δωρεάν χρόνος, υπό τους ίδιους όρους, στα ραδιοτηλεοπτικά Μέσα για την προβολή προεκλογικών μηνυμάτων (άρθρο 45 του π.δ. 26/2012), θα υπόκειται δε στις γενικές απαγορεύσεις της προεκλογικής περιόδου (άρθρο 45 του π.δ.26/2012).
Τέλος, αν εκλέξει αντιπρόσωπο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, θα δικαιούται τακτική χρηματοδότηση από την ισόποση κατανομή του δέκα τοις εκατό (10%) του διατιθέμενου συνολικά ποσού της (άρθρο και 3 παρ. 1β του ν. 3023/2002, όπως ισχύει) και εκλογική χρηματοδότηση στο ίδιο ποσοστό μετά την προκήρυξη των επόμενων γενικών βουλευτικών εκλογών (άρθρο 3 παρ. 2β του ν. 3023/2002, όπως ισχύει).
Η μαζική αποχώρηση του 2015
Στα 51 έτη από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, τον Ιούλιο του 1974, και την έναρξη της Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας, δεν είναι σπάνιες οι αποχωρήσεις από κοινοβουλευτική ομάδα. Συχνότερα εμφανίζονται διαγραφές και ανεξαρτητοποιήσεις ενός, άντε δύο βουλευτών. Μαζική αποχώρηση όμως σημειώθηκε την 21η Αυγούστου 2015, όταν είκοσι 25 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ διαφώνησαν με το τρίτο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής (το μνημόνιο δηλαδή) και ίδρυσαν τη Λαϊκή Ενότητα, συγκρότησαν νέα κοινοβουλευτική ομάδα και ο επικεφαλής της έλαβε μάλιστα την τρίτη διερευνητική εντολή. Ωστόσο, η Βουλή διαλύθηκε άμεσα και στις γενικές βουλευτικές εκλογές, τον Σεπτέμβριο του ’15, που ακολούθησαν το κόμμα δεν κατόρθωσε να εξασφαλίσει το νομοθετημένο κατώφλι του 3% για να συμμετάσχει στην κατανομή των εδρών και να αναδείξει βουλευτές.
Τότε, μετά την παραίτηση της πρώτης κυβέρνησης Τσίπρα, 25 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, ανεξαρτητοποιήθηκαν και σχημάτισαν νέα ΚΟ με επικεφαλής τον Παναγιώτη Λαφαζάνη, γραμματέα τον Στάθη Λεουτσάκο, κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο τον Δημήτρη Στρατούλη και εκπρόσωπο Τύπου τον Κώστα Ήσυχο. Μάλιστα η νέα ΚΟ η τρίτη μεγαλύτερη στη Βουλή. Τις επόμενες ημέρες προσχώρησαν στο κόμμα 53 μέλη της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ, τα οποία ανήκαν κυρίως στην Αριστερή Πλατφόρμα και στην Κομμουνιστική Τάση, καθώς επίσης και οι βουλευτές Ζωή Κωνσταντοπούλου, Νάντια Βαλαβάνη, Κωστή Δερμιτζάκης και ο ευρωβουλευτής Νίκος Χουντής.
Εν όψει των εκλογών του Σεπτεμβρίου, εντάχθηκαν στη Λαϊκή Ενότητα το Σχέδιο Β του Αλέκου Αλαβάνου, οι οργανώσεις Αριστερή Ανασύνθεση και Αριστερή Αντικαπιταλιστική Συσπείρωση, που αποχώρησαν από την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, η Διεθνιστική Εργατική Αριστερά, και άλλες οργανώσεις της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς. Τη Λαϊκή Ενότητα υποστήριξαν και οι Ενεργοί Πολίτες, με το Μανώλη Γλέζο να τίθεται επικεφαλής του ψηφοδελτίου Επικρατείας. Ωστόσο, το κόμμα συγκέντρωσε ποσοστό 2,86% και δεν κατάφερε να εισέλθει στη Βουλή.
Δημοσιεύτηκε στο newpost.gr στις 4/12/2023
