Τον φώναζαν Νικηταρά. Νικηταρά Τουρκοφάγο. Ο Νικήτας Σταματελόπουλος έδωσε το αίμα του για την ελευθερία της πατρίδας κι εκείνη του έδειξε την ευγνωμοσύνη της… φυλακίζοντάς τον και τροχίζοντας την υγεία του, οδηγώντας τον στην τύφλωση και από εκεί στον θάνατο…
Χρειάζονται… τόμοι για να φιλοξενήσουν την ιστορία του. Επιγραμματικά, ξεχώρισε αρχικά στη μάχη των Δολιανών (η πρώτη της Επανάστασης που διεξήχθη εντός οικισμού και όχι σε ανοιχτό πεδίο) για την ανδρεία και το πάθος του.
Πραγματικός ήρωας
Και αργότερα ηγήθηκε των Ελλήνων στα Δερβενάκια και στη νίκη επί της στρατιάς του Δράμαλη. Ενώ ήταν ο ήρωας των ημερών κι ενώ άλλοι οπλαρχηγοί αλληλοσκοτώνονταν για τα «γρόσια» και τρα λάφυρα, εκείνος δεν θέλησε να πάρει τίποτε. Μάλιστα, ένα αδαμαντοκόλλητο σπαθί που του προσφέρθηκε, το δώρισε στην κυβέρνηση. Με το ζόρι του χάρισαν ένα άλογο μεγαλόσωμο και ένα σπαθί.
Μετά το Εικοσιένα, το 1839, ο Νικηταράς έκανε απόπειρα σύστασης ομάδας με την ονομασία «Φιλορθόδοξος Εταιρεία» με σκοπό την απελευθέρωση της υπόλοιπης Ελλάδας. Οι πράξεις της κατ’ επίφασιν είχαν σκοπό την απελευθέρωση της Μακεδονίας, στην πραγματικότητα όμως απέβλεπαν στον εξαναγκασμό του βασιλιά Όθωνα σε παραίτηση. Συνελήφθη, καταδικάστηκε σε φυλάκιση και βγήκε σχεδόν τυφλός και πάμπτωχος. Η υγεία του ήταν εξασθενημένη από τις κακουχίες που υπέστη. Το ζάχαρο τον είχε καταβάλει και είχε επηρεάσει την όρασή του.
Εκτοτε, στα τελευταία του, ο άλλοτε Τουρκοφάγος των Δολιανών και πολέμαρχος στα Δερβενάκια, ζητιάνευε για να ζήσει έξω από τον ναό της Ευαγγελίστριας του Πειραιά κάθε Παρασκευή. Κι όμως, ο Νικηταράς είχε δανείσει στο ελληνικό έθνος κράτος 12.225 φοινίκια και 105.000 γρόσια, τα οποία διεκδικούσε (και διεκδίκησε και η οικογένειά του μετά το θάνατό του, αλλά ποτέ δεν έλαβαν)!
Πέθανε στις 25 Σεπτεμβρίου 1849 σε ηλικία 62 ετών και τάφηκε – σύμφωνα με την τελευταία επιθυμία του – δίπλα στον θείο του, Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών, ωστόσο δεν υπάρχουν στοιχεία για αυτή την ταφή. Άλλοτε και του «Γέρου του Μοριά» είναι πια κενοτάφια μιας και εδώ κι έναν αιώνα το οστά του μεταφέρθηκαν στην Τρίπολη και τοποθετήθηκαν κάτω από το άγαλμα που κοσμεί την πλατεία της πόλης…
Ο απόγονος του Νικηταρά
Ο γιός του, Ιωάννης Νικηταράς, είναι αξιοπρόσεκτο ότι δεν ονομάζεται Σταματελόπουλος, αλλά επίσημα Νικηταράς. Ήταν ηλικίας 20 χρονών, όταν πέθανε ο πατέρας του. Μάλιστα παντρεύτηκε μια Αργειτοπούλα, την πανέμορφη Βασιλική από το γένος Τσίπη. Έζησε στο Άργος και κατοικία του ήταν η (μη υπάρχουσα πλέον) παλαιά οικία της οδού Νικηταρά 5, που απετέλεσε άλλωστε και την αιτία της ονομασίας «οδός Νικηταρά».
Ο Ιωάννης δεν απέκτησε παιδιά. Πέθανε 60 ετών, στις 9 Ιανουαρίου 1895 και ετάφη στο Άργος, στο Κοιμητήρι της Κοιμήσεως Θεοτόκου (Παναγίας), σε υπόγειο θολωτό τάφο με μαρμάρινη επιτύμβια πλάκα, που φέρει καλαίσθητο σκάλισμα, και σώζεται και υπάρχει έως σήμερα. Η σύζυγος του Βασιλική πέθανε υπεραιωνόβιος, πολύ αργότερα, το έτος 1942, ετάφη στον ίδιο τάφο.
Στα χέρια της Βασιλικής απέμεινε το αρχείο του στρατηγού, το μεγαλύτερο τμήμα του οποίου δόθηκε στον γνωστό λόγιο Αργείτη δικηγόρο και ιστορικό ερευνητή Δημήτρη Βαρδουνιώτη.
Το οικόπεδο του Νικηταρά
Ένα κομμάτι γης, κοντά στα όρια της πόλης του Άργους προς Ναύπλιο και Νέα Κίο, ένα αγρόκτημα στη θέση Σερεμέτι, έκλεισε μέσα του τους μόχθους και τον ιδρώτα του Νικηταρά για επιβίωση δική του και της οικογένειάς του, συγχρόνως όμως αποτέλεσε γι’ αυτόν πηγή πικρίας, οικονομικής εξαθλιώσεως και αφορμή αποστάγματος αγνωμοσύνης του κράτους προς τον γενναίο στρατηγό, επιβεβαιώνοντας έτσι την τραγική μοίρα των γενναίων ν’ αμείβονται με αγνωμοσύνη…
Ο Νικηταράς δεν είχε δικούς του πόρους, δεν είχε δικά του χρήματα για να καλλιεργήσει τη χέρσα γη που του παραχωρήθηκε για εκμετάλλευση και που μόνο «κατ’ ευφημισμόν» μπορούσε να χαρακτηρισθεί «κτήμα» με την σημερινή έννοια καλλιεργησίμου και ευφόρου αξιολόγου εδάφους.
Μετά τον θάνατο του Νικηταρά και παρά τις γραπτές εντολές της κυβέρνησης για αναστολή διώξεως λόγω χρεών, η οικογένεια του ενδόξου στρατηγού δεν μπόρεσε να αντέξει στο βάρος των χρεών και το κτήμα εκποιήθηκε.
Δημοσιεύτηκε στο parapolitikaargolida.gr στις 19/1/2024
